Wat gebeurde er in 1968?

1968 was het jaar van de “Praagse Lente”. In Vietnam start de Vietcong met het “Tet-offensie”. Martin Luther King en Robert F. Kennedy worden vermoord. In Nederland wordt de “Mammoetwet” ingevoerd. Wat waren verder de belangrijkste nieuwsfeiten uit het binnen-en buitenland in 1968? Wie waren er succesvol in de sport en in de muziek?

Binnenland

In Rotterdam openen Prinses Beatrix en Prins Claus, gezamenlijk met burgemeester Wim Thomassen, de eerste metrolijn van Nederland. De metrolijn verbindt het station Rotterdam Centraal met het winkelcentrum Zuidplein.

Na veel twijfel over de noodzaak van de tunnel en problemen met betrekking tot de financiering van de tunnel, openen Koningin Juliana en burgemeester Samkalden van Amsterdam de IJtunnel.

Koningin Juliana en Koning Boudewijn nemen het vernieuwde kanaal van Gent naar Terneuzen in gebruik. Hierdoor krijgt de stad Gent een directe verbinding met de Westerschelde en dus met de Noordzee.

In het Academisch Ziekenhuis in Utrecht wordt Prins Friso geboren, hij is het tweede kind van Prinses Beatrix en Prins Claus. Hij wordt gedoopt in de Dom van Utrecht. Bij zijn geboorte is prins Friso de derde in de lijn van troonopvolging.

De Hong-Kong griep breekt uit, het is een grote pandemie. Huisartsen beschikken over een beperkt aantal vaccins per praktijk. De Hong-Kong griep zal wereldwijd tussen de 750.000 en een 1.000.000 slachtoffers maken.

Politiek

De “Mammoetwet” treedt in werking, door deze wet worden de MULO, MMS en HBS afgeschaft en vervangen door de MAVO, HAVO en VWO. Doelstelling van de wet is om doorstroming binnen het onderwijs te bevorderen. Dit onder meer door de komst van brugklassen.

De PPR wordt opgericht, oud-minister Pieter Bogaers wordt de eerste voorzitter van de partij. In 1990 gaat de partij op in Groen Links.

Buitenland

In Tsjecho-Slowakije ontstaan hervormingen “de Praagse Lente”. De hervormingen starten nadat Alexander Dubček de nieuwe communistische partijleider van Tsjecho-Slowakije wordt, hij staat voor een liberaler communisme, hierdoor ontstaat meer vrijheid van meningsuiting. Ludvik Vaculik schrijft het manifest van 2000 woorden. De Sovjet-Unie en de overige leden van het Warschaupact eisen maatregelen tegen de hervormers en eisen een betere handhaving van het communistische partijgezag. Dubček geeft hier geen gehoor aan. In de nacht van 20 op 21 augustus maken troepen van het Warschau-pact, onder leiding van de Sovjet-Unie, een bloedig einde aan de “Praagse Lente”

In Vietnam start de Vietcong met het “Tet-offensief”. De aanval overvalt de Amerikaanse militairen, omdat tijdens Tet, het boeddhistische Nieuwjaar, normaal gesproken een wapenstilstand wordt gehouden. De aanval en het bloedbad van My Lai zorgen ervoor dat in Amerika wordt getwijfeld over de voortzetting en de uitkomst van de Vietnamoorlog. Later in het jaar worden de vredesbesprekingen gestart in Parijs.

Andreas Baader en Gudrun Ensslin stichten brand in twee warenhuizen in Frankfurt am Main. Dit uit protest tegen de Vietnamoorlog. Er vallen geen gewonden bij de branden. De daders worden tot drie jaar gevangenisstraf veroordeeld.

Op het balkon van het Lorraine Motel in Memphis wordt de voorvechter van gelijke burgerrechten, Martin Luther King doodgeschoten. Na de moord ontstaan rellen in meer dan 100 Amerikaanse steden. De begrafenis stoet wordt door meer dan 100.000 mensen gevolgd. James Earl Ray wordt veroordeeld voor de moord.

In Parijs zijn er grote studentenprotesten tegen de rol van Amerika in de Vietnamoorlog, de maatschappij en het Franse onderwijssysteem. De Franse regering probeert het protest met politiegeweld (Quartier Latin) neer te slaan. De arbeiders sluiten zich bij de studentenprotesten aan. Circa 2/3 van de beroepsbevolking staakt. Meer dan een miljoen mensen demonstreren in Parijs. Na een radio toespraak van president De Gaulle, waarin hij aangeeft zich niet terug te willen trekken en hij nieuwe verkiezingen uitschrijft, eindigen de protesten weer net zo snel als ze opgekomen zijn. De Gaulle zal de verkiezingen uiteindelijk winnen.

