Wat gebeurde er in 1965?

1965 was het jaar dat Prinses Beatrix haar verloving met Claus von Amsberg bekend maakte. Veronica zendt voor het eerst de Top 40 uit. Ook arriveerde de eerste Amerikaanse troepen in Vietnam. Wat waren verder de belangrijkste nieuwsfeiten uit het binnen- en buitenland in 1965? Wie waren er succesvol in de sport en in de muziek.

Binnenland

De eerste gewapende bankroof in Nederland vindt plaats in Gieten. De overvallers zijn Belgen en Fransen, die gesignaleerd worden in witte Citroëns en daarom de "Citroënbende" worden genoemd. De buit bedraagt circa 900.000 gulden. De daders zullen uiteindelijk in Frankrijk berecht worden.

Prinses Margriet verlooft zich met Pieter van Vollenhoven. Hiermee wordt Pieter van Vollenhoven het eerste, niet adellijke lid van het koninklijk huis.

Provo wordt opgericht. Dit onder andere door Roel van Duijn en Rob Stolk. De naam Provo wordt ontleend aan het proefschrift van Wouter Buikhuisen, die het begrip "provo" introduceert. De Provo beweging zet zich af tegen de bestaande gezagsverhoudingen. Dit onder meer door het organiseren van happenings.

Nadat er foto's worden gepubliceerd, waarin het stel, hand in hand, wordt gefotografeerd bij kasteel Drakensteyn, maken, op 28 juni, Prinses Beatrix en de Duitse diplomaat Claus von Amsberg hun verloving bekend. Gezien de Duitse afkomst van Claus von Amsberg wordt zijn oorlogsverleden onderzocht. Dit door een commissie onder leiding van historicus Loe de Jong. De uitkomsten van het onderzoek worden als niet belastend beoordeeld.

Koningin Juliana opent de Zeelandbrug, over de Oosterschelde, de brug verbindt Noord-Beveland met Schouwen-Duiveland. De brug is 5022 meter. Het geld voor de bouw van de brug is geleend door de provincie Zeeland. Om deze lening af te kunnen lossen en een fonds te creëren voor onderhoud, moet voor iedere passage bij Colijnsplaat tol betaald worden. Op 1 januari 1993 zal de brug tolvrij worden.

Minister Joop den Uyl uit het kabinet Cals kondigt de sluiting van de Limburgse mijnen aan, hiermee gaan circa 45.000 arbeidsplaatsen verloren.

Politiek

De algemene bijstandswet wordt van kracht.

Het kabinet Marijnen 1963-1965 valt over het radio en televisie beleid. De knelpunten die hierbij spelen zijn: Hoe moet het met reclame op de televisie en waaraan moeten nieuwe omroeporganisaties voldoen om te worden toegelaten tot het bestel?

Buitenland

Premier Hassan Ali Mansur van Iran overlijdt. Dit als gevolg van een aanslag op zijn leven.

Ondertekening van het Verdrag van Straatsburg, hierdoor werd medewerking aan radio en televisie uitzendingen vanuit internationale wateren verboden. België, Denemarken, Frankrijk, Griekenland, Luxemburg, Nederland, het Verenig Koninkrijk en Zweden zijn de eerste ondertekenaars van het verdrag. Het verdrag betekent in wezen het einde van de zeezenders.

Canada heeft een nieuwe vlag met de kenmerkende Maple Leaf. Het esdoornblad op de vlag is dat van de Suikeresdoorn.

Malcolm X, één van de prominentste strijders, voor gelijke rechten van de zwarte bevolking van de Verenigde Staten, wordt doodgeschoten. Toeschouwers weten één van de daders te overmeesteren. Voor de moordaanslag worden drie leden van de Nation of Islam gearresteerd. Deze zullen uiteindelijk ook veroordeeld worden.

Na een "incident" met het Amerikaanse oorlogsschip USS Maddox in de Golf van Tonkin besluit President Johnson om Amerikaanse troepen te stationeren in Vietnam. De eerste Amerikaanse troepen zullen in maart 1965 arriveren in Vietnam.

Kosmonaut Leonov maakt de eerste ruimtewandeling. In 1965 wordt ook De Gemini 4 gelanceerd, Edward White zal als eerste Amerikaan een ruimtewandeling maken.

