USS Indianapolis: Een slagschip van formaat

De USS Indianapolis was een slagschip dat al sinds het begin van de jaren 30 van de 20e eeuw operationeel was. In deze jaren patrouilleerde het schip voornamelijk in de Stille Oceaan als commandoschip van een eenheid. Ontsnapt aan de Japanse aanval op Pearl Harbour zag de USS Indianapolis pas militaire actie bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog waarin zij haar rol als vlaggenschip zonder schroom oppakte en met verve vervulde. Al de missies die zij opgedragen kreeg volbracht zij en hierdoor werd het schip een belangrijke pion in de Amerikaanse marine.

• In dienst name en doel van de USS Indianapolis
• Maten en gewichten
• Voortstuwing
• Bemanning
• Vliegtuig aan boord
• Bewapening
• USS Indianapolis van 1931 t/m 1941
• De campagnes van de USS Indianapolis 1941 t/m 1945

In dienst name en doel van de USS Indianapolis

In november 1932 werd de USS Indianapolis door de Amerikaanse marine in actieve dienst genomen voor bijna $ 11.000.000,-. Als tweede schip in de Portland-klasse werd dit vaartuig al snel als een zware kruiser geclassificeerd. Dit lag met name aan de geplaatste negen stuks 8-inch (200 mm) kanonnen. En dat terwijl de kruiser van origine een lichte bepantsering had, waardoor de intentie was hier een lichte kruiser van te maken. Vanwege een verdrag in 1930, waarbij bepaald was dat 8-inch kanonnen thuis hoorden op een zware kruiser, werd aldus bepaald. Hierom werd de bepantsering aangepast naar een zwaardere die passend was voor een zware kruiser. Samen met haar zusterschip, de USS Portland, waren deze schepen voorbereid op een functie als vlaggenschip. Er waren speciale ruimten gecreëerd waar een admiraal en zijn staf hun werk konden doen tijdens een oorlog.

Maten en gewichten

De USS Indianapolis was van het puntje vooraan tot aan de rand van het achterdek 186 meter lang. De lengte van het schip dat de waterlijn vormde bedroeg 178 meter. Hiermee had het schip een gemiddelde waterverplaatsing van rond de 10.000 ton. Het verschil in de waterverplaatsing kwam door het besluit of het schip normaal geladen was met manschappen, provisies, munitie en brandstof of dat dit alles op oorlogssterkte was gebracht. In die periode was er meer van alles nodig waardoor het schip zwaarder was en uiteraard dieper in het water zou liggen. Het schip was op het breedste punt iets meer dan 20 meter breed en de kiel lag over het algemeen net iets meer dan vijf meter onder water. Zodra het schip volledig uitgerust en geladen was kon de diepgang wel tot ruim zeven meter oplopen.

Voortstuwing

De voortstuwingskracht van de USS Indianapolis werd vanaf oplevering door de scheepswerf voorzien door acht boilers die hun energie doorgaven aan vier stuks stoomturbines. Op hun beurt dreven de stoomturbines de vier schroeven aan. Met de kracht die de boilers konden opwekken kregen de stoomturbines het voor elkaar om het schip een snelheid van 32,7 nautische mijl te geven. Omgerekend is dit net iets meer dan 60 km per uur.

Bemanning

Zoals veel in de ontwerpen van schepen werd en wordt er nog steeds rekening gehouden met een standaard bemanning en een bemanning die nodig is tijdens oorlogstijd. De reden is vrij eenvoudig te bedenken, daar in oorlogstijd meerdere diensten gedraaid moeten worden om de waakzaamheid en paraatheid hoog te houden, terwijl een ander deel van de bemanning rust neemt. In vredestijd waren aan boord van de USS Indianapolis 95 officieren en 857 overige bemanningsleden al voldoende om het werk aan boord te kunnen volbrengen. In oorlogstijd werd dit aantal flink opgeschroefd naar 1269 officieren en bemanningsleden.

