Geschiedenis kerstboom

Een mooi versierde boom in de huiskamer vergroot de kerstvreugde. Toch is de boom niet altijd even populair geweest. De groene spar staat in feite symbool voor de terugkeer van het licht in de lente. Het is een overblijfsel van de Germaanse Midwinterfeesten. Een heidens symbool dat voorheen met name dienst deed als vruchtbaarheidssymbool en afweer tegen boze geesten. De versierde boom zoals wij hem nu kennen is nog niet eens zo heel lang in gebruik. Zeelui bonden vroeger kleine sparrentakjes in de mast van hun schip. Het tekende hun melancholische verlangens om vooral met kerst thuis te kunnen zijn. Pas in de vijfde eeuw dook de versierde spar op in de vorm van Boom des levens in mysteriespelen in Duitse kerken. Geen kerstbalen, maar appels hingen destijds in de takken. Later werden de vruchten vervangen door allerlei snoepgoed.

Verboden

In de negende en tiende eeuw was het verboden een kerstboom te versieren. Pas in de zeventiende eeuw werd het weer toegestaan. Om precies te zijn, dat was in Straatsburg in 1605. Waarom nu juist daar en op dat specifieke tijdstip is niet bekend. In de negentiende eeuw deed de boom ook in ons land weer zijn intrede.

Met de echte spar is het nog niet helemaal gedaan. Nog steeds zijn er mensen die naalduitval voor lief nemen en kiezen voor een echte boom. De kunstboom is echter ook in opmars. Zo een vijftien jaar geleden waren ze niet om aan te zien: de nep straalde er van af. Dat is anno 2002 wel even anders. De kunstbomen zijn bijna niet te onderscheiden van de varianten uit de natuur. Groot verschil met een echte is de prijs: sommige kunstbomen lopen op tot ruim 500 euro. Voordeel is dat ze je leven lang meegaan, terwijl een echte spar vaak uitgedroogd en kaal bij het vuilnis wordt gezet.

Geen kerstboom is compleet zonder ballen. Ook die zijn sterk aan de mode onderhevig. Het is nog niet eens zo heel lang geleden dat er louter witte ballen te koop waren. Met een beetje engelenhaar erbij was de boom compleet. Die tijd kan allang in de annalen worden bijgeschreven. De kerstballen van nu zijn rood, bruin, pastel, paars en zelfs oranje. Ze zijn te koop in alle maten en soorten. Een noviteit op dit gebied zijn de kerstballen met een tekst als ‘baby’s eerste kerst’.

Het assortiment kerstaccessoires is ook dit jaar weer breder en dieper: gekleurde lampjes die aan en uitgaan, zingende kersmannetjes, opblaasbare sneeuwpoppen, geurkaarsen, een kerstman compleet met joho-joho-geluiden gezeten op een arrenslee, kerstdorpen, ringtones met kerstgeluiden, niets lijkt te dol. Er zijn natuurlijk consumenten die zelf iets willen creëren of in elkaar knutselen. Ook zij worden op hun wenken bediend: menig groen warenhuis hangt vol met allerlei knutselmateriaal.

Cadeaus

Wat geven we elkaar dit jaar cadeau? Ondanks de economische recessie tasten we diep in de buidel om elkaar te verrassen. Volgens onderzoek gaan we met zijn allen dit jaar aan sint- en kerstinkopen doen. Dat is nagenoeg hetzelfde bedrag als vorig jaar. Het bedrag van 161 euro dat huishoudens gemiddeld aan de geschenken besteden, ligt overigens ver onder het gemiddeld Europees niveau van 322 euro. Nederlanders winkelen het liefst op traditionele plekken zoals de grote warenhuizen. Internet is voor Nederlanders vooralsnog een middel om uit te zoeken waar en wat voor welk bedrag te koop is. De kerstcadeaus wijken niet zo heel veel af van de Sinterklaaspresentjes: parfums, Harry Potterspulletjes, luxe etenswaren en cd’s blijken favoriet.