Virginia Woolf, een icoon uit de Engelse literatuur

Virginia Woolf is een wereldberoemde Engelse schrijfster die het modernisme in de literatuur vormgaf. Haar werk wordt gekenmerkt door experimenten in taal, vorm en tijdgebruik. Woolf wordt doorgaans beschouwd als een van de meest vernieuwende schrijfsters uit de twintigste eeuw.

Typering

Woolf is het meest bekend voor haar gefragmenteerde verhalen en haar gedachtestroomtechniek waardoor personages door middel van een innerlijke monoloog worden getypeerd. Haar boeken worden wel eens psychologische romans genoemd. In haar werk behandelt ze de vooroordelen tegenover vrouwelijke schrijvers.

De Bloomsbury Group

Woolf werd in 1882 in Londen geboren als de dochter van Leslie Stephen, een literair criticus, en Julia Jackson Duckworth, van de uitgeversfamilie met dezelfde naam. Ze werd door haar vader in hun woning in Hyde Park Gate opgevoed. Haar moeder overleed in 1895 toen Virginia nog tiener was en toen haar vader in 1904 ook overleed kwam ze in een depressie terecht. Meteen na haar vaders dood verhuisde Woolf met haar zuster Vanessa en haar twee broers naar Bloomsbury. Het was een geschikt huis voor haar prille schrijverscarrière en ze gebruikte het als een ontmoetingsplaats voor een groep van kunstenaars en schrijvers waarvan ze deel zou gaan uitmaken. Tot de Bloomsbury groep maakten ook haar zuster Vanessa (Stephen) Bell, Clive Bell, Maynard Keynes, Vita Sackville-West, en Leonard Woolf deel uit.

Haar literaire carrière

Woolf begon recensies te schrijven voor de Times Literary Supplement in 1905. Haar broer Thoby stierf in 1906 en in 1912 trouwde ze met Leonard Woolf, een literair criticus en schrijver over financiële en economische thema’s. In 1915 publiceerde ze haar eerste roman, The Voyage Out (De reis weg). Daaraan had ze sinds 1908 gewerkt maar het had zo lang aangesleept ten gevolge van een nieuwe zenuwinzinking in haar eerste huwelijksjaren. Er volgden nog twee romans: Night and Day (Dag en Nacht) in 1919 en het meer experimentele Jacob's Room (De Kamer van Jakob) in 1922, een gefictionaliseerde versie van het leven van haar overleden broer Thoby.

Pas met de uitgave van Mrs. Dalloway in 1925 ontwikkelde ze haar typisch modernistische stijl. In het verhaal van mevrouw Dalloway, dat oorspronkelijk The Hours (De Uren) heette, liepen het dagelijkse leven en de gedachten van de personages door elkaar. Via haar nieuwe literaire techniek hoopte Woolf haar ervaringen als vrouw en als vrouwelijke schrijver in een stijl weer te geven die totaal verschilde van die van eerdere mannelijke auteurs. In haar latere werk To the Lighthouse (Naar de Vuurtoren) uit 1927 en The Waves (De Golven) uit 1931 zette Woolf haar techniek nog meer op punt. In de verhalen openbaarden de personages zich ongegeneerd via hun gedachtestroom. Hun gedachten werden weergegeven op het momenten zelf, zonder er iets uit weg te laten.

Lesbische relaties

In 1922 begon Woolf een lange relatie met de Engelse dichteres Vita Sackville-West. Haar boek Orlando uit 1928 werd door haar partner geïllustreerd. De reden voor het afspringen van hun relatie is onbekend, maar de vrouwen bleven vriendinnen voor de rest van haar leven. Hoewel deze relatie wordt beschouwd als haar eerste en meest hechte lesbische liefdesband, wordt aangenomen dat ze nog andere liefdesrelaties had met tijdgenotes als de muzikante Ethel Smyth, ook aanwezig op de Dinner Party.

Haar wellicht bekendste non-fictie boek A Room of One's Own uit 1929 ontstond uit twee lezingen die ze aan vrouwenscholen in Cambridge gaf. Hierin gaat ze dieper in op de geschiedenis van de vrouwenliteratuur zowel in sociaal als economisch opzicht als de omstandigheden waarin de vrouw moest schrijven. Zo schreef ze onder andere: “Een vrouw moet geld en een eigen kamer hebben als ze fictie wil schrijven. En zoals u kunt constateren blijft het probleem van de ware aard van de vrouw en de ware aard van fictie onopgelost.” (Woolf in A Room of One's Own)

Haar laatste werk

Hoewel Woolf ook in de jaren dertig in Bloomsbury bleef wonen waren er geen ontmoetingen meer met de Bloomsbury groep. Ze besteedde het meeste deel van haar tijd nu aan het schrijven van twee romans: The Years (De jaren) uit 1937 en Three Guineas (Drie Guineas) uit 1938. Ze maakte zich zorgen over het onthaal dat deze romans bij het publiek te beurt zouden vallen, maar The Years overtrof haar stoutste verwachtingen. Aan het einde van de jaren dertig schreef ze haar autobiografie A Sketch of the Past (Een Schets van het Verleden) in 1939–40 en begon aan haar laatste roman Between the Acts (Tussen de Bedrijven door) in 1941 die door haar man postuum werd uitgegeven. Op 28 maart 1941 pleegde ze zelfmoord door zich te verdrinken in de Ouse, een rivier die dicht bij haar huis in Sussex stroomde. Er werden twee afscheidsbriefjes gevonden: een aan haar zuster Vanessa gericht en het andere aan haar man Leonard.

Vandaag de dag is Woolf een van de meest gerenommeerde iconen van het 20ste-eeuwse feminisme. Ze wordt geloofd voor zowel haar fictie als non-fictie werk als voor haar plaats in de volkscultuur. Haar vernieuwende literaire technieken en haar inspirerende voorbeeld voor andere vrouwelijke schrijvers hebben geleid tot een schat aan literair werk dat nog steeds een inspiratiebron is voor generaties lezers, schrijvers en geleerden.

Virginia Woolf op de Dinner Party (kunstwerk van Judy Chicago)

De driedeminsionaliteit van Virginia Woolfs bord dat Judy Chicago heeft gemodelleerd naar een bloeiende bloem, symboliseert Woolfs inzet voor onbeperkte gevoelsuiting. Het beeld dat in haar bord opduikt met de zaadjes in het midden verwijst naar de vruchtbaarheidssymbolen van de borden der godinnen in de Dinner Party en, in dit geval, naar de creatieve vruchtbaarheid van de auteur. Chicago ziet de bloemvorm als een metafoor voor het bloeiende creatieve genie van Woolf. Het middendeel lijkt uit de bladeren te barsten, hetgeen verwijst naar Woolf als een vrouw die andere vrouwen aanzette om zich van de beperkingen van de door mannen gedomineerde literatuur los te maken en op een beschouwende manier over zichzelf te schrijven.

Een gestikte en geschilderde lichtstraal licht op van onder het bord, een beeld uit haar boek To the Lighthouse. Het symboliseert de schittering van Woolfs literaire erfenis: “Ze verlichtte het pad naar een nieuwe, door vrouwen geknede literaire taal.”

De dunne zijden stof waaruit de tafellegger is vervaardigd kan geïnterpreteerd worden als een referentie aan de legendarische mentale kwetsbaarheid van Woolf. Op de voorzijde van de legger wordt haar dood gesuggereerd door een golfpatroon dat doorheen de ‘V’ van haar naam werd geborduurd, een motief dat tevens aan haar roman The Waves refereert.