Gebouw Haagstate in Breda: geschiedenis van het zorgcomplex
De Haagdijk is van oudsher één van de drie toegangswegen van het oude centrum van de stad Breda. De eerste vernoeming stamt uit 1338 en de straat is mogelijk de oudste winkelstraat van de stad. Al sinds de middeleeuwen vormen de Haagdijk en de omliggende straten een wijk waar veel aandacht wordt geschonken aan de ouderen en zwakkeren in de samenleving, zoals blijkt uit onder meer een gasthuis uit die tijd. In 2010 werd tussen de Haagdijk en de Leuvenaarstraat het gebouw Haagstate geopend als onderdeel van een zorgcentrum op die locatie. Dit gebouw biedt plaats aan meer dan 85 ouderen in eigen serviceappartementen. Vanwege de moderne uitstraling van het gebouw zou men bijna de rijke geschiedenis van zorg aan de Haagdijk vergeten, die vele honderden jaren teruggaat.
Gebouw Haagstate van zorgcentrum Elisabeth Centrum
Wie nu het terrein tussen de Haagdijk en de Leuvenaarstraat in Breda betreedt, ziet een modern zorgcomplex van Stichting Elisabeth, Elisbeth Centrum, dat pas in 2013 werd geopend. Haagstate was het eerste gebouw dat gereed was in 2010, en is vernoemd naar de achterliggende Haagdijk. In het gebouw bevinden zich appartementen waarin ouderen met ondersteunende zorg gedeeltelijk zelfstandig kunnen leven. Achter het gebouw bevindt zich een kerk, een van de weinige gebouwen op het terrein dat doet vermoeden dat op de plek van Haagstate al vele eeuwen zorg wordt geleverd voor ouderen en zieken uit Breda en omgevingen. Deze kerk maakte namelijk deel uit van een door Leuvense nonnen gerund klooster en ziekenhuis.
Gasthuis voor ouderen en zieken
Volgens de oudste bronnen werd al in het jaar 1455 aan de Haagdijk bij Breda een gasthuis geopend waar dertien oude mannen terecht konden. Toen een paar eeuwen later, in 1819, ene Mr. Ludovicus welgestelde katholieke burgers uit Breda opriep om het oude gasthuis aan de Haagdijk te huren en in te richten als ziekeninrichting voor arme burgers, kwam er gehoor. L. Ingenhousz, F.J. Hoppenbrouwers en J.P. Eeltiens regelden samen de totstandkoming van het kleine ziekenhuis en besteedden de leiding uit aan binnenvader en -moeder De Vet. Al snel bleek het kleine oude gasthuis te klein, en het huis van de familie Wallendaal werd erbij gekocht. Toen beide De Vet's overleden werd er in 1826 gezocht naar een congregatie die de zorg over kon nemen. De Franciscanessen van Dongen, met een oorsprong in het Belgische Leuven, werden uiteindelijk verkozen. Onder de leiding van de nieuwe congregatie onder de derde orde van Sint Franciscus werd het gasthuis in de loop van de 19e eeuw steeds verder uitgebreid, met toevoegingen als een klooster, een kapel en een groter ziekenhuis. Uiteindelijk strekte het complex zich uit tot aan de Leuvenaarstraat, het huidige adres van het nieuwe zorgcomplex. In de 20e eeuw werd het zorgcomplex nog enkele malen vernieuwd, en het ziekenhuis verplaatste zich naar een andere locatie zodat ouderenzorg de voornaamste zorgfunctie werd. Rond het jaar 2000 verlieten de laatste nonnen het zorgcomplex.
Het moderne Haagstate
Aan het begin van de 21e eeuw werd er besloten om de oude gebouwen te vervangen door een modern zorgcomplex waar ouderen gedeeltelijk zelfstandig kunnen wonen. Het gebouw Haagstate vormt samen met Gasthuisstate en Tolbrugstate het nieuwe zorgcomplex van Stichting Elisabeth. Stichting Elisabeth is afgeleid van de naam die de oude ziekeninrichting kreeg in 1894. De drie gebouwen worden verbonden door een overdekte boulevard met winkels. Het geheel is ontworpen door architect Eric Eijsbouts van BDG Architecten. Met het nieuwe complex wordt de lange geschiedenis van zorg voor ouderen en zieken op deze locatie voortgezet, ondanks de gewilde locatie nabij het centrum van Breda.
Kenmerken van gebouw Haagstate
Het nieuwe gebouw Haagstate telt vijf verdiepingen, die een centraal overdekt atrium omringen. Het atrium, met een lengte van 62 meter en een breedte variërend tussen de 6,7 en 29,6 meter wordt overdekt door speciaal zonwerend glas. In het gebouw is plaats voor 85 serviceappartementen, waar ouderen met ondersteuning gedeeltelijk zelfstandig kunnen leven. De appartementen zijn te onderscheiden in 11 verschillende types, met 2, 3 of 4 kamers. Het kleinste appartement beslaat 52 vierkante meter en het grootste 126 vierkante meter.
Zorg aan de Haagdijk
Wat eeuwen geleden begon met een klein gasthuis voor ouderen en later uitgroeide tot een door Franciscaner zusters gerund ziekenhuis, biedt anno 2017 dus nog steeds plaats voor hulpbehoevenden uit Breda. Tijdens de bouw van het moderne gebouw Haagstate en de andere naastgelegen gebouwen werden echter veel van de historische gebouwen gesloopt. Hierdoor wordt het historisch belang van deze locatie voor de zorggeschiedenis van Breda soms makkelijk over het hoofd gezien.