Ingapirca, de Inca's in Ecuador

De ruïnes van Ingapirca zijn de best bewaarde restanten van de Inca cultuur in Ecuador. Gelegen in de groene bergen van het zuidelijke deel van het land, circa 90 km ten noorden van de stad Cuenca.

De Inca's in Ecuador

In de 15de eeuw begint Inca Tupac Yupanqui met de verovering van Chinchaysuyo, het huidige Ecuador, en zijn zoon Huayna Cápac gaat hier mee door. Door deze territoriale uitbreiding beslaat het Inca rijk uiteindelijk van noord tot zuid meer dan 6000 km. Hoewel er om het gebied van het huidige Ecuador te veroveren hard gevochten is, kon men ook goed samenwerken, vooral met de in het zuiden wonende Cañari's. De Inca's nemen de lange traditie en kennis over welke men hier bezat met name op het gebied van landbouw en metaalbewerking. Zij brachten hun architectonische kennis mee en realiseerden belangrijke verbeteringen in de reeds bestaande gebouwen en introduceerden hun bekende bouwstijl met de perfect in elkaar passende stenen. Eveneens ontwikkelde zij een complex irrigatie systeem welke de hele streek van stromend water voorzag.

Ingapirca

Het complex werd al bewoond voor de komst van de Inca's door de Cañari's. Ondanks heftig verzet hebben zij niet kunnen verhinderen dat de Inca's de stad overnamen. Met de invasie van de Spanjaarden, niet lang na de bouw van het complex, kwam een einde aan de vooruitgang van de stad. De Spanjaarden vernielden de stad en gebruikten de stenen om hun eigen huizen en kerken te bouwen. Ingapirca werd verlaten en raakte volledig in verval tot in de 20e eeuw de Ecuadoriaanse regering besloot tot restauratie. De oudste vermelding van Ingapirca vinden we bij Pedro Cieza de León, in 1553, als hij refereert aan de prachtige koninklijke gebouwen in de provincie Hatun Cañar en aan die van Tomebamba in het gebied van de Cañari's. In 1582, spreekt ook Fray Gaspar de Gallegos over de Cañari's en de prachtige gebouwen, waaronder een zeer sterke toren, waarmee hij vermoedelijk verwijst naar de ronde tempel van Ingapirca. In 1801 bezocht Alexander Humboldt Ingapirca. Hem viel de overeenkomst met de gebouwen van Cuzco op en is overtuigd van de militaire functie van het complex.

De architectuur van Ingapirca

Ook in Ingapirca hebben de Inca's gebruik gemaakt van de systemen en technieken zoals wij die uit bijvoorbeeld Cuzco kennen. De muren met de veelhoekige stenen, als puzzelstukjes in elkaar passend, bovenaan aangevuld met adobe. De bekende trapeziumvormige deuren en ramen. De daken waren van hout, bedekt met stro. De muren van belangrijke gebouwen en tempels waren waarschijnlijk gepleisterd.

De zonnetempel
Het bekendste gebouw van het complex is de zonnetempel of 'el castillo'. Het is niet alleen het belangrijkste gebouw van Ingapirca maar mogelijk van het hele noordelijke Incarijk. Vermoedelijk was deze tempel in precolumbiaanse tijd het episch centrum van de religieuze ceremonieën en sterrenkunde. Het bestaat uit een ovaalvormig terras met daarop een rond gebouw. De positie van het gebouw, met ramen naar het oosten en westen, suggereert een ceremoniële functie. Op de speciale dagen in de zonnekalender valt het zonlicht door de ramen. Met Inti Raymi, het Inca Nieuwjaar schijnt het licht op de altaren. Met gladde stenen, waar geen spel tussen te krijgen is, de taps naar boven toelopende deur en ramen toont het de Inca bouwstijl in zijn meest pure vorm, eveneens een indicatie voor het belang van dit gebouw.

Acllahuasi

Vlakbij de tempel ligt een groep gebouwen, langs een lange centrale doorgang. Onderzoek wees uit dat het hier gaat om 'Acllahuasi' het huis van de uitverkoren vrouwen, de 'Maagden van de Zon' welke werkten voor de elite. Zij leefden hier volledig afgescheiden van de rest van de bevolking.

Plaza

Voor de tempel en Acllahuasi ligt het ceremoniële plein. Vanwege zijn omvang zal deze ruimte gediend kunnen hebben voor bijeenkomsten voorafgaand aan de rituelen in de tempel. Bij het plein vinden we ook nog een deel van de geplaveide toegangsweg, aangelegd op de manier zoals de Inca´s door heel hun rijk wegen aangelegd hebben.

La Condamine

Aan het plein ligt het paleis complex, ook bekend onder de naam 'La Condamine', hetgeen verwijst naar de fransman Charles Marie de la Condamine die het complex bezocht in de 18de eeuw en een plattegrond en beschrijving naliet. De ligging, aan het plein en vlak bij de zonnetempel, en de omvang van de vertrekken duiden op het grote belang van deze gebouwen. Gezien de grootte van de vertrekken werden deze waarschijnlijk gebruikt voor de ontvangst van alle deelnemers bij grote ceremoniële feesten.

Pilaloma

Aan de zuidkant van het complex vinden we de voorraadkamers en het 'Pilaloma'. Dit laatste is een afgescheiden geheel waar zich waarschijnlijk een Cañari tempel bevond. Voor de ingang bevinden zich vijf ronde structuren, de 'collcas', welke dienden als voorraadkamers. Binnen het geheel vinden we een plein met in het midden een verhoging welke een Cañari begraafplaats markeert.
Bij opgravingen trof men hier een tombe met tien mannelijke en één vrouwelijk skelet. Allen vergezeld van rijke huisraad in keramiek, goud, koper en weefsel in typerende Cañari stijl. Vlak bij de Pilaloma bevinden zich de restanten van de rituele baden.

Een klein museum op het complex toont de geschiedenis van Ingapirca.