Vliegtuig aan boord

De USS Indianapolis werd bij zijn bouw midscheeps uitgerust met twee katapulten voor kleine watervliegtuigen. Nu waren deze vliegtuigen niet bedoeld om aanvalsacties te ondernemen, maar juist verkenningen uit voeren. De USS Indianapolis kon vier stuks van deze watervliegtuigen meenemen. Gaandeweg de Tweede Wereldoorlog werd in 1944 de katapult aan stuurboordzijde verwijderd. Dit betekende ook dat het aantal watervliegtuigen verminderd werd van vier naar drie stuks. Uiteraard kon men de vrijgekomen ruimte goed gebruiken voor andere voorraden zoals munitie, brandstof en voedsel.

Bewapening

De negen eerder genoemde 8-inch kanonnen waren verdeeld over drie geschutskoepels, ook wel turrets genoemd. Twee stuks koepels met in totaal zes 8-inch kanonnen waren voorop het schip geplaatst en één koepel met drie stuks 8-inch kanonnen achter op het schip. Daarnaast waren er nog twee snel vurende 3-ponds 47 mm kanonnen, bedoeld om snelle boten onder vuur te nemen die reeds dichtbij waren. Verspreidt over het schip waren acht stuks 5-inch (130mm) luchtafweergeschut opgesteld. De luchtafweer werd in 1945 uitgebreid met 24 stuks Bofor 40mm en een 19-tal Oerlikon 20 kanonnen. De Bofor luchtafweer was gegroepeerd in zes eenheden van 4 kanonnen verdeeld over het dek.

USS Indianapolis van 1931 t/m 1941

Aan het eind van het jaar 1931 tot en met februari 1932 ging de USS Indianapolis op weg onder commando van haar eerste kapitein, John M. Smeallie, om de eerste maanden getest te worden tot op de top van haar kunnen. Onderzocht werd of er nog technische mankementen zichtbaar zouden worden en of de prestaties die door de scheepswerf waren toegezegd daadwerkelijk mogelijk waren. De testperiode hield ook in dat de bemanning getraind diende te worden en bekend moest worden met het schip. Uiteraard werd tevens het aanwezige wapentuig getest. Nadat dit alles uitvoerig was getest, stoomde de USS Indianapolis eind februari 1932 op om verder te trainen voor de kust van Chili. Na deze training keerde het schip terug naar Amerika om in de haven van Maine een belangrijke gast op te pikken.

President Rooseveld

Niemand minder dan president Franklin D. Rooseveld kwam in juli 1933 met zes andere leden van het kabinet drie dagen lang aan boord van de USS Indianapolis. Zij stapten op in Maine en werden afgezet in de haven van Annapolis. Hierna stoomde de USS Indianapolis op naar haar volgende bestemming. Na in november 1933 het vlaggenschip te zijn geworden van een verkenningseenheid, Scouting Force 1, keerde de USS Indianapolis terug naar Amerika om president Rooseveld voor een tweede keer in New York op te pikken voor een korte inspectie. In november 1936 stapte president Rooseveld zelfs voor een derde keer aan boord van de USS Indianapolis als begeleiding voor een staatsbezoek. Het bezoek bracht het schip en zijn bemanning naar Brazilië, Argentinië en Uruguay. Na deze reis nam de USS Indianapolis weer zijn taken als vlaggenschip op van Scouting Force 1 en zou dit blijven tot ver in 1941.

De campagnes van de USS Indianapolis 1941 t/m 1945

Op 7 december 1941 brak voor Amerika de Tweede Wereldoorlog uit met de aanval op Pearl Harbour, Amerika's militaire haven in de Stille Oceaan. Ten tijde van die aanval was de USS Indianapolis niet in de haven aanwezig, maar op bombardementsoefening bij het Johnson Atol in het midden van de Stille Oceaan. Na de aanval op Pearl Harbour werd de USS Indianapolis snel terug gehaald, ingedeeld bij een andere groep en vlug de zee weer opgestuurd om de vliegdekschepen die de aanval hadden uitgevoerd op te sporen en uit te schakelen. De aanvallers werden niet gevonden.

