Prachige bouwwerken op het Piazza Navona

Op het Piazza Navona, één van de mooiste pleinen in Rome, zijn prachtige barokke bouwwerken te vinden. Naast de opvallende fontein centraal op het plein, de Vierstromenfontein, staan er nog twee andere fonteinen. Daarnaast zijn door paus Innocentius X een paleis en kapel langs het plein gebouwd, speciaal voor de Pamphili pausenfamilie.

Morenfontein

De Morenfontein is in 1576 gemaakt door Giacomo della Porta, een leerling van Michelangelo. Oorspronkelijk bevatte het ontwerp alleen een schelp en twee dolfijnen. Later heeft Bernini het beeld in het midden gemaakt, in opdracht van Olimpia Maidalchini in 1654. Het beeld stelt een Ethiopiër voor die vecht met een dolfijn. Daar komt de naam ‘fontana el Moro’ ook vandaan: de Ethiopiër stelt dan de Moor voor. Aan alle vier de zijden van de fontein zit een triton. Tritons zijn hulpjes van Triton, een zoon van Poseidon. Hij was half mens, half vis en kon met zijn hoorn eb en vloed blazen. Zo kon hij dus beslissen of het water heel ruig of juist kalm was. Deze kenmerken zie je ook terug bij de tritons op de fontein: ze hebben een menselijk bovenlijf en een vissenachterlijf en houden een hoorn vast. Verder is het bovenste bassin bijzonder omdat het van zachtroze marmer is gemaakt.

Neptunusfontein

In 1574, iets eerder dan de Morenfontein, is de Neptunusfontein gebouwd. Deze fontein is ook ontworpen door Giacomo della Porta. Het bovenste bassin is gemaakt van steen uit Pietrasanta en het onderste bassin van wit marmer. In tegenstelling tot de Morenfontein werden er pas na 300 jaar beelden aan de fontein toegevoegd. Toen werd besloten dat er ook op deze fontein beelden moesten komen, om de symmetrie van het plein te handhaven. De bassins van de Morenfontein en de Neptunusfontein hebben namelijk dezelfde vormen. Om de ontwerpen van de beelden te kiezen werd er een wedstrijd georganiseerd in 1873. Het beeld in het midden is ontworpen door Antionio della Britta. Dit beeld stelt Neptunus voor, die vecht met een octopus. Vandaar de naam ‘Neptunusfontein’.
Aan twee kanten van de fontein staan nereïden. Dat zijn zeenimfen die de god Neptunus, samen met de Tritons vergezellen. Neptunus is de Romeinse versie van Poseidon. Poseidon is de Griekse god van de zee en ook de god van de paarden. Aan de twee andere zijden van de fontein zijn dan ook paarden afgebeeld. De fontein komt dus niet alleen qua uiterlijk gedeeltelijk met de Morenfontein overeen, maar ook qua betekenis.

Palazzo Pamphili

Het Palazzo Pamphili is een paleis dat ligt aan het Piazza Navona. Paus Innocentius X, uit de Pamphili pausenfamilie, heeft opdracht gegeven voor de bouw van de kerk. Girolamo Rainaldi werd aangesteld als architect van het paleis. Borromini had ook een klein aandeel in het ontwerp van het paleis: hij ontwierp o.a. een galerij op de eerste etage, die het paleis en de naastgelegen kerk verbindt. Het gewelf van deze galerij is versierd door schilder Pietro da Cortona. Hij schilderde verschillende scenes uit het leven van Aeneas, een Trojaanse held. De Pamphili familie beweerde namelijk dat ze van hem afstamden. Verder heeft het paleis drie binnenplaatsen die allemaal versierd zijn. Toen het paleis af was is Olimpia Maidalchini, de schoonzus van paus Innocentius X, er komen wonen. Zij was de vertrouwelinge van de paus en gaf hem ook adviezen. Hierdoor was ze een erg invloedrijke vrouw in Rome, die door het sprekende beeld Pasquino ook wel de ‘pausin’ werd genoemd.

Sant’ Agnese kerk

Naast het paleis heeft paus Innocentius X ook een kapel laten bouwen: de Sant’ Agnese kerk. Op deze plek was in de 3e of 4e eeuw na Chr. een dertienjarig meisje, genaamd Agnes, gedood. Een man wilde met haar trouwen, maar zij wilde maagd blijven als Christen en weigerde daarom te trouwen. Toen ze in een bordeel, onder het Stadion van Domitianus, gedwongen naakt was groeiden haar haren zo snel dat haar lichaam helemaal bedekt was. Uiteindelijk is ze door het martelen gestorven. Girolamo Rainaldi ontwierp ook deze kerk en Borromini maakte de voorgevel af. Paus Innocentius X is in deze kerk begraven en ook het hoofd van de heilige Agnes is er te vinden.