Margrethe II van Denemarken, de tweede, of toch de eerste?

Margrethe II is één van de langstzittende Deense monarchen en formeel gezien de eerste regerende vorstin. In 1972 trad ze in de voetsporen van haar vader en geeft sindsdien op geheel eigen wijze invulling aan haar taak als koningin van Denemarken. Koningin Margrethe II van Denemarken werd geboren op 16 april 1940, een week nadat het Duitse leger Denemarken had bezet. Hoewel de oudste dochter van de kroonprins, lag het ten tijde van haar geboorte niet in de verwachting dat ze de Deense troon ooit zou erven. Margrethe en haar twee zussen moesten hun oom, prins Knud en zijn zoons in deze voor laten gaan, totdat een grondwetswijziging in 1953 vrouwelijke troonopvolging mogelijk maakte. Margrethe werd kroonprinses van Denemarken.

Opleiding

In tegenstelling tot haar voorgangers ontving Margrethe nauwelijks een militaire opleiding, maar richtte zich des te meer op haar culturele en maatschappelijke vorming. Ze studeerde archeologie in Aarhus en Cambridge, volgde colleges aan de Sorbonne in Parijs en sloot haar studie in 1964 af aan de London School of Economics. Haar interesse voor archeologie dreef de toekomstige koningin op lange reizen naar Egypte, het verre oosten en Zuid-Amerika.

Huwelijk

Gedurende haar studietijd in Londen ontmoette Margrethe de Franse graaf Henri de Laborde de Monpezat, die destijds als secretaris was verbonden aan de Franse ambassade in Londen. Op 10 juni 1967 trouwde het paar in Holmens Kirke in Kopenhagen. Margrethe was sinds lange tijd de eerste toekomstige regent die niet met een telg uit een konings- of vorstenhuis trouwde. Graaf Henri werd door zijn huwelijk prins Henrik. Het paar kreeg twee zoons: Frederik, geboren in 1968, een jaar later volgde prins Joachim.

Margrethe de tweede, of toch de eerste?

Op 14 januari 1972, de dag dat haar vader overleed, werd Margrethe uitgeroepen tot koningin van Denemarken en zou als Margrethe II gaan regeren. Formeel gezien klopt deze aanduiding niet, omdat haar verre voorouder Margrethe I van 1387 tot 1396 formeel weliswaar functioneerde als regent van Denemarken, Noorwegen en Zweden en tot haar dood regeerde in naam van haar adoptiefzoon, tot koningin werd ze nooit gekroond. De loop van de geschiedenis bepaalde echter dat de 14e-eeuwse Margrethe in de boeken terechtkwam als zijnde ‘de eerste’, waardoor de jonge kroonprinses automatisch tot Margrethe II werd uitgeroepen.

Breed georiënteerd

Margrethe II zette de werkwijze van haar vader voort en ontving vele staatshoofden, legde vele staatsbezoeken af en trad via vele werkbezoeken en de jaarlijkse zomertochten door Denemarken veelvuldig in contact met haar volk. Haar nieuwjaarstoespraak is in vele Deense gezinnen een vast onderdeel van de oudjaarsavond geworden. Net als haar vader heeft de Deense koningin brede interesses die zich behalve op archeologisch vlak vooral ook bij de kunst liggen. Zelf is Margrethe een verdienstelijk kunstenares wiens uiteenlopende werk regelmatig te bewonderen valt. Zo verzorgde ze meerdere illustraties voor kinderboeken en romans, verzorgde ze de scenografie voor een balletstuk en ontwierp ze kostuums voor theaterproducties. Samen met haar echtgenoot vertaalde ze de roman Niemand is onsterfelijk van de Franse schrijfster Simone de Beauvoir in het Deens.

De koningin resideert op Amalienborg Slot in het Christian IX-paleis. Daarnaast verblijft het koninklijk paar regelmatig op de paleizen Fredensborg en Marselisborg en op Gråsten Slot in Zuid-Jutland. Daarnaast bezit het paar Chateau de Caïx, een landgoed in de omgeving van Cahors (Midi-Pyrénées), waar prins Henrik wijn verbouwt. De familie van de prins, zelf deels opgegroeid in het huidige Vietnam, is uit deze streek afkomstig.

Margrethe vierde in 2012 haar 40-jarig jubileum en is nog altijd onverminderd populair. De vorstin krijgt alom waardering voor de wijze waarop ze haar ‘job’, zoals ze haar taak zelf omschrijft, gestalte geeft. Margrethe II zal na haar dood worden opgevolgd door haar oudste zoon die als Frederik X de Deense troon zal bestijgen.

Lees verder

• Christiaan IX van Denemarken, schoonvader van Europa
• Frederik VIII van Denemarken, de eeuwige kroonprins
• Christiaan X van Denemarken, koning in oorlogstijd
• Frederik IX van Denemarken, de zeemanskoning
• Van Christiansborg naar Amalienborg