Hermann Goering "de IJzeren man"

Hermann Goering (1893-1946) was de tweede man van het Derde Rijk. Zijn moeder zei over het gedrag van haar zoon in zijn jeugd dat hij of een groot man zou worden of een crimineel. Wie was deze flamboyante en aan drugs verslaafde plaatsvervanger van Hitler (bijgenaamd “De IJzeren Man” of “de dikke Hermann”)?

Jeugd

Goering werd geboren in 1893 als zoon van Heinrich Ernst Goering, een voormalig cavalerieofficier en consul-generaal op Haïti, en Franziska Goering in Beieren. Hij is de eerste drie jaar van zijn leven opgegroeid zonder vader en moeder, in een pleeggezin, omdat zijn ouders op Haïti bleven wonen. Na de hereniging met zijn ouders drie jaar later in 1896 bleek Hermann een koppig en moeilijk kind te zijn. Zijn voorliefde voor uniformen begon toen hij op 5-jarige leeftijd een huzarenuniform van zijn vader kreeg. Zijn moeder kreeg een verhouding met een huisvriend van de familie Ritter von Epenstein, die tevens Hermanns peetvader was.
De vader van Hermann zag de voordelen van deze relatie in want de familie Goering kreeg de beschikking van hun huisheer en over kasteel Veldenstein. De jonge Hermann groeide dus in een zekere grandeur op wat in zijn latere leven een groot stempel op hem zou drukken als “de laatste Renaissance man” zoals hij zichzelf noemde. Het was een onecht milieu waarin hij opgroeide maar hierdoor verwierven de Goerings wel een zekere maatschappelijke status. Op kosten van zijn peetoom ging de jonge Hermann naar diverse kostscholen en verkreeg uiteindelijk een plaats op de militaire academie in Karlsruhe,

Eerste Wereldoorlog

In de Eerste Wereldoorlog onderscheidde Goering zich in Frankrijk. Goering was actief, dapper en vaak ook roekeloos. Goering kon er naar veel inspanningen voor zorgen dat hij vanwege “loopgraaf-reumatiek” werd overgeplaatst naar een opleidingskamp voor vliegers. Eerst als ‘bij-vlieger” slaagde hij in 1915 voor zijn vliegbrevet als piloot. Door zijn koelbloedigheid als piloot werd hij beroemd bij het Duitse volk. Hij beschikte reeds over het IJzeren Kruis Uiteindelijk verkreeg hij het commando over het eskader van de gesneuvelde “Rode Baron” Manfred von Richthofen. Goering was een man van naam en faam geworden in het keizerlijke Duitsland. Hij verkreeg zelfs de meest belangrijke decoratie Pour le Merite.
Op 11 november 1918 werd de wapenstilstand gesloten die het einde betekende van de Eerste Wereldoorlog. Goering werd gedemobiliseerd en zijn wereld stortte ineen. Hij was een werkloos burger geworden na de ontbinding van zijn eskader. Goering sprak er schande van en beschouwde evenals velen de door de regering gesloten wapenstilstand als “een dolk in de rug”. De boosheid over de Dolkstootlegende zouden de nazi’s in latere jaren gebruiken voor hun politieke doeleinden.

Na de Eerste Wereldoorlog

Na de Eerste Wereldoorlog had Goering geen werk. Hij ging met zijn ervaringen als jachtvlieger in de oorlog werken voor Anthony Fokker en gaf voorstellingen als luchtacrobaat in Denemarken en Zweden. In Zweden leerde hij via zijn werk voor een graaf (Von Rosen) zijn latere vrouw kennen., baronesse Carin von Kantzow. Hij kreeg een relatie met haar maar zij was nog getrouwd. Goering ging weer terug naar Duitsland en schreef zich in als student aan de Universiteit van München voor politieke wetenschappen. In 1923 trouwde het stel uiteindelijk.