Actie bij Nieuw-Guinea

Na de aanval op Pearl Harbour werd de USS Indianapolis samen met de aanvalsgroep, Task Force 11, naar de Koraalzee gestuurd om daar niet alleen het gevecht aan te gaan met de Japanse strijdkrachten, maar ook het escorteren en beschermen van vliegdekschepen. Dit type schepen zouden al gauw de belangrijkste eenheden worden tijdens de Tweede Wereldoorlog waarbij de USS Indianapolis eerst het vliegdekschip de USS Lexington en later ook de USS Yorktown mocht beschermen.

Deze campagne vond plaats ten noordoosten van Australië, rond Nieuw-Guinea en aan de zuidwest kant van de Solomon Eilanden. In deze gebieden waren berichten onderschept dat de Japanners hier een invasieleger aan het opbouwen waren om binnen afzienbare tijd Australië aan te vallen. Dit moest voorkomen worden daar er anders geen basis- en bevoorradingsmogelijkheden voor de Amerikanen meer waren in dit deel van de wereld. Echter, de vloot schepen werd op 20 februari ontdekt door Japanse vliegtuigen en direct aangevallen. De opgestegen vliegtuigen van de Lexington haalden het grootste deel van de vijandelijke toestellen neer. Het luchtafweergeschut van de schepen deed de rest.

Nadat de USS Yorktown zich bij de groep had gevoegd werd er een verassingsaanval met de vliegtuigen uitgevoerd op de verzamelde Japanse troepen en de benodigde schepen om het leger over te brengen. Dit vond op 10 maart 1942 plaats aan de oostkant van Nieuw-Guinea bij de plaatsen Lae en Salamaua. Mede door het bombardement van B-17 Flying Fortresses, zware bommenwerpers, die vanuit Townsville, Australië, waren opgestegen, was de aanval een succes. Hierna moest de USS Indianapolis voor onderhoud weer helemaal terug naar haar scheepswerf in Californië. Na deze opknapbeurt escorteerde de USS Indianapolis een konvooi naar Australië om medio augustus 1942 aan haar tweede campagne te beginnen.

Aleoeten onder vuur

Van de warmte in de Koraalzee stoomde de USS Indianapolis op naar het kille noorden van de Stille Oceaan. Daar waar de eilandensliert de Aleoeten de overgang vormt van de Stille Oceaan naar de Beringzee, zou de volgende slag plaatsvinden.

Op de eilanden Attu en Kiska hadden de Japanners een basis aangelegd en troepen verzameld. Enerzijds was het de bedoeling van de Japanners om vanuit deze basis bescherming te bieden aan hun keizerrijk en van deze kant niet aangevallen te kunnen worden. Anderzijds konden de Japanners hiervandaan alle mogelijke vaarroutes van de westkust van Amerika naar onder andere Midway, Australië en alle vele andere eilanden controleren. Een derde reden was tevens dat een invasie van Amerika aan de westkust tot de mogelijkheden ging behoren. Uiteraard moest dit tot elke prijs worden voorkomen.

De eilanden lagen en liggen zeer afgelegen in een erg guur deel van de wereld. Zowel het weer als de natuur vormden natuurlijke verdedigingswerken. En toch werd besloten om op 7 augustus 1942 over te gaan tot de aanval. De USS Indianpolis en de vloot waar zij in mee voer openden het vuur met hun kanonnen op het eiland Kiska, ondanks de mist die er hing. Watervliegtuigen rapporteerden na hun verkenning dat de barrage daadwerkelijk schepen, haveninstallaties en verdedigingswerken hadden geraakt. Maar niet alles. De Japanse bezetter schoot met zijn kanonnen op de vloot, maar kreeg snel lik op stuk. De inzet van Japanse duikboten hielp hen niet, zij werden snel door Amerikaanse destroyers onderschept. Japanse watervliegtuigen probeerden nog als bommenwerper wat uit te richtten om de Amerikaanse vloot te verjagen, wat mislukte. Hoewel de aanval als succes werd gezien, werden de eilanden niet ingenomen. Wel werd het eiland Adak ingenomen.

