De betoverende woorden van de Bard

Als de bard zijn verhaal begon waren de dorpelingen muisstil. Zijn magische woorden raakten iedereen diep. De bard nam zijn taak heel serieus en versterkte zijn verhalen met intonaties, gezang, gebaren en stiltes… Volgens de encyclopedie betekent het woord Bard: zanger en lierdichter bij de oude Kelten; figuurlijk dichter. En Bardenpoëzie rekent men tot de lyriek. Lyriek is een verzamelnaam voor alle teksten waarin gevoelens en stemmingen rechtstreeks worden verwoord. De toehoorders konden niet anders dan meegesleept worden met de pure emoties van het verhaal. Letterlijk betekent het woord Lyriek ‘dat wat gezongen wordt’. De naam Bard stamt af van een oud Iers woord dat vertaald kan worden als ‘lofzang’.

Een Bard wordt vaak afgebeeld met het instrument de lier, een voorloper van de harp. Denk maar aan de bard Assurancetourix (woordspeling met Assurance tous risques wat allriskverzekering betekent) uit de strip ‘Asterix en Obelix’. De lier versterkte de emoties van de uitgesproken woorden; er werden melodieën van verdriet/rouw, van geluk/vrolijkheid of van slaperigheid gespeeld.

Druïden

In de tijd van de Kelten leefden de Druïden (vanaf ongeveer 400 v.C). De Druïden kregen veel respect en eerbied van vele volkeren door het inzicht dat ze hadden in de materiële en geestelijke wereld. Zij werden ook wel de wijze leraren van de Kelten genoemd en namen dan ook een zeer belangrijke plaats in binnen de Keltische samenleving. Druïden waren vaak dichters, magiërs, raadgevers en filosofen. Zij stonden zeer dicht bij de natuur met haar seizoenen en baseerden voorspellingen en raadgevingen veel op (voor)tekenen van de natuur of de stand van de sterren. Ook op het gebied van wetenschap waren ze de andere volkeren ver vooruit. Rond ongeveer 600 na Chr. kwam het Christendom sterk op de voorgrond te staan en werden de Druïden op de achtergrond gedreven, totdat ze zelfs in de vergetelheid raakten. Wel bleef het gedachtegoed voortleven in bardenscholen en via folkloristische tradities. De oorsprong van het modern Druïdisme als spiritueel pad of filosofie ligt ongeveer driehonderd jaar terug. Historici, folkloristen en vroege literatuur brachten de herinnering weer tot leven.

Bard

Om de titel van een beginnende Druïde te verwerven, moest men jarenlang, soms wel 20 jaar, in de leer van een Druïdenpriester. Als men deze inwijding had ontvangen, kon men uiteindelijk een Bard worden genoemd. Zij leerden tijdens hun intensieve opleiding om contact te leggen met het verleden en de natuur. Daarnaast leerden zij met de mythologie en met het erfgoed van hun stam om te gaan. Zij waren zangers, verhalenvertellers en dichters en voerden rituelen uit via visualisatie en meditatie. Verder bezongen zij graag heldendaden van dappere strijders uit de geschiedenis. Deze verhalen over de heldendaden gaf het volk weer hoop en kracht. Barden kwamen in de beginperiode veel voor in koninklijke huishoudens. Uiteindelijk begonnen zij steeds meer op te treden voor het gewone volk waarbij ze lange reizen maakten en optraden in elk dorp dat ze tegenkwamen.

Verhalen

De Bard onthield soms wel honderden verhalen, legenden, gezangen en gedichten van zijn volk. Er waren in die tijd amper boeken en schrijvers en het nieuws dat er was werd dan met veel vertraging opgeschreven en dus met vertraging doorgegeven, waardoor er vaak verhalen alweer achterhaald waren. De Bard kon door zijn onderwijs in het zuiver onthouden en vertellen van verzen en verhalen vertrouwd worden. Vaak keken de dorpelingen al uit naar de Bard, zodat ze over het laatste nieuws op de hoogte konden worden gebracht. Tegenwoordig hebben wij hier kranten voor of het internet. Het oudst bekende Bardengedicht komt uit Ierland en stamt af van de 9e eeuw. De Barden stonden hoog in aanzien in Wales. In Ierland waren dat de filid; geleerde dichters van het oude Ierland. Wanneer de filid benadeeld werden konden ze, en met name de Barden, een satire schrijven, waardoor hij te schande werd gemaakt. Vroeger werd er gedacht dat een goede satire mensen kon doden. Vandaar dat filid niet alleen gevreesd, maar ook gerespecteerd werden. Na de verovering van Ierland door de Normandiërs verwaterde het onderscheid tussen de barden en de filid.

Barden kwamen overigens niet alleen voor in Ierland, Schotland of Engeland. Zij waren aanwezig in vele culturen. In Scandinavie en Germanië had men de Skald, in Frankrijk de Troubadour, in Indonesië de Dalang, in Nederland de Minstreel en ga zo maar door.. Al deze benamingen kunnen vergeleken worden met een Bard, maar een echte Bard zal nooit te evenaren zijn.

Barden bestaan nog steeds

Ze zijn er nog steeds en zullen altijd blijven bestaan. Barden leven voort in onze dromen en innerlijke beelden, in mensen die met hartstocht en passie schrijven en dichten. Maar ook in mensen die de melodie van de taal kunnen horen en begrijpen. In de afgelegen delen van bijvoorbeeld Ierland of Rusland zijn er nog steeds Barden die zeer oude liederen en verhalen zingen. Er worden ook nieuwe teksten geschreven. Zo werd een eeuw geleden door een oude bard van de Hebriden nog vol trots geschreven over de eerste radiomast die op zijn eiland werd geplaatst.

Magie

De taak van een Bard wordt in de spirituele kringen ook wel op een andere manier uitgelegd. Zo worden zij de boodschappers tussen de Goden en de mensen genoemd. De magie van hun woorden vervoerden mensen naar een andere dimensie. De Barden konden door hun krachtige woordengebruik en manier van vertellen sterke visualisaties overbrengen aan het volk. Er wordt geloofd dat dit te maken heeft met het feit dat zij in totale harmonie leefden met de sterren, de aarde en de natuur met haar 4 elementen: aarde, water, lucht en vuur. Zij gaven zich volledig over aan hun taak, zodat zij zich nooit druk maakten om ‘onbelangrijke’ zaken zoals materie of jaloezie. Op een spirituele manier uitgelegd wilden zij ervoor zorgen om positieve gedachten en visualisaties in de gedachten van de mens te planten, zodat er een mooie en hoopvolle toekomst gecreëerd kon worden.

Zouden deze visualisaties tot op de dag van vandaag nog steeds van kracht zijn?