Kennismaking met Hitler

In het late najaar leer Goering de leider van de jonge nazipartij Adolf Hitler kennen. Hij was meteen door hem geïmponeerd en zij deelden hun ideeën over het smadelijke Verdrag van Versailles. Hitler had wel behoefte aan steun van iemand als Goering met zijn achtergrond om kwaliteit in de partij te brengen, Goering kreeg van Hitler het bevel over zijn knokploegen van de SA Van een “ordeloze troep janhagel” zoals Hitler zijn SA noemde, maakte Goering een georganiseerd geheel. Straatlegers (“Vrijkorpsen”) waren een redelijk normaal gezicht in het Duitsland van die dagen.

Mislukte staatsgreep

Op 9 november 1923 pleegden de nazi’s een putsch in München. Deze putsch mislukte Goering raakte daarbij zwaargewond door een geweerschot aan zijn lies. Hij vluchtte naar het huis van een Joodse meubelhandelaar en werd daar aan zijn verwondingen verpleegd. Met behulp van vrienden vluchtte hij naar Oostenrijk. Door de vreselijke pijnen die hij leed raakte hij verslaafd aan Morfine. Na een verblijf in Oostenrijk besloten ze naar het thuisland van zijn vrouw in Zweden te gaan waar Goering voor zijn verslaving werd opgenomen in een kliniek. Nadat hij genezen was verklaard, vertrok hij weer naar Duitsland waar hij weer contact zocht met Hitler die nu langs legale weg de macht wilde veroveren.

Weg naar de macht

Goering vestigde zich in Berlijn en keerde nadat hij weer een zekerder bestaan had opgebouwd terug in de partij. Hitler waardeerde Goerings “klasse” en had zijn zakelijke en maatschappelijke contacten hard nodig in de weg naar de macht. Goering werd bij de verkiezingen van 1928 verkozen in de Reichstag. Goering was de “salonnazi” naar buiten toe. Hitler die gewoon was om zijn medewerkers tegen elkaar uit te spelen gebruikte Goering als zijn gezicht naar de zakenwereld toe. Bij de verkiezingen van 1930 werd de NSDAP de tweede partij van het land. Goerings uitstraling en contacten deed de partij goed. Thyssen en Krupp werden belangrijke investeerders in de partij en Hitler had de grootindustrielen nodig. In deze tijd overleed ook zijn geliefde vrouw Carin en Goering maakte een zware tijd door.

In 1935 zou Goering overigens hertrouwen met de actrice Emmy Sonneman met wie hij in 1938 een dochter zou krijgen, Edda.

Bij de verkiezingen van 1932 verloren de nazi’s veel zetels en het zag er slecht uit. Door allerlei politieke intriges wist Goering als president van de Rijksdag de oude president von Hindenburg zover te krijgen Hitler tot rijkskanselier te benoemen. Op 30 januari 1933 was het zover, Hitler verkreeg de macht en Goering was een van de machtigste mannen van het land geworden.

Rijksdagbrand

Omdat de positie van Hitler nog niet erg vast was (communisten en socialisten hadden nog veel macht), was er voor de nazi’s alles aan gelegen om Hitler zijn positie te laten behouden. De Rijksdagbrand op 27 februari 1933 bood de nazi’s de gelegenheid om hard op te treden tegen de communisten. De Nederlander Marinus van der Lubbe die als aanstichter van de brand werd gearresteerd beweerde alleen gehandeld te hebben. Dit werd algemeen niet geloofd omdat dit de nazi’s wel heel erg goed uitkwam. De comunis opinio was dat de nazi’s de Rijksdag zelf in de brand zouden hebben gestoken. Goering zou zelfs “voor de grap” eens hebben gezegd dat hij het zelf had gedaan. Het Ermachtigungsgesetz verleende Hitler dictatoriale volmachten en de oppositie kon worden uitgeschakeld. Nadat de dreiging van de oppositie de kop in was gedrukt, kon Goering zich gaan wijden aan het goede leven. Hij begon zich steeds meer te verrijken. Het verwerven van bezit werd zijn tweede natuur en hij werd steeds omkoopbaarder. Het leven dat hij wilde leiden als “de laatste renaissanceman” zoals hij zich placht te noemen bracht met zich mee dat hij steeds meer zijn positie en invloed aanwendde om een rijk leven te leiden. Door zijn drugsverslaving werd zijn leven steeds extravaganter en voor alle gelegenheden had Goering een uniform of liet hij er een ontwerpen. Zijn personeel op de Carinhall dat hij liet bouwen op de Schorfheide ter nagedachtenis aan zijn overleden vrouw liep bijvoorbeeld rond in livrei. Goering hield van het goede leven.

