Kunstgeschiedenis: de Romeinen

De Romeinen zijn van groot belang geweest voor onze huidige cultuur. Het is niet voor niets dat personen zoals Julius Caesar nog steeds geroemd worden, en dat sommige tweeduizend jaar oude gebouwen uit die tijd nu nog steeds gebruikt worden. De Romeinse uitvindingen, inzichten en wetenschap waren fenomenaal. Maar wat hebben ze precies bijgedragen aan onze beeldende kunst en architectuur?

Historische achtergrond

Vanaf de 6e eeuw voor Christus ontwikkelde het Romeinse Rijk zich, en in de 2e eeuw v.Chr. was het op zijn hoogtepunt. Het Romeinse Rijk is ontstaan vanuit de stadstaat Rome. Bijna heel Italië kwam in de handen van Rome, en in enkele eeuwen tijd werden grote delen van Europa, Afrika en het Midden-Oosten veroverd. Ook Griekenland werd veroverd. De Romeinen namen veel over van de Grieken, maar hebben ook veel elementen uit de Griekse cultuur veranderd.

Romeinse Cultuur

De Romeinen vereerden dezelfde goden als de Grieken, alleen waren de meeste namen veranderd. Zo werd Zeus, de Griekse oppergod, nu Jupiter genoemd, en de Griekse godin van de liefde Aphrodite werd nu Venus. Ook gingen de Romeinen, net als de Grieken, graag naar het theater. Zij voerden ook tragedies op in een halfrond theater, geïnspireerd op de Griekse theaterbouw. Daarnaast ontwierpen de Romeinen een nieuw soort ovaalvormig theater, amfitheater geheten. Door de ovale bouw kon het publiek om het hele speelveld heen zitten. Dit amfitheater was dan ook minder geschikt als theater voor tragedies, en werd voornamelijk gebruikt voor de beruchte gladiatorengevechten, die erg populair waren bij de Romeinse burgers. Een wereldberoemd amfitheater is het Colosseum uit Rome, dat gebouwd is in de 1e eeuw n. Chr.

Architectuur

De Romeinen hebben ook architectonisch veel gekopieerd van de Grieken. Zo hadden tempels meestal dezelfde vorm als een Griekse tempel. Maar in tegenstelling tot de Grieken vonden de Romeinen de functie van het gebouw belangrijker dan het uiterlijk ervan. Daarnaast hebben de Romeinen een aantal nieuwe bouwtechnische constructies bedacht. Zo hebben ze de boogconstructie uitgevonden. Een boogconstructie is sterker dan de Griekse architraafbouw, die de Romeinen in eerste instantie hadden overgenomen. Het nadeel aan architraafbouw is namelijk dat er op de dwarsliggende balk veel druk komt te staan. Bij een boogconstructie wordt deze druk verspreid naar de zijkanten, de muren. Daarom hebben de Romeinen het tongewelf overgenomen van de Etrusken, een volk dat in Italië leefde voordat de Romeinen er kwamen. Ook bedachten de Romeinen een nog steviger constructie door twee tongewelven te kruisen. Dit werd het kruisgewelf. Ook hebben ze de koepelconstructie uitgevonden. Het Pantheon in Rome had lange tijd de grootste koepel ter wereld.

Schilderkunst

Van de Romeinse schilderkunst was lange tijd weinig bekend, maar in de stad Pompeï zijn een aantal opgravingen gedaan waardoor wij een goede indruk hebben kunnen krijgen van de Romeinse schilderkunst. Pompeï is in de eerste eeuw na Christus getroffen door een uitbarsting van de vulkaan Vesuvius. Heel de stad werd overspoeld door lava, en pas in de 18e eeuw is Pompeï weer ontdekt. Opgravers hebben ontdekt dat veel huizen gedecoreerd waren met realistisch aandoende muurschilderingen. Op de muurschilderingen, fresco’s geheten, waren gebouwen afgebeeld, maar ook mythologische afbeeldingen, landschappen, stillevens en taferelen uit het dagelijks leven. Romeinse schilders streven ernaar de afbeeldingen zo realistisch mogelijk weer te geven. Het lijkt alsof de muurschilderingen een echt uitzicht zijn op de stad of op het platteland. Dit noem je ook wel trompe l’oeil.

Beeldhouwkunst

Romeinse beeldhouwers maken vooral portretten of complete figuren van belangrijke personen. Ook de beeldhouwkunst was geïnspireerd op de Grieken. Wel waren de Romeinse portretten realistischer dan de Griekse beelden, de gezichten en lichamen van de Romeinse beelden zijn niet zo geïdealiseerd als die van Griekse sculpturen. De Grieken wilden immers de mens zo mooi en atletisch mogelijk afbeelden. Bij de Romeinen is dit niet het geval; de personen die uitgebeeld worden zijn duidelijk herkenbaar. Naast de eigen sculpturen die de Romeinen maakten, hebben ze ook heel veel beelden letterlijk gekopieerd van de Grieken. De meeste Griekse beelden die bij ons bekend zijn, kennen wij doordat de Romeinen er een kopie van hebben gemaakt.