Na een vlucht, van ruim 7 maanden, komt de Mariner 4 aan bij Mars. Hiermee is dit het eerste (onbemande) ruimtevaartuig dat succesvol Mars zal bereiken. De Mariner 4 zorgt tevens voor de eerste beelden van Mars. De beelden tonen een landschap met kraters gelijkend op dat van de maan. Later zal blijken dat het terrein afwisselender is dan dat van de maan.

De Montblanc tunnel wordt geopend, de tunnel is 11,6 kilometer lang en verbindt Frankrijk met Italië.

Na, zich in 1963 aangesloten te hebben bij de Maleisische federatie, wordt Singapore hier in 1965 uit verbannen. Dit door heftige conflicten tussen de Chinese en Maleise deel van de bevolking. Hiermee wordt Singapore een onafhankelijke republiek, lid van het Britse Gemenebest. De haven van Singapore zal zich ontwikkelen tot één van de drukste ter wereld.

Unicef krijgt de Nobel prijs voor de vrede.

Mobutu pleegt een tweede staatsgreep in Congo.

Financieel Economisch

Het BKR te Tiel wordt opgericht. Het BKR zal van ieder persoon in Nederland, die een krediet afsluit, een elektronisch dossier bijhouden in het Centraal Krediet Informatiesysteem.

IHC Holland ontstaat uit de fusie van verschillende Nederlandse scheepswerven. Hier wordt de basis gelegd van SBM Offshore.

Transavia wordt onder de naam Transavia Limburg N.V. opgericht. Dit door een Schot en een Belg. Maastricht Aachen Airport is de thuisbasis. Vanaf 1966 krijgt de luchtvaartmaatschappij ook een vergunning om vluchten van de luchthavens Beek, Zestienhoven en Schiphol uit te voeren.

PepsiCo ontstaat uit de fusie van Pepsi-Cola (bekend van de frisdranken) en Frito-Lay (bekend van o.a. Pretzels, Lay's chips en Doritos).

Sport

Voetbal

• Landskampioen, over het seizoen 1964/1965, wordt Feyenoord.
• De kampioen van de Eerste Divisie, over het seizoen 1964/1965, wordt Willem II.
• De KNVB beker wordt gewonnen door Feyenoord.
• De winnaar van de Europacup I is Internazionale uit Italië.
• De winnaar van de Europacup II is West Ham United uit Engeland.
• F.C. Twente wordt opgericht, dit na een fusie tussen Sportclub Enschede en de Enschedese Boys.
• Het eerste nummer van het weekblad Voetbal International verschijnt, dit op initiatief van Cees Roozemond.

Wielrennen

• De winnaar van de Tour de France is de Italiaan Felice Gimondi.
• Jan Jansen wordt de beste Nederlander op de negende plaats.
• De Brit Tom Simpson wordt wereldkampioen wielrennen op de weg.
• Peter Post wordt de beste Nederlander op de vierde plaats.

Schaatsen

• De winnaar van het WK allround schaatsen voor mannen wordt de Noor Per Ivar Moe.
• Op de derde plek wordt Ard Schenk de beste Nederlander.
• De winnares van het WK allround schaatsen wordt de Sovjet-Russische Inga Voronina-Artamonova.
• Stien Kaiser wordt met de derde plaats de beste Nederlandse.

Autosport

• Jim Clark (Schotland) wordt winnaar van de Formule I, tevens wint hij de Indianapolis 500.
• Lotus-Climax wint de constructeurs titel.

Tennis

• Wimbledon wordt gewonnen door:
• Mannen: Roy Emerson (Australië)
• Vrouwen: Maria Bueno (Brazilië)
• Australië wint de Davis Cup.

Zwemmen
Ada Kok verbetert het wereldrecord 200 meter vlinderslag. Ze zal in 1965 worden uitgeroepen tot Europees zwemster van het jaar en Nederlands Sportvrouw van het jaar.

Overig sportnieuws
Het Astrodome in Houston wordt geopend. Het stadion is zo gebouwd, dat er zowel American Football wedstrijden als honkbal wedstrijden gespeeld kunnen worden. In 1965 biedt het stadion plaats aan circa 42.000 toeschouwers voor honkbalwedstrijden en circa 50.000 toeschouwers voor American Footballwedstrijden. Bij de opening is president Johnson aanwezig, de Amerikanen noemen het Astrodome het achtste wereldwonder.

Oost-Duitsland wordt lid van het IOC.

