Kerkhof Vliedorp - 'Olle Weem'

Riebo Rietema, 23-07-2012
Een waar gebeurd verhaal over een wandeling van een dochter van Menne Jans Rietema naar Olle Weem, opgetekend door diens achterkleinzoon.

Op donderdag 4 november 1920, ’s middags om half vijf, terwijl het voor haar gevoel guurder was dan andere jaren en het zelfs licht vroor, trotseerde Anje Rietema de kou van het open land en liep snel langs de kronkelige vaart richting het oude kerkhof, wel een half uur gaans buiten het dorp, met in haar linker hand een lantaarn – om vijf uur was het al donker – en in de ruime zak van haar zwarte wollen mantel een klein boekje en een doosje lucifers om op de terugweg de lantaarn te ontsteken.
Het Groninger land lag er verlaten bij, heel in de verte meende zij nog net twee fietsers te onderscheiden.
Ondanks haar achtenvijftig jaren was ze opgewonden als een meisje van veertien. Want morgen was het zover! Dan zou Wilhelmina, al weer dertig jaar Neerlands koninginne, het nieuwe gemaal De Waterwolf officieel openen, een van de grootste en modernste gemalen van Nederland (en ze keek een paar keer kort naar rechts, maar kon de contouren van het gemaal aan de horizon net niet zien). En Anje zou er bij zijn, zijzelf, dichteres, zij zou tussen de hoogwaardigheidsbekleders staan en wachten tot de koningin uit haar auto zou stappen en een bos bloemen overhandigd zou krijgen, waarna zij haar speciaal voor deze gelegenheid geschreven gedicht luid en duidelijk zou voordragen, met haar ogen afwisselend de dichtregels volgend en hare majesteits blik zoekend en weer nederig ontwijkend.
Verschillende van haar gedichten waren vroeger al eens als lesmateriaal gebruikt op de gereformeerde lagere school, en al weer zes jaar geleden had ze haar omvangrijke gedicht geschreven bij gelegenheid van de Mobilisatie (‘God geve u moed en kracht uw roeping te vervullen’). Zij was de aangewezen persoon om Wilhelmina een poëtisch moment te schenken – had in haar kinderjaren de hulponderwijzer niet voorzegd dat zij een belofte in zich droeg en met taal zonder meer beter presteerde dan al haar schoolgenootjes? ‘Zorg dat je altijd overal een schrijfboekje bij je hebt, ’ had hij haar op het hart gedrukt. Ach, wat is leeftijd.
Ze droeg de lantaarn dan weer in haar rechter, dan weer in haar linker hand, steeds een vrije hand tot vuist ballend en verwarmend in de diepte van haar mantel. ‘Uw roeping te vervullen.’
Toen dook het onverwacht weer op: angst om te vervreemden van de dorpsgemeenschap. Ze was wit wief genoemd, en dwaallicht, kennelijk omdat ze eens in mistflarden had gewandeld en zo’n simpele ziel uit het dorp had gezien hoe het schijnsel van een lantaarn zich in het duister voortbewoog richting de oude begraafplaats Olle Weem, die al sinds haar kinderjaren niet meer in gebruik was. Zeker op weg naar haar woonstede in die terp…
Om de stap stootte het boekje in Anje’s mantel zachtjes tegen haar warme dij, de lucifers rammelden vrolijk mee in het doosje.
Haar handen werden nu toch kouder en ze sloot de donkergroene wollen sjaal beter aan in haar hals.
Al weer enkele minuten geleden had ze in de verte een kerkklok vijf maal horen slaan, en door een inmiddels laaghangende bewolking heerste er nu alom duisternis. Ze kon de oneffenheden in het pad niet meer goed zien en bleef staan. Ze zette de lantaarn op de grond, nam het doosje lucifers uit haar mantelzak, hurkte, opende de lantaarn, schoof het doosje open en haalde er een lucifer uit. Maar plotseling was er iets wat maakte dat ze het houtje bewegingloos tussen haar vingers klemde, dat haar adem stokte en ze voelde hoe een kille luchtstroom door haar mond trok. Ze keek op en ontwaarde op de kleine houten brug die over de vaart naar het kerkhof leidde, twee donkere gestalten, waarvan er één een lucifer afstreek.Reactie infoteur, 24-07-2012
Beste Riebo Rietema,

Bijzonder interessant! Graag ontvang ik het hele verhaal (bvk rechtstreeks via mijn e-mail: petervandenburg@hetnet.nl) En daarbij dan graag de gegevens over bron, schrijver, data etc.
Bij voorbaat hartelijk dank!

Met groet,
Peter v.d.Burg