Wat gebeurde er in 1969?

1969 was het jaar van de maanlanding. Neil Armstrong zet als eerste mens een voet op de maan. Ook is 1969 het jaar van Woodstock en het opstarten van het ARPANET. In Nederland wordt het Maagdenhuis bezet en “Dolle Mina”opgericht. Eddy Merckx wint zijn eerste Tour de France. Wat waren verder de belangrijkste nieuwsfeiten uit het binnen-en buitenland in 1969? Wie waren er succesvol in de sport en in de muziek?

Binnenland

In het Hilton Hotel in Amsterdam houden, de pas getrouwde, John Lennon en Yoko Ono hun eerste Bed-In. Ze blijven gedurende zeven dagen in bed. Met deze actie willen ze aandacht voor de bevordering van wereldvrede en protesteren ze tegen de Vietnamoorlog.

Koningin Juliana opent in Dodewaard de eerste Nederlandse kerncentrale. De kosten om de kerncentrale te realiseren bedragen circa 65 miljoen euro. Hoofddoel van de centrale is om ervaring op te doen met het opwekken van elektriciteit door kernsplijting.

Studenten bezetten de Katholieke Hogeschool Tilburg en het Maagdenhuis in Amsterdam, ze eisen meer medezeggenschap bij studie- en bestuursaangelegenheden. Het Maagdenhuis wordt door de politie omsingeld en na enkele dagen ontruimd.

Door het afsluiten van de Lauwerszee ontstaat het Lauwersmeer.

In het Belgische Dinant raakt een Nederlandse bus te water. Bij de afdaling van een steile helling weigeren de remmen. Vier inzittende weten het ongeluk te overleven, de chauffeur en 20 passagiers komen om het leven.

Dunya Verwey, Michel Korzec, Alex, Korzec en Rita Hendriks starten met “Dolle Mina”. “Dolle Mina” is een feministische beweging, die met ludieke acties een gelijke berechting tussen mannen en vrouwen wil bereiken.

Politiek

• Op basis van de Wet OB 1968 wordt de omzetbelasting vervangen door de Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW).
• De leerplichtwet 1969 wordt ingevoerd. In deze wet wordt de leerplichtperiode voor kinderen verlengd naar een periode van 9 jaar.

Buitenland

Neil Armstrong zet als eerste mens voet op de maan. Hij spreek hierbij de historische woorden: “That’s one small step for “a” man, one giant leap for mankind” (Dat is een kleine stap voor “een” mens, een reuzensprong voor de mensheid). Armstrong maakt onderdeel uit van de Apollo 11 missie, die verder bestaat uit Buzz Aldrin en Michael Collins. Armstrong en Aldrin dalen met de maanlander Eagle af naar de maan, terwijl Colins achterblijft in het ruimtevaartuig Columbia.

In Bethel vindt op initiatief van Michael Lang, John Roberts, Joel Rosenman en Artie Kornfeld, Woodstock plaats, het festival heeft als motto “three days of Peace & Music”. Het festival wordt bezocht door circa 400.000 mensen. Optredende artiesten zijn onder andere: The Band, Joe Cocker, Creedence Clearwater Revival, Crosby, Stills & Nash, Grateful Dead, Jimi Hendrix, Jefferson Airplane, Janis Joplin, Santana en The Who. Het festival wordt gezien als het hoogtepunt van de hippiecultuur.

Naar aanleiding van een ziekte wil Koning Idris I van Libië de macht overdragen aan zijn neef, Hassan an-Senoessi. Voordat deze overdracht daadwerkelijk plaats vindt, neemt een groep legerofficieren, onder leiding van Kolonel Moammar-Al Qadhafi, de macht over. De militairen roepen de republiek Libië uit. Koning Idris I wordt bij verstek veroordeeld tot de doodstraf.

De voorloper van Internet, het ARPANET wordt actief. De eerste vier sites zijn van de Universiteit van Californië (Los Angeles), de Universiteit van Californië (Santa Barbara), de Stanford Universiteit en de Universiteit van Utah. Het eerste bericht wordt door Charley Kline verstuurd, van de Universiteit van Californië (Los Angeles) naar Stanford Universiteit.

• Richard Nixon wordt de 37e President van de Verenigde Staten.
• Na de dood van Levi Eshkol wordt Golda Meïr de 4e Minister-President van Israël.

Financieel Economisch

De verzekeraar Interpolis ontstaat door een fusie van levensverzekeringsmaatschappij BTL en vier schadeverzekeringsmaatschappijen. Na het ontstaan, richt Interpolis gezamenlijk met de Coöperatieve Boerenleenbank, de financieringsmaatschappij De Lage Landen op.

In Dublin opent Arthur Ryan de eerste kledingwinkel van Primark. Dit onder de naam Penneys.

De eurocheque wordt geïntroduceerd, de cheque wordt in veertien Europese landen (onder andere in Nederland) ingevoerd als alternatief voor de traveller cheque.

Sport

Voetbal

• Landskampioen over het seizoen 1968/1969 wordt Feyenoord.
• De kampioen van de Eerste Divisie over het seizoen 1968/1969 wordt SVV (Schiedamse Voetbal Vereniging).
• De KNVB Beker wordt gewonnen door Feyenoord.
• De winnaar van de Europacup I is AC Milan uit Italië.
• De winnaar van de Europacup II is Slovan Bratislava uit Tsjecho-Slowakije.

