Soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden (1813-1815)

Het Soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden werd in het jaar 1813 opgericht nadat de Franse keizer Napoleon Bonaparte aan macht begon in te leveren. Aangezien de gebieden die tot het Koninkrijk Holland werden gerekend altijd onder leiding van de heren van de familie van Oranje-Nassau hadden gestaan, besloot het Congres van Wenen (een samenwerking tussen Engeland, Holland en Duitsland) het gebied toe te wijzen aan de prins van Oranje-Nassau, Willem Frederik. Na aankomst in Den Haag in 1813 werd Willem Frederik enkele maanden later in de stad Amsterdam gekroond tot soeverein vorst Willem I, waarna zijn titel in 1815 werd aangepast naar koning Willem I.

Inhoud

• Voorgeschiedenis
• Annexatie door Frankrijk
• Soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden

Voorgeschiedenis

Het Koninkrijk Holland werd in het jaar 1806 in het leven geroepen door de Franse keizer Napoleon Bonaparte (1769-1821) omdat hij van mening was dat hij te weinig invloed had in het Bataafse Gemenebest. Om ervoor te zorgen dat de Hollanders zijn bevelen zouden opvolgen kroonde hij zijn jongere broer, Lodewijk Napoleon Bonaparte (1769-1821) - tegen zijn wil - tot koning, waarna Lodewijk op zijn beurt besloot er maar het beste van te maken. Al snel na aankomst in Den Haag sloot koning Lodewijk Holland en haar Hollanders in zijn hart en door een gevoel van eenheid en saamhorigheid te creëren wist hij zijn positie op vreedzame wijze te verstevigen en te rechtvaardigen. Helaas zorgde Lodewijks liefde voor Holland voor spanningen tussen hem en Napoleon en zijn oudere broer verweet hem dan ook meerdere keren dat Lodewijk de belangen van Holland boven die van Frankrijk stelde.

Ruzie

In de jaren die volgden liepen de spanningen tussen Lodewijk en Napoleon steeds verder op tot de heren een hoogoplopende ruzie kregen over het invoeren van de dienstplicht. Aangezien Napoleon zijn vijand Engeland te lijf wilde gaan had hij een groot aantal soldaten nodig en gaf Lodewijk de opdracht om de dienstplicht in zijn koninkrijk in te voeren, iets dat Lodewijk op zijn beurt weigerde. Toen het de Engelsen vervolgens lukte om de Nederlandse stad Walcheren in te nemen ontplofte Napoleon van woede en gebood Lodewijk om direct zijn spullen te pakken en naar Parijs te komen. Tijdens het bezoek maakte Napoleon zijn broer goed duidelijk hoe de zaken er voor stonden en dwong Lodewijk een document te tekenen waarin hij grote delen van zijn koninkrijk afstond aan Frankrijk. Na terugkomst in Holland besefte Lodewijk dat hij de strijd met zijn oudere broer verloren had en droeg op 1 juli 1810 zijn kroon over aan zijn zes jaar oude zoon Napoleon Lodewijk Bonaparte (1804-1831).

Annexatie door Frankrijk

De diverse regenten die door Lodewijk waren aangesteld om de minderjarige koning van Holland te helpen bij zijn taak, konden niet voorkomen dat Napoleon besloot Holland in te lijven bij Frankrijk. Toen het Napoleon duidelijk was geworden dat zijn broer de benen had genomen gaf hij opdracht om zijn neefje Napoleon Lodewijk direct naar Parijs te brengen en op 9 juli 1810 annexeerde hij het Koninkrijk. De gebieden die tot het koninkrijk hadden behoord werden officieel Frans grondgebied en Napoleon benoemde zijn maarschalk Nicholas Charles Oudinot (1767-1847) tot stadhouder-prins van de Hollandse gebieden. Om zijn strijd tegen (onder andere) de Engelsen te kunnen voortzetten voerde Napoleon direct de dienstplicht in maar van de 14.000 Hollandse soldaten die uiteindelijk naar Rusland werden gestuurd keerden er slechts enkelen terug.

Soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden

Na de inlijving van Holland begon Napoleons macht in hoog tempo af te nemen en de veroveraars stonden voor de moeilijke taak om de gebieden die onder Napoleons gezag hadden gestaan opnieuw te verdelen. En na enig beraad werd besloten het voormalige Koninkrijk Holland toe te kennen aan Willem Frederik van Oranje-Nassau (1772-1843), zoon van de overleden laatste stadhouder van Holland, Willem V van Oranje-Nassau (1748-1806). Op 30 november 1813 zette Willem Frederik van Oranje-Nassau na een afwezigheid van achttien jaar weer voet op Nederlandse bodem en reisde meteen door naar Amsterdam waar hij op 1 december 1813 tot soeverein vorst der Nederlanden werd gekroond.

Gebieden van het soeverein vorstendom

Ten tijde van de kroning behoorden alleen de noordelijke Nederlanden tot het soeverein vorstendom, maar in 1814 werden ook de zuidelijke Nederlanden - België en Luxemburg - aan het soeverein vorstendom toegekend. Na de toekenning werd er op 29 maart 1814 een nieuwe grondwet ingevoerd waarin tevens de provinciale indeling van het vorstendom was geregeld. De provincies Gelderland, Zeeland, Holland, Utrecht, Vriesland (Friesland), Overijssel, Groningen, Brabant en Drenthe zagen opnieuw het levenslicht. Naast de bepaling van de namen van de provincies werden ook de grenzen van de provincies opnieuw vastgesteld waarbij:

• de dorpen Kuilenburg en Buren werden toegevoegd aan de provincie Gelderland
• Vianen, Ameide, Leerdam, Langerak en Sommelsdijk voortaan behoorden tot de provincie Holland
• de steden IJsselstein, Mitsgaders Benschop, Noordpolsbroek en Jaarsveld werden toegevoegd aan de provincie Utrecht
• de eilanden Ameland en Schiermonnikoog voortaan behoorden tot de provincie Vriesland
• en de steden Wedde en Westwoldingerland een onderdeel werden van de provincie Groningen.

Van soeverein vorstendom naar koninkrijk

In maart 1815 vond soeverein vorst Willem I het tijd worden voor de volgende stap en riep zichzelf uit tot koning. Nadat er geen weerstand op deze beslissing kwam vanuit de regering, werd de naam van het soeverein vorstendom veranderd in het Koninkrijk der Verenigde Nederlanden. Pas een jaar na de afscheiding van België veranderde de naam van het land in 1831 voor de laatste keer in het huidige Koninkrijk der Nederlanden.