Bij de Aleoeten werd voor het eerst de tactiek van het 'eiland hoppen' beproeft. Aangezien de eilanden Attu en Kiska de verst liggende eilanden waren, besloot met eerst de dichterbij liggende eilanden in te nemen. Hier kon men de eigen troepen opbouwen. In dit geval werd eerst Adak ingenomen om een basis te formeren dichterbij het strijdtoneel. In januari 1943 werd het eiland Amchitka ingenomen. De USS Indianapolis patrouilleerde tussen de aanvallen door om bevoorradingsschepen naar Attu en Kiska te onderscheppen en te vernietigen. Tot midden 1943 acteerde de USS Indianapolis in de Aleoeten met het bombarderen van de vijandelijke stellingen, patrouilleren om vijandelijke bevoorrading te onderscheppen en het escorteren van de eigen bevoorradingsschepen. In mei 1943 werd Attu ingenomen waarna de kanonnen werden gericht op Kiska. Dit laatste, Japanse eiland in de Aleoeten werd op 15 augustus met een landing van de troepen ingenomen. Toen kwam men er pas achter dat de vijand het eiland reeds verlaten had.

Eilandje hoppen

Na een onderhoudsbeurt in de haven van Mare Island, Californië, ging de actie voor de USS Indianapolis verder in november 1943. Als vlaggenschip van de Vijfde Vloot met aan boord vice-admiraal Raymond A. Spruance werd met de nieuwe tactiek van het 'eiland hoppen' de strijd met de Japanners opnieuw aangegaan. De taak die het schip gegeven was, was voornamelijk het beschermen van de vloot aan landingsschepen, het bombarderen van de vijandelijke stellingen op de eilanden en het bieden van ondersteuningsvuur aan de gelande troepen. Deze gevechten vonden plaats om de Gilbert eilandengroep, de Tarawa atol en de Marshall eilanden. Deze 3 eilandengroepen zijn gelegen aan de oostkant van onder andere Indonesië en waren in slechts een paar maanden veroverd op de Japanse bezetters.

Acties in 1944

De werkzaamheden voor de USS Indianapolis en haar bemanning werd zeer intensief in 1944. De tactiek van het eilandje hoppen dat in 1943 werd gestart, werd in 1944 door de Amerikaanse strijdkrachten veelvuldig gebruikt. De eilanden en eilandgroepen die bezet waren door de Japanners werden één voor één ingenomen en bevrijd van hun onderdrukker. Met de USS Indianapolis als vlaggenschip van de Vijfde vloot waren de taken afwisselend van patrouilleren, escorteren van vliegdekschepen, amfibie eenheden en bevoorradingsschepen tot het bombarderen van de bunkers en overige kustverdedigingswerken. De meeste eilanden werden eerst door de vliegtuigen van de vliegdekschepen aangevallen. Zij vielen dan in land de vliegvelden en bases aan. Op deze manier werd de luchtsteun van een eiland vernietigd of aan de grond gehouden, materiaal op voorhand onbruikbaar gemaakt en het moraal van de soldaten bij voorbaat onder zware druk gezet. Bekende ingenomen eilanden waarbij de USS Indianapolis bij betrokken was zijn Guam, Saipan, Tinain en Peleliu. Saipan zou later nog wrang bekend worden vanwege het feit dat ongeveer 1000 Japanse burgers zich van een rots lieten vallen, omdat ze zo bang waren voor de, in hun ogen, Amerikaanse barbaren, dat ze zelfmoord verkozen boven gevangenschap. In oktober 1944 zette de USS Indianapolis koers naar Californië om daar in haar marine thuishaven de hoognodige revisie te ondergaan.

Aanval op Tokyo

Na haar revisie en bevoorrading stoomde de USS Indianapolis weer over de Stille Oceaan naar het Aziatische deel van de wereld. Ditmaal was het schip toegewezen aan een snelle vlooteenheid onder leiding van vice admiraal Marc Mitscher, die na de eerste aanval op Tokyo, nu een tweede wilde uitvoeren. Op 16 februari 1945 stegen de vliegtuigen op van de begeleide vliegdekschepen en voerde een succesvolle aanval uit op diverse doelen in en om Tokyo. De aanval was een verrassing. Veel militaire en industriële doelen werden geraakt. De aanval duurde twee dagen en werd voornamelijk gebruikt om de aanval op het eiland Iwo Jima te maskeren. Na de aanval op Tokyo voer de vloot snel richting het verzamelpunt om mee te doen aan deze aanval.