Het non-proliferatieverdrag wordt door 189 landen ondertekend. India, Israël, Noord-Korea, Pakistan en Zuid-Soedan nemen niet deel aan het verdrag.

Robert F. Kennedy wordt in Los Angeles neergeschoten, hij overlijdt de volgende dag in het ziekenhuis. Sirhan Sirhan wordt voor de moord gearresteerd en ter dood veroordeeld, uiteindelijk wordt de straf omgezet naar een levenslange gevangenisstraf.

Paus Paulus de VI brengt zijn zevende en laatste encycliek uit (Humanae Vitae). De encycliek handelt over het menselijk leven, het huwelijk en geboorteregeling. De encycliek veroordeelt het gebruik van voorbehoedsmiddelen.

In Amerika wordt de Apollo 8 gelanceerd, het is de eerste bemande ruimtemissie, die in een baan om de maan wordt gebracht. De missie heeft als doel om een mogelijke landingsplek voor een maanlanding te vinden.

In de Sovjet-Unie maakt de Tupolev TU-144 zijn eerste vlucht, het is het eerste supersonische passagiersvliegtuig ter wereld. Het vliegtuig kan maximaal 140 passagiers vervoeren bij een snelheid groter dan Mach 2.

• Sicilië wordt getroffen door een aardbeving van 5,5 op de schaal van Richter er vallen honderden doden en gewonden.
• Jacqueline Bouvier, de weduwe van John F. Kennedy trouwt met de Griekse scheepsmagnaat Aristoteles Onassis.
• Richard Nixon wint de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Hij verslaat Hubert Humphrey en George Wallace.

Financieel Economisch

In Mountain View wordt, onder andere door Gorden E. Moore, Intel (Integreted Electronics) opgericht. De rechten op de naam Intel worden gekocht van hotelketen Intelco. Het startkapitaal bedraagt ongeveer 2,5 miljoen dollar.

De Standard & Poor’s 500 index sluit voor het eerst boven de 100 punten op 100,38

In Denemarken besluit Lego om een attractiepark te openen; Legoland Billund, het park trekt in het eerste jaar 600.000 bezoekers.

In Everett wordt de eerste Boeing 747 geproduceerd, de ontwikkelingskosten van het vliegtuig zijn meer dan een miljard dollar. De eerste order van 25 vliegtuigen, door Pan Am, levert Boeing al een omzet van 535 miljoen dollar op.

Sport

Olympische Winterspelen
De Olympische Winterspelen worden dit jaar gehouden in Grenoble, Frankrijk.
Er worden maar zes takken van sport uitgeoefend:

• Skiën (alpineskiën, Langlaufen, Noordse combinatie en schansspringen
• IJshockey
• Schaatsen (Kunstrijden en Langebaan schaatsen)
• Biatlon
• Bobsleeën
• Rodelen.

• Dit jaar worden, door de medische commissie, voor het eerst dopingtesten uitgevoerd.
• De DDR doet voor het eerst mee als land.

Nederland wint negen medailles, drie gouden, drie zilveren en drie bronzen. Allen met het langebaanschaatsen
Kees Verkerk en Carry Geijssen winnen zowel een gouden als een zilveren medaille. Ook Ans Schut wint een gouden medaille. Ard Schenk wint een zilveren medaille. Twee bronzen medailles worden behaald door Stien Kaiser. Peter Nottet wint de derde bronzen medaille

Medaillespiegel

Olympische Zomerspelen
De Olympische Zomerspelen worden dit jaar gehouden in Mexico-Stad, Mexico
Tijdens deze Zomerspelen wordt er in twintig onderdelen gesport.
Het Olympisch vuur wordt voor het eerst door een vrouwelijke atleet aangestoken.

Tijdens de medaille ceremonie van de 200 meter steken Tommie Smith en John Carlos, met gebogen hoofd, een gehandschoende vuist in de lucht, dit als symbool voor “Black Power”.

Mede geholpen door de ijle lucht verbetert Bob Beamon het wereldrecord bij het verspringen met 55 centimeter. Het nieuwe wereldrecord wordt 8,90 meter.

Dick Fosbury laat een nieuwe methode van hoogspringen zien en wint daarmee het Olympisch goud. Deze methode van springen wordt bekend als de “Fosburyflop”.

De Zweedse vijfkamper Hans-Gunnar Liljenwal wordt, door alcoholgebruik, als eerste atleet gediskwalificeerd voor het gebruik van doping.

Nederland wint zeven medailles, drie gouden, drie zilveren en één bronzen.
De gouden medailles worden gewonnen door Ada Kok bij het zwemmen, Henri Jan Wienese bij het roeien en door de heren wielerploeg. Twee zilveren medailles worden behaald met het roeien, de laatste zilveren medaille wordt bij het tandem wielrennen door Jan Jansen en Leijn Loevestijn gewonnen. Bij atletiek behaalt Maria Gommers een bronzen medaille op de 800 meter.

