De meerdere piramiden van Snofroe

Er is tot op heden maar één piramide uit de 3de dynastie in zijn geheel bewaard gebleven. Het gaat om de trappiramide van Djoser. In de 4de dynastie werden onder heerser Snofroe vele piramides gebouwd. Aan de naam Snofroe zijn alleen al vier piramiden gekoppeld. De kleinste stond in Seila en was maar 30m bij 30m groot. Er zaten geen kamers in. In de kapel is een stèle ontdekt waar de naam Snofroe op geschreven staat. De drie andere piramiden zijn moeilijker te koppelen aan Snofroe. Dit zijn stuk voor stuk echte piramiden, zeer grote bouwwerken met diverse vertrekken. Hier kan er slechts één als graf voor koning Snofroe hebben gediend. Maar waarom had hij er dan nog twee? Werden ze wel echt in opdracht van Snofroe gebouwd?

Piramiden van Dahsjoer

Absoluut feit is dat in een inscriptie van Pep I in Dahsjoer gesproken wordt van twee piramiden van Snofroe. De Knikpiramide en de Rode piramide, beiden in Dahsjoer, bevatten inscripties uit de 4de dynastie. Dat is de tijd waarin Snofroe als bouwer werd genoemd. De oudste van de twee is de Knikpiramide, deze bestaat uit twee delen en daarnaast verandert de hellinghoek halverwege. Door de twee delen is de piramide vanuit het noorden en het westen te betreden. De beide vertrekken bevatten de typische kenmerken uit de tijd van Snofroe: hoge overkragende gewelfde kamers en voorvertrekken.

Knikpiramide

De opvallende kenmerken van de Knikpiramide hebben waarschijnlijk te maken met de moeilijkheden tijdens de bouw. Doordat via het deel aan de noordzijde mogelijk meer gevaar naar binnen kon komen waren de meeste vertrekken aan de westkant geplaatst. Hierdoor werd de piramide aan één kant te zwaar. Door de hoek van het bovenste deel te veranderen werd het gewicht verminderd. De aanpassing was niet voldoende om de laatste rustplaats van de mummie van de koning te waarborgen. Ongeveer twee kilometer verdrop werd ook een piramide gebouwd, deze bevat eveneens resten van de koning.

Rode Piramide

De Rode piramide van Snofroe voldeed geometrisch gezien aan de eerste piramide zoasl wij deze het beste kennen. Uit tekens in oude geschriften kan opgemaakt worden dat deze piramide aan het einde van de regeerperiode van koning Snofroe werd gemaakt. In de piramide werden drie overkragende vertrekken aangetroffen. In de middelste zat waarschijnlijk de sarcofaag, in de jaren vijftig van de vorige eeuwen werden hier inderdaad resten van de mummie van de koning gevonden.

Meidoem

Beide piramiden passen dus in het plaatje dat werd beschreven in de inscriptie van Pep I. Maar voor Snofroe werd nog een derde piramide gemaakt die de suggestie wekt alsof deze door de koning zelf werd gebouwd. Daarmee roept deze piramide veel vragen op over de bouwplannen van Snofroe. In Meidoem, vlakbij Seila, ligt de derde piramide in zeer goed bewaarde kwaliteit. Het is één van de meest unieke gebouwen die Egypte rijk is. Wat hem zo bijzonder maakt is dat het op een toren lijkt die op een lage heuvel staat. Deze merkwaardige vorm kwam door het proces van de bouw begonnen met de in zeven getrapte lagen, uitvergroot naar één met acht en pas daarna werd deze veranderd naar de huidige vorm met zijn platte zijden. Deze vreemde constructie heeft er eeuwen later wel voor gezorgd dat toen de plunderaars naar binnen wilden, delen van de piramide instortte. Hierdoor werden de drie fasen blootgelegd. De bekleding aan de buitenkant is jonger dan het onderste gedeelte van de Knikpiramide. Binnenin de piramide van Meidoem vindt je dezelfde overkragende gewelven aan in de beide piramiden van Dahsjoer. Ook al was het hier nog niet geheel afgemaakt. De graftempel die met beide piramiden vergeleken kan worden is niet klaar. Op de stèles werd de naam van de koning niet vermeld. Aan de buitenkant zijn wel tekens aangetroffen die dateren uit de regeerperiode van Snofroe. Zijn naam werd wel aangetroffen op een grafveld iets ten noorden van de piramide. Teksten die in de 18de dynastie werden aangebracht melden wel de naam van de koning. Het werd vanaf toen de ‘tempel van Snofroe’ genoemd. De vraag blijft of de koning in staat was die drie piramiden te bouwen.

Hoeni

Enkelen schrijven deze piramide toe aan Hoeni zijn voorganger. Zij denken dat Snofroe de piramide heeft afgemaakt of aangepast en dat zo zijn naam op de tempel terecht is gekomen. Omdat er van Hoeni nooit een piramide werd aangetroffen zien zij dit als bewijs voor deze theorie.

Maar aan de andere kant is er nog nooit een bewijs aangetroffen dat koningen de piramiden van hun voorgangers afmaakten. Er zijn zoveel niet afgemaakte piramiden en graven gevonden. Dat dit dus wellicht ook niet het geval is geweest bij deze piramide. Inmiddels is er een bakstenen piramide gevonden die mogelijk van Hoeni is geweest. Deze staat in Aboe Rowasj. De vorm van de top heeft duidelijk de vorm uit zijn regeerperiode. Maar dat is eigenlijk alles was is aangetroffen. Eigenlijk is het feit dat de piramide niet aan een ander kon werden toegeschreven het bewijs dat het mogelijk van die van Hoeni was.

Toch drie piramiden?

Daarmee wordt het weer een stuk aannemelijker dat Snofroe wél drie piramiden had gebouwd en daarnaast nog een zeven kleine. In het getal drie kan een symbolische aanwijzing zitten. Onduidelijk is waarom de piramide in Meidoem werd aangepast. Maar een logische verklaring zou het restant van het materiaal voor de andere piramiden kunnen zijn.

Met zekerheid kan aangenomen worden dat Snofroe de grootste piramidebouwer was van allemaal. Wel wat vreemd is de geschiedschrijving: Cheops, zijn zoon en de bouwer van Gizeh, stond in een hoger aanzien dan zijn vader Snofroe, dan bijna alle farao’s uit het Oude Rijk bij elkaar.