Hofhouding en Hofdame van de Koning

De hofhouding van het Koninklijk Huis verandert met het wisselen van de wacht. De hofdames van beatrix gingen successievelijk met pensioen en Koning Willem-Alexander benoemde nieuwe hofdames in de loop van de eerste maanden van zijn koningschap. Hofdame is een onbezoldigde erebaan. Zij draagt een chiffre met het hofteken gevormd door de letters WA, onder Beatrix was dit een B en onder Juliana een J. De Rijksvoorlichtingsdienst maakt de aanstelling van nieuwe medewerkers in de hofhouding openbaar.

Civiele Huis

Het Koninklijk Huis heeft een Dienst, een tak waaronder mensen vallen die werken voor de Koning en Koningin. Die Dienst bestuit uit twee delen. Aan de ene kant heb je het Civiele Huis en aan de andere kant het Militaire Huis. De hofhouding valt onder het Civiele Huis.

Nieuwe Hofdame

Zijne Majesteit de Koning heeft bij Koninklijke Beschikking met ingang van 15 oktober 2013 een nieuwe hofdame benoemd. Het is Annemijn Crince le Roy - van Munster van Heuven. Annemijn Crince le Roy- van Munster van Heuven studeerde in Utrecht fysiotherapie. Ze werkte als fysiotherapeute bij de Koninklijke Marine. Vanaf 2005 was ze acht jaar lang lid van de Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Noordsingel in Rotterdam. Bovendien zat ze in het bestuur bij de Erasmusstichting Rotterdam en de Stichting Schoonoord in Rotterdam de Vereniging Rotterdamse Fondsen.

Erefunctie

Na de troonswisseling kwam er ook al een nieuwe hofdame. Pien van Karnebeek-Thijssen begon in de onbetaalde erefunctie. De hofhouding is daarmee met een verjonging bezig. Pien van Karnebeek is van een jongere generatie dan de Hofdames die onder koningin Beatrix dienden. De meeste Hofdames bleven na de troonswisseling in dienst van het koningspaar. Zo langzamerhand verjongt de hofhouding: de oudere garde neemt afscheid en jongeren treden aan. Annemijn Crince le Roy - van Munster van Heuven en Pien van Karnebeek-Thijssen zijn samen met Bibi barones van Zuylen van Nijevelt-den Beer Poortugael (sinds 2011) exponenten van de nieuwe lichting. De oudere hofdames worden niet ontslagen, maar nemen een voor een afscheid met een lange staat van dienst. Doorgaans noopt hun leeftijd tot het verlaten van het Hof.

Hofhouding van Koning en Koningin

De Hofhouding van de Koning en Koningin kent een aantal functies, die bekleed worden door:

• Adjudant in buitengewone dienst: prins Maurits (sinds mei 2013)
• adjudant in buitengewone dienst: Tom Middendorp (sinds 1 januari 2018)
• adjudant in buitengewone dienst: H.C. Veenhuijzen (sinds 20 juli 2019)
• adjudant: Bram Remmelzwaal (sinds 1 januari 2019)
• adjudant: Leontien van den Berg (sinds 20 juli 2019)
• grootmeester: Chris Breedveld (sinds 1 augustus 2019)
• grootmeesteres honoraire: Martine van Loon-Labouchère (sinds 1984)
• chef van het Militaire Huis: Hans van der Louw (sinds 2014)
• ceremoniemeester: Alle Dorhout (sinds 2013)
• hofmaarschalk: Sjoert Klein Schiphorst (sinds 2008)
• algemeen secretaris: Eric Verwaal (sinds 2014)
• plaatsvervangend algemeen Secretaris: Bram Gille (sinds 18 februari 2019)
• stalmeester: Bert Wassenaar (sinds 1996)
• thesaurier: Edwin Brouwers (sinds 2014), per 15 juli 2017 Michiel Prent
• directeur Koninklijke Verzamelingen: Claudia Hörster (sinds 1 juli 2019)
• directeur ICT: Marco van Walstijn (sinds 2013)
• directeur Kabinet van de Koning: Christoffer Jonker (sinds 1 augustus 2019)
• intendant der Koninklijke Paleizen: Ewoud Dahmen (sinds 2012)
• hofdame: Ietje Karnebeek-Van Lede (sinds 1979)
• hofdame: Miente Boellaard-Stheemann (sinds 1982)
• hofdame: Julie Jeekel-Thate (sinds 1985)
• hofdame: Lieke Gaarlandt-Van Voorst van Beest (sinds 1993)
• hofdame: Reina de Blocq van Scheltinga (sinds 1999)
• hofdame: Elizabeth barones van Wassenaer-Mersmans (sinds 2004)
• hofdame: Bibi barones van Zuylen van Nijevelt-den Beer Poortugael (sinds 2011) (grootmeesteres sinds 2014)
• hofdame: Pien van Karnebeek-Thijssen (sinds 15 april 2013)
• hofdame: Annemijn Crince le Roy- van Munster van Heuven (sinds 15 oktober 2013)
• particulier secretaris van de koningin: Gabriella Sancisi (sinds 2014)
• persoonlijk adviseur: Pien Zaaijer (sinds 2013)
• persoonlijk adviseur: Jan Snoek (sinds 2013)
• persoonlijk adviseur: Hassan Outaklla (sinds juli 2019)
• persoonlijk assistente: Eveline van den Bent (sinds 2013)
• 14 kamerheren

