De minnaar van Lady Chatterley

De literatuur heeft enkele sterke vrouwen voortgebracht die het heft in eigen handen namen om de ketenen van het huwelijk te verbreken die hen vastklonken aan mannen die vergeten waren hoe liefde smaakt en hoe ze wordt geconsumeerd.

Drie vrouwen die hun lot in eigen hand nemen

In drie grote taalgebieden van het 19de- en begin 20ste-eeuwse Europa betraden drie sterke vrouwen de nooit begane paden van een dagend feminisme dat in de ‘golden sixties’ van vorige eeuw de traditionele maatschappij op zijn kop zette en het mannelijke wereldbeeld helemaal ondersteboven haalde.
Zo zette Gustave Flaubert met Emma Bovary (1857) Frankrijk in beroering, doorbrak Tolstoj met zijn Anna Karenina (1877) in Rusland een taboe en bracht D.H. Lawrence de strijd van Lady Chatterley (1928) in beeld. Deze drie heldinnen waren de voorlopers van de moderne, zelfbewuste vrouwen die later hun volledige ontvoogding zouden in handen nemen.

Inhoud

Het huwelijk is doorheen de eeuwen een instituut geweest waaraan niet te tornen viel. Eens de vrouw zich had geëngageerd was het niet meer dan normaal dat ze haar hele leven het gegeven woord trouw bleef. In ‘Lady Chatterley’s lover’ beschrijft D.H. Lawrence de twijfels die zich van Constance Reid meester maken na enkele jaren huwelijk. Toegegeven: het zat haar niet mee. Getrouwd met een man van adel, Clifford Chatterley, kan het geluk aanvankelijk niet op, maar daar komt snel verandering in. Immers, de Grote Oorlog brengt onheil over het pas gehuwde paar. Clifford komt verlamd en impotent van het front terug. Zoals het een voorbeeldige echtgenote betaamt, neemt Conny de zorg van haar man op zich. Er is geen haar op haar hoofd dat eraan denkt om hem in de steek te laten. Haar liefde is zo sterk dat ze zichzelf voorneemt haar ongelukkige echtgenoot naar beste vermogen en met veel liefde te verzorgen en bij te staan.

Maar veel respect krijgt ze hiervoor niet. Clifford stort zich in de literatuur om zichzelf te bewijzen en stelt alles in het werk om een naam te verwerven. Hij kijkt eerder neer op zijn vrouw dan dat hij haar dankbaar is om haar onvoorwaardelijke trouw en steun. Hij vindt het de normaalste zaak van de wereld dat zij constant voor hem opdraaft, zijn vrienden het nodige respect betuigt en hem terzijde staat in zijn ambities. Zijn aanhankelijkheid vertaalt zich echter niet in de tederheid die een vrouw van haar man mag verwachten. De kilheid waaermee hij haar behandelt laat sporen na in het gemoed van Conny. Stilaan wordt ze zich bewust van de leegheid van haar bestaan en begint ze zich een oude, verwaarloosde vrouw te voelen (niettegenstaande ze pas 27 is).

Haar wandelingen door bos en dal, haar talloze omzwervingen in het familiedomein worden steeds langer en wakkeren haar melancholie aan. Tot ze de nieuwe boswachter Oliver Mellors ontmoet die meteen indruk op haar maakt. De eerste keer dat zij hem ziet is hij bezig zich te wassen en ze wordt getroffen door zijn uitstraling. De eerste ontmoetingen gedraagt hij zich afstandelijk. Het is duidelijk dat hij een beladen verleden met zich meedraagt. Maar stilaan wordt het ijs gebroken, temeer daar Conny zich meer en meer aan hem opdringt. Als ze bij de aanblik van een paar pasgeboren kuikentjes getroffen wordt door een aanval van melancholie vindt ze troost in de armen van de boswachter die zijn stuursheid plots laat varen en haar teder neemt. De ban is gebroken en Conny zal de man nog meer opzoeken en zijn bed delen.

Toch blijft de twijfel haar bekruipen of ze wel de goede keuze heeft gemaakt. De eeuwenlange traditie dat het huwelijk een band voor het leven is, kan Conny niet zomaar van zich afschudden, maar uiteindelijk zal het verlangen naar echt geluk de overhand halen.
Tijdens een reis naar Venetië laat ze haar man weten dat ze hem verlaat. Ze is intussen zwanger en, daar waar Clifford een scenario wil aanvaarden om het kind te erkennen en op te voeden en Conny zelf daar ook even aan denkt, beslist ze toch om de knoop door te hakken. Het nieuwe paar beslist zich op het Engels platteland terug te trekken.

Een vrouw met twijfels

Lady Chatterley, geboren Reid, is een vrouw in wie alle vrouwen zich zullen herkennen: met heel haar hart houdt ze van haar man en ze is ervan overtuigd dat hij de man van haar leven is die ze eeuwige trouw verschuldigd is en aan wie ze haar leven zal wijden. Conny is een vrouw uit de duizend, een vrouw die door de vrienden van haar man op handen wordt gedragen.
Zelfs als haar man door het noodlot getroffen wordt, komt het niet in haar op om haar instelling te veranderen. Meer dan ooit is ze zich bewust van de liefde voor haar man, meer dan ooit is ze ervan overtuigd dat ze hem ondanks het noodlot gelukkig wil maken.

Wat is de oorzaak van de woekerende twijfel? Is het de kilheid waarmee Clifford haar behandelt? Is het het gebrek aan respect voor haar liefdevolle zorgen? Of is het eerder het saaie leven van een adellijke familie die zich geen financiële zorgen hoeft te maken en praatavonden organiseert om de verveling te verdrijven waarbij de vrouw enkel als decorstuk de ambities van haar man ondersteunt?

Conny Chatterley-Reid is een vrouw die zich niet bij een status quo neerlegt. Diep in haar schuilt een intens verlangen naar liefde en genegenheid, om iets wezenlijks te betekenen voor een man. Het is het verlangen dat eenieder van ons, ongeacht zijn geslacht, kleur of geloof, kenmerkt.
Komt daarbij dat Conny door de handicap van haar man als vrouw helemaal niet meer aan haar trekken komt. Daar waar de katholieke traditie in Europa voorschrijft dat de vrouw zich voor haar man moet opofferen, is Conny lucide genoeg om dat in twijfel te trekken. Dat gaat niet zonder slag of stoot of aanvallen van wroeging en twijfel. Ze wordt heen en weer geslingerd tussen de trouw aan haar man en verlangen naar een normaal liefdesleven met een ander.

Uiteindelijk zal zij kiezen voor het onafwendbare. Hetgeen voor een man maatschappelijk makkelijker lukt en sociaal beter aanvaard is, is een hele opgave voor een vrouw, maar zeker van zichzelf zet ze door.

Een gecensureerde roman

D.H. Lawrence zorgde voor heel wat ophef in het puristische post-victoriaanse Engeland. Vooral de expliciete seksscènes stootten velen tegen de borst zodat het boek eerst in een gekuiste versie verscheen. Pas tegen 1960 werd een ongecensureerde versie toegelaten.