De Inca's: wetenschap en religie

Meestal kennen we de Inca's als zonaanbidders maar hun geloofsriten en religieuze praktijken omhelsden veel meer dan dat. Het belangrijkste aspect in hun geloofswereld was sowieso de verering van de voorouders, een aspect dat ze gemeen hadden met de meeste van de andere Andesculturen en bovendien ook met nog heel wat van de huidige hooglandbevolking in Peru en Bolivië.

Een religie van "huacas" of heilige plaatsen

De Inca’s geloofden in verschillende scheppingen en verwoestingen van het universum, in een niet aflatende cirkelbeweging. Toch was dit geen echt belangrijk aspect van de religie van de Inca’s. Wat wel belangrijk was, was de heilige geografie waarin ze hun omgeving indeelden. Een belangrijk concept hierbij was de huaca. Dat waren stenen, uitspringende rotsen, holen, grotten, bronnen, watervallen waarvan werd aangenomen dat ze macht bezaten. Al de huacas van het rijk lagen op heilige meridianen, de ceques. Zo waren er 41. Al deze ceques divergeerden vanuit 1 centraal punt, de Coricancha of Zonnetempel in Cuzco. Het onderhoud van elke huaca werd toegewezen aan 1 bepaalde ayllu, waardoor de huacas niet alleen het land indeelden, maar ook de relaties tussen mensen onderling mee bepaalde.
Ook de bergen, zo alomtegenwoordig in het hele rijk, werden als goden beschouwd, de apus.

De Inca's: aanbidders van zon en sterren

Veel sterren en hemellichamen werden geobserveerd en aanbeden, waarbij de zon de belangrijkste godheid belichaamde. De zonnegod is waarschijnlijk de oppergod van de Inca’s geworden na de opkomst van de negende keizer, Pachacutec. Voordien was Viracocha de oppergod. Naast de zon en de maan werden ook andere hemellichamen als goden aanbeden. Goden van onderworpen volkeren werden bovendien vaak in het steeds groter wordende pantheon van de Inca’s opgenomen.

De Inca's en hun voorouderverering

Een laatste belangrijke aspect in de geloofswereld van de precolumbiaanse cultuur van de Inca’s was de voorouderverering. Voorouders werden vereerd als beschermende geesten en de lichamen (mummies) en graven van de doden werden als heilige objecten bejegend.
Het tonen van de gemummificeerde voorouders van de ayllu was een van de belangrijkste rituelen in het hele Inca-rijk maar nergens was dit zo cruciaal als in de hoofdstad Cuzco.
De mummies van de overleden keizers of Inca’s vormden hierbij de directe, zichtbare link tussen de levenden en hun pantheon van goden. De koninklijke mummies werden dan ook met veel zorg omringd en aanbeden. De mummies van de voorvaderen waren immers de belangrijkste adviseurs van de koning en vormden een publiek voor de dagelijkse staatsceremonieën. Ze kregen bovendien ook te eten en te drinken. Deze offerandes werden achteraf verbrand. Daarnaast behielden de mummies van vorige Inca’s ook alle eigendom die ze bij leven hadden verzameld.

Zonnegoden en zonnewijzers

Gezien de zon de oppergod van de Inca’s was geworden, hing de wetenschap en meer bepaald de astronomie heel nauw samen met de religie. De zon werd niet alleen aanbeden omwille van haar grootsheid, ze werd ook geëerd in het mysterie van haar jaarlijkse cyclus, die door de Incapriesters zorgvuldig werd gevolgd. In elke belangrijke Inca-site bevinden zich 1 of meerdere plaatsen die specifiek dienden voor astronomische observaties en/of metingen. De Zonnetempel in Machu Picchu is hier een mooi voorbeeld van, ook de verschillende intihuatanas of zonnewijzers in de Heilige Vallei speelden hierbij een rol. Aan de hand van observaties kon men bepalen wanneer zaai- en oogsttijden gekomen waren, uiterst belangrijke aspecten in een zo sterk op landbouw gebaseerde maatschappij.