Hildegard van Bingen

Hildegard van Bingen, die ook bekend staat als de ‘Sybille van de Rijn’ of de heilige Hildegard, werd geboren in het Duitse Böckelheim in 1098. Ze was een invloedrijke geestelijke die de weg bereidde voor andere vrouwen op gebieden als de theologie en de muziek. Ze vertegenwoordigde de Duitse mystiek en schreef drie boeken met visioenen. In een tijd waarin vrouwen in de katholieke kerk weinig gerespecteerd werden werd Hildegarde door bischoppen geconsulteerd en had ze zelfs invloed op de paus

Benedictijnse

Veel van wat we over haar weten steunt op een biografie van haar tijdgenoten, de monniken Gottfried en Theodoric. Als tiende kind van een adellijke familie werd zij op achtjarige leeftijd aan de zorg toevertrouwd van Jutta van Sponheim, abdis van het nonnenklooster van Disibodenberg. Onder invloed van Jutta’s vrome levenswijze besloot ze haar leven aan de kerk te wijden. Jutta leefde een teruggetrokken bestaan in een Benedictijnenklooster net buiten Bingen. De nonnen leefden in eenzaamheid en mediteerden. Ofschoon ze beweerde visioenen te hebben gezien kwam ze met haar profetische gaven niet naar buiten en bekende die slechts aan Jutta die overleed toen ze 38 was.

Rupertsberg

In 1136 werd Hildegard abdis van het klooster. In 1147 stichtte ze tegen de zin van de mannelijke abt van het Bendictijnerklooster een nieuw klooster op de Rupertsberg dicht bij Bingen zoals haar was opgedragen in een visioen. Hoewel ze nooit een echte opleiding had gekregen en niet kon schrijven werd ze toch een invloedrijke vrouw die bekend stond om haar advies. Met de hulp van haar secretaris Volmar liet ze haar ideeën en visioenen neerschrijven. Zo kreeg ze bij leven al de status van een heilige.

Ze schreef over thema’s gaande van filosofie tot natuurgeneeskunde en was een kritische geest die vooral gewaardeerd werd om haar adviezen en door paus Eugenius III op handen werd gedragen. Ze was een van de eerste voorstanders van het gebruik van geneeskundige kruiden om kwaaltjes te verhelpen. Ze schreef verschillende boeken over geneeskunde, waaronder de Physica omstreeks 1150 die over het gebruik van kruiden als geneesmiddel ging.

Componiste

Toch is ze het meest bekend als componiste. Haar composities bestaan uit een melodielijn voor één stem die gezongen werd voor en na een psalm. Deze muziek bracht ze samen in haar cyclus Symphonia Armonie Celestium Revelationum (1511). Met de Symfonie van de Harmonie van de Hemelse Openbaringen, bracht ze tot uiting dat muziek in haar opvatting het grootste eerbetoon aan God was. Haar werk, waaronder In Evangelium en O Viridissima Virga, wordt vandaag de dag nog steeds gespeeld en uitgegeven en haar etherische stijl heeft een grote invloed op de New Age muziek.

Bijzondere figuur

Hildegard van Bingen is een buitengewone figuur in de geschiedenis van de vrouw, niet alleen als getalenteerde muzikante maar ook als een wonderbaarlijke getuige van haar geloof. In feit was ze een voorloopster van de renaissancegedachte omdat ze met de groten der aarde correspondeerde zoals Bernhard van Clairvaux, prachtige muziek schreef en natuurkundige geschriften publiceerde naast de poëtisch verwoorde beschrijvingen van haar visioenen.

Dood

Hoewel ze aan het einde van haar leven in conflict kwam met de kerkelijke overheid omdat ze een geëxcommuniceerde adellijke rebel in de kloostertuin, dus gewijde grond, had begraven, werden uiteindelijk alle plooien gladgestreken. Toen ze op 81-jarige leeftijd stierf zou er volgens de legende een hemels licht uit de hemel zijn neergedaald met daarin een rood glinsterend kruis.

Hildegard van Bingen in het kunstwerk Dinner Party van Judy Chicago

Hildegards plaats aan de tafel is ingericht op basis van de structuur van een gothische kathedraal. Haar bord is beschilderd zoals een roosvenster met middenin een verwijzing naar de gebrandschilderde ramen die je in elke kathedraal terugvindt. Als je het bord vanuit verschillende hoeken bekijkt geven de verschillende kleuren, waarin een spel van donker en licht is verwerkt, de indruk van een gebrandschilderd raam.

Op de tafellegger werden gothische architecturale elementen geborduurd inclusief de majestueuze gothische gewelven die elke kathedraal ondersteunden. Eén gewelf omsluit het bord om de nadruk te leggen op het gebrandschilderde raam. Chicago paste de opus anglicanum of de Engelse borduurmethode toe die doorgaans in geestelijke kledij gebruikt werd. De vaardigheid die nodig was om het fijne goudwerk te verwerken gaf het een kostbare status mee in de middeleeuwen. De verwerking in de tafellegger verbindt Hildegard met bisschoppen en koningen die op dezelfde rijkelijke manier gekleed waren. De legger weerspiegelt de veelkleurigheid van het bord en bevat eveneens twee gebrandschilderde ramen aan weerszijden van Hildegards naam waardoor de gothische kathedraalstructuur afgerond wordt.

Hildegard maakte zelf een tekening in haar manuscript Scivias (de Weg weten) (1140-1150) die haar visioen weergaf waarin ze het universum had geopenbaard gezien als ‘een ronde schaduw… gepunt aan de top, zoals een ei… de buitenste laag een helder vuur’. Chicago koos ervoor die tekening op de achterkant van de legger aan te brengen. Het middendeel is in donkerblauw met sterren en gezichten die het leven in het universum blazen. Rond dit blauw bevindt zich een ring met abstracte vlammen in bordeaux rood en donker oranje. Aan de buitenkant is gouden borduurwerk aangebracht met de opus anglicanum-techniek.

Door deze tekening toe te voegen is op haar plaats een harmonieus evenwicht ontstaan tussen het religieuze en seculiere aspect van Hildegards leven. Als vrouw van de kerk, componiste en pionier van de natuurgeneeskunde, wijdde ze zich aan het helpen van anderen in het wereldse bestaan terwijl ze tegelijkertijd een geestelijke leven leidde.