Wielrennen

• De winnaar van de Tour de France is de Belg Eddy Merckx.
• Rini Wagtmans wordt de beste Nederlander op de zesde plaats.
• De Nederlander Harm Ottenbros wordt wereldkampioen wielrennen op de weg.

Schaatsen

• De winnaar van het WK allround schaatsen voor mannen wordt de Noorse Dag Fornæss
• Als beste Nederlander eindigt Kees Verkerk op de derde plaats.
• De winnares van het WK allround schaatsen word Lasma Kauniste uit de Sovjet-Unie.
• De Nederlandse Stien Kaiser en Ans Schut worden respectievelijk tweede en derde.

Autosport

• Jackie Stewart (Engeland) wordt winnaar van de Formule I, Matra-Ford wint de constructeurs titel.
• Mario Andretti (Verenigde Staten) wint de Indianapolis 500.

Tennis

• Wimbledon wordt gewonnen door:
• Mannen: Rob Laver (Australië)
• Vrouwen: Ann Haydon-Jones (Engeland)
• De Verenigde Staten wint de Davis Cup.

Cultuur en muziek

De decoraties van Metten Koornstra, met als thema het “Palais du Pape”, voor het boekenbal, zorgen voor opschudding. De decoraties worden zelfs tot in de ministerraad besproken. Uiteindelijk mag het bal toch doorgaan en biedt Minister Luns de pauselijke gezant zijn excuses aan voor de getoonde decoraties

• De roman Turks Fruit, geschreven door Jan Wolkers, wordt gepubliceerd.
• Uit een fusie, tussen de Nederlandse Televisie Stichting en de Nederlandse Radio Unie, ontstaat de NOS.
• Winnaar van de Gouden Televizier-Ring is De Fabeltjeskrant van de NOS.

In de Verenigde Staten wordt Sesame Street voor het eerst uitgezonden. In Nederland wordt Floris voor het eerst uitgezonden door de NTS. De serie wordt geregisseerd door Paul Verhoeven, de rol van Floris wordt gespeeld door Rutger Hauer.

Het toneelseizoen 1969-1970 wordt ontregeld door protesten van aankomende acteurs. Ze vinden het Nederlands toneel te elitair. Bij de “Aktie Tomaat” worden acteurs waaronder Willem Nijholt bekogeld met tomaten. De protesten leiden tot een gewijzigd politiek beleid, waardoor ook subsidies worden verstrekt aan kleine gezelschappen en experimenteel toneel.

De Top vijf hits van 1969

1. Je T’aime… moi non plus – Jane Birkin
2. My special prayer – Percy Sledge
3. Big Bamboo – The Merrymen
4. Gino Lollobrigida – Tony Bass
5. Saved by the bell – Robin Gibb

Dit jaar winnen maar liefst 4 landen het Eurovisie Songfestival in Madrid. Nederland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en Spanje behalen alle vier hetzelfde aantal punten. Voor Nederland wint Lenny Kuhr met het lied De troubadour

Winnaars van de Oscars

• Oliver! (Sir John Woolf) voor beste film.
• Carol Reed (beste regisseur) voor Oliver!.
• Cliff Robertson (mannelijke hoofdrol) voor zijn rol in Charly.
• Er worden dit jaar 2 oscars uitgereikt voor beste vrouwelijk hoofdrol: Katherine Hepburn voor haar rol in The Lion in Winter en Barbra Streisand voor haar rol in Funny Girl.

Geboren in 1969

• 03 januari: Michael Schumacher (Duits, autocoureur)
• 13 januari: Stephen Hendry (Schots, snookerspeler)
• 17 januari: Tijs Verwest (Nederlands, dj, bekend als Tiësto)
• 11 februari: Jennifer Aniston (Amerikaans, actrice)
• 10 mei: Dennis Bergkamp (Nederlands, voetballer)
• 14 juni: Steffi Graf (Duits, tennisster)
• 26 juni: Carlo Boszhard (Nederlands, imitator en presentator)
• 24 juli: Jennifer Lopez (Amerikaanse, zangeres en actrice)
• 01 oktober: Prins Constantijn (Nederlands, broer van Koning Willem Alexander)
• 22 oktober: Helmut Lotti (Belgisch, zanger)
• 04 november: Sean John Combs (Amerikaans, rapper, bekend als Puff Daddy of P. Diddy)
• 04 november: Matthew McConaughey (Amerikaans, acteur)
• 13 november: Ayaan Hirsi Ali (Somalisch-Nederlands, feministe en publiciste)
• 29 november: Pierre van Hooijdonk (Nederlands, voetballer)
• 04 december: Jay-Z (Amerikaans, rapper en producent)

Overleden in 1969

• 19 januari: Jan Palach (Tjechisch, politiek activist)
• 28 maart: Dwight D. Eisenhower (Amerikaans, President van de Verenigde Staten)
• 22 juni: Judy Garland (Amerikaans, actrice, zangeres)
• 03 juli: Brian Jones (Brits, gitarist)
• 09 augustus: Sharon Tate (Amerikaans, actrice vermoord door de Manson Familie)
• 15 augustus: Stijn Streuvels (Belgisch, schrijver)
• 31 augustus: Rocky Marciano (Amerikaans, bokser)
• 02 september: Hồ Chí Minh Ho Chi Minh (Vietnamees revolutionair, President)
• 18 november: Joseph P. Kennedy (Amerikaans, ondernemer en politicus)

Lees verder

• Wat gebeurde er in 1964?
• Wat gebeurde er in 1965?
• Wat gebeurde er in 1968?
• Wat gebeurde er in 1970?
• Wat gebeurde er in 1971?