Kunst met naald en draad - Jantina de Boer-Munneke uit Nes

Jantina de Boer-Munneke was een huisvrouw en onderneemster die op latere leeftijd een kunstenares in een bijzondere discipline werd. Haar materialen waren naald en draad en haar inspiratie haalde ze uit boeken en haar haar voortuin. Ze maakte er de mooiste boeketten en tuingezichten mee en ontwierp prachtige broches. Toen haar ogen achteruit gingen stapte ze over op een andere techniek, maar ze bleef origineel en kunstzinnig. De naald en draadkunstenares kreeg een tentoonstelling in galerie 'de HOGE stoep' in Hollum.

Borduurgaren - naald en draad

Jantina de Boer-Munneke improviseerde er op los. Ze had oog voor kleur en vorm en kon als geen ander met garen uit de voeten. In haar woonkamer zat ze te midden van manden vol met alle kleuren garen, van wol tot borduurgaren. Ze werkte nooit naar een patroon: ze bekeek het materiaal en bedacht dan wat daar bij paste. Ze werkte naar de natuur en haalde inspiratie uit boeken. Ze maakte op dezelfde manier broches, met een gordijnring als basis.

Op de foto is ze te zien in haar kamer, aan de Van der Stratenweg in Nes. Ze zit in de hoek bij de ramen, tussen de manden met bolletjes wol en garens en planten en met uitzicht op de tuin. Op de rugleuning van de stoel hangen haar werkstukken gedrapeerd.

Jantina Munneke uit Borger

Jantina de Boer-Munneke (1912 – 1999) werd in Borger geboren en verhuisde later naar Emmen. Bij de jeugdbeweging van de Socialistische Partij leerde ze Piet de Boer kennen met wie later zou trouwen. Jantina en Piet gingen na de Tweede Wereldoorlog in Groningen wonen. Hun eerste dochter werd in 1945 geboren en in 1950 werd het gezin verblijd met een tweede dochter.

Jantina de Boer Munneke en Piet de Boer en hun kiosk

Na de oorlog, in 1948, dreven ze in de zomermaanden op Ameland een kiosk met boeken en tijdschriften. Daar werden ook ansichtkaarten verkocht die Piet de Boer zelf maakte. Ze runden tevens een kleine bibliotheek, vooral voor de gasten van camping Duinoord. Voor de wintermaanden verhuisde het gezin weer naar Groningen om boeken op markten te verkopen.

Nes op Ameland

Het was 1964 toen het gezin zich permanent op Ameland vestigde en een winkel opende die het hele jaar open bleef. Toen de zaak sloot, in 1974, verhuisden Piet en Jantina de Boer naar het huis aan de Van der Stratenweg in Nes. Jantina de Boer kwam eindelijk aan hobby’s toe en ontdekte de vreugde van het borduren.

Schilderen

Ze ging schilderen, maar dan niet met penseel en verf, maar met naald en draad. Ze keek naar de lapjes en de garens en vormde zich ondertussen een beeld van het werk dat ze ging maken. Ze begon, koos haar kleuren, maar had het eindproduct nog niet helemaal voor ogen. Al werkende ontstond het borduurwerk, waarbij ze een magnifiek gevoel voor kleur en vorm aan de dag legde. Na de eerste steek kon het nog alle kanten op. Ze werd geïnspireerd door de natuur, vogels, vissen, insecten en bloemen, was ook geïntrigeerd door uitheemse culturen en had oog voor wetenschap en techniek. Ze maakte ook regelmatig een uitstapje naar de abstracte vormen. Wat ook haar inspiratie was, ze had een feilloos gevoel voor vorm en uitwerking en gaf aan alle onderwerpen haar eigen draai.

Tuin

Haar tuin aan de Van der Stratenweg komt veelvuldig terug in haar werk. “Ze borduurde zoals ze tuinierde, ze tuinierde alsof ze borduurde,” zegt haar jongste dochter Ingrid daar over.

Germ de Jong

Schilders als Germ de Jong en Potgieter waren gek op haar tuin en gebruikten de kleurige verzameling als onderwerp voor hun schilderijen. De Boer-Munneke gebruikte haar eigen tuin maar schuwde ook abstracte vormen niet en wisselde een harmonieus palet af met een uitbundig scala aan kleuren.

Applicaties

Na het overlijden van haar man in 1986 vond ze een tijd lang geen plezier meer in borduren. Toch pakte ze de draad weer op en borduurde verder. Met het klimmen der jaren werd haar gezicht minder en kreeg ze problemen met haar ogen. Het fijne borduurwerk kon ze niet meer doen, ze zag het gewoonweg niet meer goed. Ze stapte meer en meer over op stofapplicatie, maar bleef creatief doende tot aan haar dood.

Tentoonstelling in Hollum

In 1991 had ze succes met een tentoonstelling van een deel van haar borduursels in boekhandel en galerie de HOGE stoep in Hollum. 'Broddèls' noemde ze zelf de werken die ze maakte en zo heette ook die tentoonstelling. Amelanders vergaapten zich aan de creatieve producties van hun eilandgenoot, eilandbezoekers verbaasden zich over de originaliteit van dit borduurwonder uit Nes.

Lees verder

• Germ de Jong – Kunstschilder op Ameland
• Kunstmaand Ameland - kunstroute over het eiland in november
• Nes – Dorp op Ameland met de Cuyperskerk
• Tames Oud - kunstenaar van Ameland
• Johan Hemkes – tekenaar en etser van Ameland en Friesland