Nacht van de Lange Messen

Goering droeg op verzoek van Hitler de leiding over de politieke politie in 1934 over aan Heinrich Himmler.. Himmler werd daardoor de machtigste man in nazi-Duitsland op het gebied van veiligheid. Goering werd luchtvaartminister, een logische stap gezien zijn verleden als oorlogsvlieger. Goering wilde de luchtmacht uitbouwen maar Duitsland was nog steeds gebonden aan het gehate Verdrag van Versailles. Toch ging Goering door met het uitbouwen van de Luftwaffe. Om hem daarbij te helpen verzamelde hij vele oude vrienden om zich heen waaronder Erhardt Milch van Lufthansa. Dat Milch een Joodse achtergrond had deerde Goering niet. Hij zei: “wie Jood is, bepaal ik”.

Na Hitlers machtsovername was zijn omgeving (Goebbels, Rohm en Goering) er steeds op belust om meer macht te verkrijgen. Hitler was daar niet afkering van en voerde een verdeel en heerspolitiek. De enige die Hitler naar de kroon stak was het hoofd van de SA, Ernst Rohm. Hitler wilde de steun van het leger verkrijgen en had eigenlijk de ruwe SA niet meer nodig. Het leger keek ook neer op de SA. Daarbij vermoedde Hitler dat Rohm de macht wilde grijpen. Goering speelde een belangrijke rol om Hitler te overtuigen dat Rohm bezig was met plannen voor een staatsgreep. In en na de Nacht van de Lange Messen werd met alle “vijanden van de staat’ afgerekend. Persoonlijke afrekeningen waren ook aan de orde van de dag. President Von Hindenburg stuurde Goering na afloop nog een felicitatietelegram.

Uitbouw van de macht

Goering was de meest geliefde leider bij het volk en ook bij de buitenlandse diplomaten. Hoewel Goering bij crises zoals de Nacht van de Lange Messen ronduit meedogenloos kon zijn, kwam op de buitenwereld over als de meest sympathieke en toegankelijke nazi-leider. Goering wist de buitenlandse delegaties te paaien met feestjes en jachtpartijen en de vreedzame uitstraling naar buiten toe. Ondertussen konden de nazi’s Duitsland levensvatbaar maken voor oorlog. Hij werd hoge gevolmachtigde voor de Duitse economie en kon zich volledig richten op de herbewapening. Goering kreeg steeds meer bevoegdheden en macht. Met het toenemen van de macht werd hij ook steeds corrupter. Hij verrijkte zich met miljoenen en werd steeds extravaganter. Zo verzamelde hij juwelen om te dragen en om mee te spelen. Hoewel Hitlers wil bevel was, en Goering ook aanstuurde op oorlog, vond hij persoonlijk dat Duitsland zich niet in een oorlog moest storten. Het leven was immers veel aangenamer zonder oorlog. Goering durfde zich – ondanks dat hij de tweede man in het Rijk was – niet te verzetten tegen Hitler. Een beroemde uitspraak van hem is: “We zijn allen even veel waard als de stenen waarop we staan, uiteindelijk beslist de Fuhrer”.

Goering was voor de oorlog Hitlers grote ambassadeur voor het behoud van de vrede in Europa. In opdracht van Hitler speelde hij een boosaardig spel in de Blomberg-Fritsch affaire waardoor Hitler zijn verwanten op de hoge posities bij de Wehrmacht kon plaatsen. Hitler moest de officiersstand en het leger te vriend te houden en liet Goering een omzichtig spel spelen. Ook speelde Goering een grote en boosaardige rol bij de Anschluss van Oostenrijk in 1938 en bij de conferentie van München in 1939 waarbij Tsjecho-Slowakije zijn onafhankelijkheid verloor. Goering speelde echter bij conferentie van München geen grote rol meer. Hitler wilde oorlog en Goering kon (en wilde) hem niet tegenhouden.