Cultuur en muziek

Op 11 oktober start de radiozender Hilversum 3. Dit als tegenhanger voor de populaire zender Radio Veronica. De opening vindt plaats door minister Vrolijk van Cultuur. In eerste instantie zal de zender van 9.00 tot 18.00 uur uitzenden. De zendtijd wordt verdeeld over de AVRO, KRO NCRV en de VARA.

Het jongeren tijdschrift Hitweek komt voor het eerst op de markt. Het blad wordt opgericht door Willem de Ridder en Peter Muller. Hitweek zal veelal schrijven over Nederlandse popmuziek. Ook wordt er geschreven over mode en worden er veel brieven van lezers geplaatst. In 1969 zal Hitweek verder gaan als Aloha.

Winnaar van de Gouden Televizier-Ring wordt Toon Hermans met de Toon Hermans' One man show.

Veronica zendt voor het eerst de top 40 uit. De allereerste nummer één hit is I feel Fine van The Beatles.

De Top vijf hits van 1965

1. La Danse de Zorba- Trio Hellenique
2. Hello Josephine-The Scorpions
3. Il Silenzio-Nini Roso
4. Help-The Beatles
5. This Strange Effect-Dave Berry

De Française France Gall wordt, voor Luxemburg, in Napels, winnares van het Eurovisie Songfestival met het lied Poupée de cire, poupée de son. Het lied wordt geschreven door Serge Gainsbourg. Nederland wordt elfde met Conny Vandenbos met het liedje Het is genoeg.

Tom & Jerry, de Thunderbirds en Days of our Lives komen voor het eerst op tv in Amerika.
In Nederland worden Flipper, Alleen op de wereld en Thunderbirds voor het eerst uitgezonden.
Teleac wordt opgericht.

Winnaars van de Oscars

• My Fair Lady (Jack Warner) voor beste film.
• George Cukor (beste regisseur) voor My Fair Lady.
• Rex Harrison (mannelijke hoofdrol) voor zijn rol in My Fair Lady.
• Julie Andrews (vrouwelijke hoofdrol) voor haar rol in Mary Poppins.

Geboren in 1965

• 09 januari: Jonnie Boer (Nederlands, meesterkok en ondernemer)
• 18 februai: André Romele Young, bekend als Dr. Dre (Amerikaans, rapper en muziekproducent)
• 09 maart: Heleen van Royen (Nederlands, schrijfster)
• 25 maart: Sarah Jessica Parker (Amerikaans, actrice)
• 04 april: Robert Downey jr. (Amerikaans, acteur)
• 18 april: Rob Stenders (Nederlands, diskjockey)
• 07 juni: Damien Hirst (Brits, kunstenaar en ondernemer)
• 10 juni: Elizabeth Hurley (Amerikaans, actrice)
• 07 juli: Jeroen van Inkel (Nederlands, diskjockey)
• 31 juli: J.K. Rowling (Brits, schrijfster)
• 02 september: Lennox Lewis (Canadees/Brits, bokser)
• 03 september: Charlie Sheen (Amerikaans, acteur)
• 13 oktober: Johan Museeuw (Belgisch, wielrenner)
• 29 oktober: Marlies Dekkers (Nederlands, modeontwerpster)
• 30 oktober: Ben Stiller (Amerikaans, acteur)
• 17 december: Ronald Giphart (Nederlands, schrijver)

Overleden in 1965

• 4 januari: T.S. Eliot (Amerikaans-Brits dichter, toneelschrijver en winnaar Nobelprijs van de Literatuur in 1948)
• 24 januari: Winston Churchill (Brits staatsman)
• 15 feburari: Nat King Cole (Amerikaans zanger)
• 23 februari: Stan Laurel (Brits komiek en acteur)
• 1 april: Helena Rubinstein (Amerikaanse cosmetica-industieel)
• 23 april: Fien de la Mar (Nederlandse actrice en cabaretière)
• 28 april: Ferdinand Bordewijk (Nederlands schrijver en winnaar P.C. Hooft-prijs in 1953)
• 4 september: Albert Schweitzer (Duitse arts, theoloog, filosoof en winnaar Nobelprijs voor de Vrede in 1952)
• 23 november: Elisabeth in Beieren (Koningin van België)

Lees verder

• Wat gebeurde er in 1964?
• Wat gebeurde er in 1966?
• Wat gebeurde er in 1967?
• Wat gebeurde er in 1968?
• Wat gebeurde er in 1969?