Vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog - Mitsubishi A6M Zero

De Mitsubishi A6M Zero (afgekort Zero) was een jager uit de Tweede Wereldoorlog aan Japanse zijde. Tijdens de oorlog maakte de Zero grote indruk op de geallieerde vliegers en strijdkrachten. In de eerste maanden van de Pacifische Oorlog (the Pacific) was het jachtvliegtuig de Zero superieur ten opzichte van de geallieerde vliegtuigen. Het toestel opereerde vanaf Japanse vliegdekschepen en was ook betrokken bij de aanval op Pearl Harbor in 1941. Tot 1942 domineerde het vliegtuig het luchtruim van de Tweede Wereldoorlog.

Inhoudsopgave

• Ontwikkeling jachtvliegtuig Mitsubishi A6M Zero
• De Zero in actie
• Reputatie in Tweede Wereldoorlog
• Dominantie Zero jager neemt af
• Japanse kamikazepiloten

Ontwikkeling jachtvliegtuig Mitsubishi A6M Zero

Doordat Japan tijdens de Eerste Wereldoorlog een bondgenoot was van de Britten profiteerde het na de oorlog in 1918 van de ontwikkeling op het gebied van jachtvliegtuigen en vliegdekschepen. De Japanners zelf experimenteerden in de jaren 20 ook met de inzet van vliegdekschepen. Dit kwam mede doordat Japan na de Eerste Wereldoorlog veel Duitse kolonies had overgenomen.

In 1929 verscheen de eerste jager van Japan de Nakajima A1N op het toneel. Dit vliegtuig was speciaal ontworpen voor de Japanse marine en opereerde vanaf een vliegdekschip. Uiteindelijk ging de ontwikkeling van jachtvliegtuigen door en in 1937 was de Japanse marine op zoek naar een opvolger voor de Mitsubishi A5M. De Japanse marine gaf de firma's Mitsubishi en Nakajima de opdracht om een nieuwe jager te ontwikkelen.

Het eerste prototype van de Mitsubishi A6M Zero was in 1939 gereed en had een motor van 925 pk. Na het eerste prototype van het vliegtuig zijn er steeds nieuwe varianten van het vliegtuig ontwikkeld. De varianten, genaamd model 11 tot en met 64, bleven de zelfde naamvoering houden: Mitsubishi A6M Zero. In totaal zijn er van het vliegtuig ruim 10.000 exemplaren gebouwd.

De Zero in actie

De Zero is tijdens de gehele Tweede Wereldoorlog in actie gekomen. In september 1940 behaalden de Zero-jagers de eerste overwinningen. In dit gevecht namen dertien toestellen het op tegen Chinese nationalisten welke met 27 (van Russische makelarij) Polikarpov-jachtvliegtuigen vlogen. Tijdens dit luchtgevecht haalden de Zero-jachtvliegtuigen alle toestellen neer van de Chinezen.

Pearl Harbor

De Zero was ook betrokken bij de aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941. Hier maakten de Japanse jachtvliegtuigen onderdeel uit van meerdere aanvalsgolven die grote schade zouden aanrichten. Tijdens deze aanval kreeg het vliegtuig wel te maken met de eerste verliezen. Ten tijde van de aanval op Pearl Harbor waren er al ruim vijfhonderd Zero's actief in de 'Pacific'.

Reputatie in Tweede Wereldoorlog

De reputatie van de Zero steeg steeds meer. Dit kwam mede door de snelheid en enorme wendbaarheid van het vliegtuig. Tot juni 1942 was de Japanse jager op verschillende vlakken beter dan de vliegtuigen van de Geallieerden. Het toestel was zelfs wendbaarder dan de Engelse Spitfire. Wel had het jachtvliegtuig een zwak punt, namelijk de bepantsering. De Japanners vonden in de Tweede Wereldoorlog vliegeigenschappen en bewapening belangrijker dan de bepantsering. Later in de oorlog zou dit grote gevolgen hebben voor de luchtdominantie van de Japanners.

Mitsubishi A6M Zero stort neer in Alaska

In juni 1942 stortte een Japanse Zero neer op de Aleoeten eilanden in Alaska. Vijf weken later werd het jachtvliegtuig ontdekt door de Amerikanen en voor onderzoek naar San Diego getransporteerd. Hier ontdekten de Amerikanen dat de jager gebruikmaakte van een ander soort lichtere bepantsering en dat het een stuk lichter was dan de Amerikaanse jachtvliegtuigen. Ook het instrumentenpaneel was eenvoudiger dan andere vliegtuigen uit 1942. De ontdekking van het neergestorte vliegtuig in Alaska heeft bijgedragen aan een strategie om te anticiperen op de pluspunten van het Japanse vliegtuig.

Dominantie Zero jager neemt af

Vanaf juni 1942 nam de dominantie van de Japanse Zero in het luchtruim af. Dit kwam onder andere door een gewijzigde tactiek van de Amerikanen. Ook sneuvelden door deze tactiek steeds meer ervaren Japanse piloten welke niet meer vervangen konden worden.

Japanse kamikazepiloten

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de Zero-vliegtuigen ook gebruiken door kamikazepiloten. Kamikazeacties kwamen al sinds het begin van de oorlog voor maar vaak was dit geen gecoördineerde actie van het opperbevel. In de laatste fase van de oorlog besloot de Japanse legerleiding om deze zelfmoordtactiek op uitgebreide schaal toe te passen. Op 25 oktober 1944 werd een georganiseerde kamikazeactie uitgevoerd door Mitsubishi A6M Zero-vliegtuigen. In totaal raakten door deze kamikazeaanval 47 schepen beschadigd.