Geen sollicitatie

Een hofdame solliciteert niet naar haar functie. Ze wordt gevonden en gevraagd.
Het is een erebaan. De taken houden meer in dan het tasje vasthouden van de Koningin of het aannemen van de bloemen. Een hofdame heeft een rol in de voorbereidingen van het bezoek. Als het Koningspaar ter plaatse is, heeft zij het grootste deel van haar werk al gedaan. Samen met de adjudant bereidt ze de (staats)bezoeken en de evenementen waar het Koningspaar en de andere leden van het Koninklijk Huis bij betrokken zijn tot in detail voor. Het is een drukke vrijwilligersbaan waarbij alleen de onkosten gedeclareerd kunnen worden. Ze adviseren en begeleiden en dragen hun steentje bij in het soepel verlopen van de dag.
In de negentiende eeuw waren het voor al vrouwen van adel die hofdame werden. De hoofdmoot werd gevormd door jonge en ongetrouwde dames. Ze woonden intern in het paleis. Koningin Juliana wilde dit niet meer en zij schafte deze praktijk af. De hofdames zijn sindsdien vrouwen die in een maatschappij een zelfstandige positie bekleden en een sterk sociaal netwerk hebben.

Chiffre en Hofteken WA

Hofdames zijn herkenbaar aan een chiffre, hun ambtsteken. Het chiffre is een initiaal aan een lint, dat op de schouder wordt gedragen. Het is een gebruik uit de 18e eeuw.
De chiffres zijn vaak mooi gemaakt en ingelegd met diamanten en edelstenen. Onder Koningin Juliana droegen de hofdames een geëmailleerde J, onder Beatrix een broche met een B, die door de Koningin zelf was ontworpen. Het hofteken van Willem-Alexander is een WA.

Uitdunning van hofhouding

In maart 2014 geeft de koning vijf hofdames het Erekruis in de Huisorde van Oranje heeft verleend. De vijf hebben afscheid genomen van de hofhouding van de koningin. Het gaat om Ietje Karnebeek-Van Lede (hofdame sinds 1979), Miente Boellaard-Stheemann (sinds 1982), Julie Jeekel-Thate (sinds 1985), Reina de Blocq van Scheltinga (sinds 1999) en Elizabeth barones van Wassenaer-Mersmans (sinds 2004). Het waren de vaste begeleiders van koningin Beatrix. Ze hebben koning Willem-Alexander en koningin Máxima in het eerste half jaar van hun koningschap geassisteerd.
De koningin heeft nog vier hofdames over:

1. Lieke Gaarlandt-Van Voorst van Beesd (hofdame sinds 1993);
2. Bibi barones van Zuylen van Nijevelt-den Beer Poortugael (2011);
3. Pien van Karnebeek-Thijssen;
4. Annemijn Crince le Roy-van Munster van Heuven.

Kleinere hofhouding

De hofhouding van de koningin is kleiner geworden, omdat koningin Beatrix betrokken was bij veel meer activiteiten dan Máxima als niet-regerend koningin. De hofdames hebben de taak om samen met een adjudant evenementen voor te bereiden waarbij de koning en koningin samen aanwezig zijn. Ook hebben ze een organisatorische rol bij evenementen waar de koningin alleen naar toe gaat.
Hofdames zijn dan bij de activiteiten aanwezig om een oogje in het zeil te houden en om te zien of alles volgens afspraak verloopt. Ze zijn er ook om bijvoorbeeld de jas of de paraplu van de majesteit aan te nemen.

Grootmeesteres

Op 28 augustus 2014 wordt bekend dat grootmeesteres Martine van Loon-Labouchère (77) na 30 jaar afscheid neemt. Zij was hofdame onder Koningin Beatrix en een jaar na haar aantreden grootmeesteres. Martine van Loon wordt opgevolgd door Bibi Barones van Zuylen van Nijevelt-den Beer Poortugael (49), die afgelopen jaar bij de nieuwe lichting hofdames hoorde. Bibi Barones van Zuylen treedt op 1 september in dienst als grootmeesteres. De grootmeesteres staat boven de hofdames en is hun 'baas'. Zij onderhoudt ondermeer namens de koning de sociale contacten met in Nederland werkende diplomaten en ze is vaak bij diplomatieke ontvangsten aanwezig.

Persoonlijk adviseur

Vanaf 15 augustus 2017 hebben de Koning en Koningin een nieuwe adviseur: Bram Gille (1980). Hij volgt Olger van Dijk op die sinds 2013 de functie bekleedt. Van Dijk is per 15 mei 2017 teruggekeerd naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Gille komt van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport waar hij diverse functies bekleede en tot aan zijn benoeming als persoonlijk adviseur plaatsvervangend afdelingshoofd bij de Directie Maatschappelijke Ondersteuning was.
In augustus 2019 treedt Hassan Outaklla aan als persoonlijk adviseur. Hij volgt Bram Gille op die in februari 2019 werd aangesteld als plaatsvervangend Algemeen Secretaris van Zijne Majesteit de Koning.

Lees verder

• Inhuldiging van Koning Willem-Alexander van Nederland
• Kennismakingstour van Koning en Koningin door Fryslân
• Hofhouding van Willem-Alexander en Máxima
• Koning – Koninklijk toilet of retirade
• Mediacode van RVD rond Koninklijk Huis