Het Romeinse mens- en Wereldbeeld
In dit artikel komen het Romeinse mens- en wereldbeeld aan bod. Ook wordt ingegaan op hetgeen wat kenmerkend was voor de Romeinen.
Het Romeinse rijk
Wat hield het Romeinse wereldbeeld in de Oudheid in?
Het Romeinse wereldbeeld hield in:
- Romeinse geleerden namen het wereldbeeld van de Grieken over. Maar voor veel Romeinen was de aarde een in het heelal zwevende platte schijf. Ze namen wel aan dat aan de onderzijde van de schijf ‘tegenvoeters’ leefden, om de schijf in evenwicht te houden.
- De Romeinse wereldkaart was een weerspiegeling van dit wereldbeeld: de bekende wereld werd voorgesteld als een cirkelvormige op het oosten georiënteerde schijf (het oosten, de oriëns, boven).
Hoe ontwikkelde het Romeinse mensbeeld zich?
Het Romeinse mensbeeld werd sterk beinvloed door de Grieken. Zo werden bijvoorbeeld de Griekse mythologie, maar ook de Griekse wetenschap overgenomen. Maar de Romeinen hadden en meer praktische kijk op de mens dan de Grieken.
Wat is kenmerkend voor de mens in het Romeinse rijk?
- Een meer praktische kijk op de mens.
- Een meer militaire kijk op de mens dan de Grieken.
- Ongelijke verhouding tussen mannen en vrouwen.
- Een gedeeltelijk eigen bouwkunst.
- Een juridisch voorbeeldige manier om met elkaar om te gaan.
Een uitleg en/of enkele voorbeelden bij elk kenmerk
Een meer praktische kijk op de mens.
Voorbeelden:
- De mens was volgens de Romeinen allereerst een burger met rechten en plichten. Zij schonken daarom veel aandacht aan het op schrift stellen van wetten. In de Romeinse steden behoorden dan ook de gerechtsgebouwen, basilicae, tot de belangrijke gebouwen.
- Het ging de Romeinen om het verbeteren van de kwaliteit van het dagelijks leven, niet om grote filosofische problemen. Daarom probeerden de Romeinen de natuur te gebruiken om het leven aangenamer te maken (waterleiding - aquaducten) en bouwden zij grote badhuizen.
Een meer militaire kijk op de mens dan de Grieken.
Voorbeelden:
- De Romeinen hadden een gedeeltelijk ander waardenstelsel. Waarden die in oorlogen van groot belang zijn, zoals moed, gehoorzaamheid, opofferingsgezindheid in het belang van het vaderland, stonden in hoog aanzien.
- In het amfitheater stond strijd centraal. Ook andere voor de Romeinen kenmerkende monumenten zoals de triomfboog en de erezuil zijn ‘militaire’ monumenten.
Ongelijke verhouding tussen mannen en vrouwen.
Voorbeelden:
- In huwelijkscontracten konden verschillende huwelijksvormen worden vastgelegd. Bij elk was de vrouw ondergeschikt aan de man.
- In het huwelijk mochten mannen hun vrouw straffen voor overspel. Mannen waren voor overspel niet strafbaar.
- Echtscheiding was alleen voor de man mogelijk en zeer eenvoudig: het contract kon worden ontbonden als de bruidsschat werd teruggegeven.
Een gedeeltelijk eigen bouwkunst.
Uitleg:
De meeste belangrijke Romeinse gebouwen hebben niet met de godsdienst maar met de praktische en militaire kijk op de mens te maken.
Voorbeelden van eigen bouwwijze:
- Het Romeinse theater was niet, zoals het Griekse, in een heuvel ingebed, maar was een vrijstaande constructie.
- De Griekse tempels waren ‘richtingloos’: er was geen verschil tussen voor- en achterzijde. De Romeinse hadden dat verschil wel. Aan de voorzijde was de ingang en het voorportaal, omgeven door vrijstaande zuilen. De rest van de tempel had slechts halfzuilen, die me de ‘platte kant’ aangebouwd waren tegen de buitenmuur en deze moesten ondersteunen. De Griekse tempel daarentegen was volledig omgeven door vrijstaande zuilen.
- Ook werden typisch Romeinse vormen ontwikkeld zoals de boog, het gewelf en de koepel. Typische realisaties van de Romeinse bouwkunde zijn de triomfbogen, de thermen en de amfitheaters.
- Nieuwe bouwtechnische middelen creëerden de mogelijkheid om grote ruimten te overspannen. Zuilen en steunberen waren hierdoor overbodig.
Een juridisch voorbeeldige manier om met elkaar om te gaan.
Uitleg:
De Romeinen veroverden een groot rijk waarin zeer verschillende volken leefden. Een belangrijke reden waarom die volken het Romeinse bestuur waardeerden, was de Romeinse rechtspraak. De Romeinen formuleerden rechtsregels die uniek waren voor hun tijd.
Belangrijke rechtsregels van de Romeinen waren:
- Iemand is onschuldig tot zijn schuld is bewezen
- Iemand die ergens van is beschuldigd, moet de kans krijgen zich te verdedigen
- Niemand mag worden gestraft voor wat hij denkt.
- De bestuurders van een land mogen zich niet met de rechtspraak bemoeien, dat mogen alleen de rechters.