Tweede Wereldoorlog

Bij de aanval op Polen werd Goerings Luftwaffe ook ingezet. Binnen korte tijd hadden de nazi’s door de Blitzkrieg de Polen op de knieën. Rusland viel het land van de andere zijde aan. Deze afspraken waren voortgevloeid uit het niet-aanvalsverdrag tussen de ministers van Buitenlandse Zaken Von Ribbentrop en Molotov. Met de aanval op West-Europa had Goering zijn ogen gericht op de rijkdommen van Frankrijk, België en Nederland. Goering deed zijn best in de gunst te blijven bij Hitler maar deze had zijn tweede man steeds minder nodig.

Goering beweerde dat hij Engeland binnen korte tijd met zijn Luftwaffe zou kunnen veroveren. Toen de Slag om Engeland begon bleek de Britse RAF echter te sterk voor de Luftwaffe. Operatie Zeeleeuw betekende het begin van Goerings ondergang. De Luftwaffe faalde en de operatie werd door Hitler opgeschort. Feitelijk was toen Goerings rol uitgespeeld.

Toen Goering dit inzag ging zich steeds meer wijden aan zijn luxe leventje van pracht, praal en verrijking. Hij verrijkte zich steeds meer met onder andere geroofde kunst uit de bezette gebieden. Hij vond het comfortabeler niet eer bij de oorlog betrokken te worden. Hij raakte meer en meer verslaafd aan verdovende middelen en werd steeds dikker. Goering had zijn invloed op Hitler verloren die steeds meer onder de invloed kwam te staan van Martin Bormann. Hij trok zich terug op zijn landgoederen.

Val en einde

In de laatste maanden van de oorlog speelde ook Goerings Luftwaffe geen rol van betekenis meer. Hij onttrok zich aan alle bestuurlijke taken en woonde enkel nog conferenties bij. Op de laatste verjaardag van Hitler, 20 april 1945, ging Goering naar Berlijn om afscheid te nemen. Hij zag in dat Hitler spoedig zou sterven en hij was nog steeds de tweede man. Omdat Hitler ook gezegd had dat Goering het beste vredesonderhandelingen kon uitvoeren, zag hij zich genoodzaakt te handelen. Hij beriep zich op Hitlers decreet uit 1941 om de leiding van het land op zich te nemen. Hitler, opgestookt door Bormann, zag dit als verraad, en herriep het decreet. Goerings rol was toen definitief uitgespeeld. Hij werd onder arrest gesteld op de Obersalzberg. Na Hitlers dood werd hij in vrijheid gesteld. In het kabinet van Doenitz, de opvolger van Hitler, was ook geen plaats voor Goering zodat hij probeerde contact te leggen met de geallieerde opperbevelhebber Eisenhower. Dit lukte echter niet en Goering begaf zich in Amerikaanse gevangenschap. Tijdens de processen van Neurenberg werd hij eerst op een zwaar dieet gezet waarna hij vele kilo’s verloor. Ook werd hij gedwongen af te kicken van zijn morfineverslaving. Daardoor verkreeg hij weer zijn vooroorlogse persoonlijkheid. Hij stal de show tijdens de processen en bespeelde de publieke opinie. De aanklagers hadden grote moeite met een fitte, scherpe en intelligente Goering die een ontwijkende tactiek hanteerde en daarmee een uitmuntend spel speelde. Het mocht echter niet baten. Zijn rol in Hitler-Duitsland was zo duidelijk en aantoonbaar bewezen en hij was zo overduidelijk overal bij betrokken geweest, dat het Internationale Militaire Tribunaal hem ter dood veroordeelde (“Tod durch den Strang”). Goering besloot zichzelf van het leven te beroven en op 15 oktober 1946, twee uur voor zijn executie nam hij in zijn cel vergif in.

.