Medaillespiegel

Voetbal

• Het EK voetbal wordt dit jaar gehouden in Italië. Het thuisland Italië wordt Europees kampioen.
• Nederland wordt al in de eerste kwalificatieronde uitgeschakeld.
• Landskampioen over het seizoen 1967/1968 wordt Ajax.
• De kampioen van de Eerste Divisie over het seizoen 1967/1968 wordt Holland Sport.
• De KNVB Beker wordt gewonnen door ADO.
• De winnaar van de Europacup I is Manchester United FC uit Engeland.
• De winnaar van de Europacup II is AC Milan uit Italië.

Wielrennen

• De winnaar van de Tour de France is de Nederlander Jan Janssen, de allereerste Nederlandse Tourwinnaar in de geschiedenis van de Tour de France. Het is de eerste keer dat de Tour de France op de Nederlands televisie wordt uitgezonden.
• De Italiaan Vittorio Adorni wordt wereldkampioen wielrennen op de weg.

Schaatsen

• De winnaar van het WK allround schaatsen voor mannen wordt de Noor Fred Anton Maier.
• Op de derde plek wordt Ard Schenk de beste Nederlander.
• De winnares van het WK allround schaatsen wordt de Nederlandse Stien Kaiser. Het gehele podium is dit jaar voor de Nederlandse vrouwen, met op de tweede plaats Ans Schut en Carry Geijssen wordt derde.

Autosport

• Graham Hill (Engeland) wordt winnaar van de Formule I. Lotus-Ford wint de constructeurs titel.
• Bobby Unser (Verenigde Staten) wint de Indianapolis 500.

Tennis

• Wimbledon wordt gewonnen door:
• Mannen: Rod Laver (Australië)
• Vrouwen: Billie Jean King (Amerika)
• De Verenigde Staten wint de Davis Cup.

Cultuur en muziek

De NTS zendt voor het eerst de Fabeltjeskrant uit. De serie wordt meteen een succes en trekt meer dan een miljoen kijkers. De schrijver van het programma is Leen Valkenier, de stemmen worden onder meer door Frans van Dusschoten, Ger Smit en Elsje Scherjon vertolkt.

De AVRO zendt voor het eerst “Stuif es in” uit. Het programma wordt gepresenteerd door Ria Bremer.

In een voormalig kerkgebouw van de vrije gemeente van Amsterdam wordt Paradiso geopend. In eerste instantie wordt Paradiso geopend als jongerencentrum, later zal het zich ontwikkelen als cultureel centrum en poptempel.

De Top vijf hits van 1968

1. Ich bau’ dir ein schloss – Heintje
2. Delilah – Tom Jones
3. Times were when – The Cats
4. Hey Jude – The Beatles
5. Those were the days – Mary Hopkin / Sandie Shaw

De Spaanse zangeres Massiel wordt, in Londen, winnares van het Eurovisie Songfestival met het lied La, la, la. Nederland wordt zestiende met Ronnie Tober met het liedje Morgen

Winnaars van de Oscars zijn

• In the Heat of the Night (Norman Jewison) voor beste film.
• Mike Nichols (beste regisseur) voor The Garduate.
• Rob Steiger (mannelijke hoofdrol) voor zijn rol in In the Heat of the Night.
• Katharine Hepburn (vrouwelijke hoofdrol) voor haar rol in Guess who’s coming to dinner.

Geboren in 1968

• 02 januari: Anky van Grunsven (Nederlands, amazone en meervoudig olympisch kampioene)
• 24 januari: Gert Verhulst (Vlaams, oprichter Studio 100 en televisiemaker)
• 28 mei: Kylie Minogue (Australisch, zangeres en actrice)
• 25 september: Prins Friso (Nederlands, broer van Koning Willem Alexander)
• 25 september: Will Smith (Amerikaans, rapper en acteur)
• 28 september: Mika Häkkinen (Fins, autocoureur)
• 29 oktober: Johann Olav Koss (Noors, schaatser en meervoudig olympisch kampioen)

Overleden in 1968

• 27 maart: Joeri Gagarin (Russich kosmonaut, eerste mens in de ruimte)
• 04 april: Martin Luther King (Amerikaans, burgerrechtenactivist)
• 07 april: Jim Clark(Brits, autocoureur)
• 06 juni: Robert F. Kennedy (Amerikaans, politicus)
• 12 augustus: Pieter Oud (Nederlands, politicus)
• 01 november: Giorgos Papandreou (Grieks, politicus)
• 16 november: Greet Hofmans (Nederlands, gebedsgenezeres)

Lees verder

• Wat gebeurde er in 1964?
• Wat gebeurde er in 1965?
• Wat gebeurde er in 1967?
• Wat gebeurde er in 1969?
• Wat gebeurde er in 1970?