Aanval op Iwo Jima

Deze aanval zou zijn start kennen op 19 februari 1945 en dit was een belangrijk eiland om in te nemen. Van hier kon Amerika zijn troepen opbouwen om uiteindelijk Japan zelf aan en binnen te vallen. Niet geheel onbelangrijk was het feit dat er liefst drie vliegvelden waren op dit eiland waardoor de luchtaanvallen reeds eerder konden worden geïntensiveerd. Tot nog toe vielen de grote B-29 bommenwerpers Japan aan, maar met de inname van Iwo Jima zouden zelfs B-17 bommenwerpers Japan kunnen bestoken.

Tot 1 maart 1945 ondersteunde de USS Indianapolis de invasie op Iwo Jima waar zij maar kon, met het beschermen van de invasievaartuigen en het beschieten van vijandelijke stellingen ten voordele van de invasie. Hierna sloot het schip zich nogmaals kort aan bij de snelle vlooteenheid om de vliegdekschepen te beschermen om deze keer niet Tokyo, maar de verdediging van een aantal zuidelijke eilanden van Japan te bestoken. Ook hier werd veel Japans militair materieel vernietigd.

Incasseren bij Okinawa

De snelle vlooteenheid waar de USS Indianapolis deel van uit maakte voer daarna verder naar het zuiden om zoveel mogelijk de vijand te verzwakken ter voorbereiding op de invasie van Okinawa. Op 18 maart 1945 ging deze operatie van start. Het grote nadeel was nu dat de Amerikaanse vloot te maken kreeg met de Japanse luchtmacht die van land kon opstijgen. Hierdoor hadden de Japanners veel meer aanvalsmogelijkheden gekregen. Nu de vloot steeds meer onder vuur kwam te liggen werd de taak ook steeds lastiger.

Vanaf 24 maart 1945 bestookte de USS Indianapolis met haar 8 inch kanonnen de kustverdedigingen ter voorbereiding aan de invasie wel zeven dagen lang! Gedurende die dagen lag de USS Indianapolis geregeld onder vuur van vijandelijke vliegtuigen. Uiteraard beet het schip goed van zich af: zes vliegtuigen werden neergehaald en twee moesten beschadigd vluchten. Tot 31 maart 1945 de uitkijk van de USS Indianapolis vroeg in de ochtend alarm sloeg naar aanleiding van de jankende motor van een vliegtuig dat aan zijn duikvlucht was begonnen. De luchtafweer van het schip opende het vuur in een aanval die slechts 15 seconden duurde. Van minder dan acht meter hoogte liet de piloot zijn bom los, voordat de piloot met zijn vliegtuig aan de linkerzijde van het schip neerstortte in de zee. De bom echter viel door het dek van de Indianapolis, door de kantine en een slaapzaal, om vervolgens een dek lager dwars door de brandstoftanks te storten en pas onder de kiel van het schip tot ontploffing te komen! De grote gaten lieten tonnen zeewater toe en zetten nabijgelegen compartimenten onder water, waarbij negen matrozen omkwamen. De waterdichte schotten die vervolgens werden gesloten voorkwamen dat het schip verder volliep met water. De USS Indianapolis kon niet anders dan de strijd staken en noodreparaties uitvoeren. En dit waren er nogal wat: de aandrijfassen van de schroeven waren beschadigd, de bom die dwars door de brandstoftanks was gevallen had hier grote schade aangericht en de installatie voor de waterzuivering deed het niet meer. De USS Indianapolis kon niets anders doen dan terug te gaan naar haar scheepswerf in Californië voor de broodnodige reparaties. Wonder boven wonder heeft ze de hele weg terug op eigen kracht afgelegd. Na de reparatie en revisie zou de USS Indianapolis aan haar laatste missie beginnen...

Lees verder

• USS Indianapolis: laatste slagschip dat verging in WOII