Rome: de Piazza Navona, een barokke huiskamer

De Piazza Navona is het mooiste plein van Rome. De barokke architectuur maakt het plein, een van de populairste ontmoetingsplaatsen in Rome, tot de barokke huiskamer van Rome. Bovendien is het plein decor voor drie schitterende fonteinen. De Piazza Navona is de plaats om, tegen de achtergrond van schitterende, pastelkleurige gevels, de Italianen te ontmoeten, te ontspannen en een ijsje te eten.

De Piazza Navona in de tijd van het Romeinse rijk

Op de Piazza Navona stonden in de tijd van het Romeinse rijk de tribunes van Cricus Agonalis, een in 86 in opdracht van keizer Domitianus gebouwd stadion. Domitianus was een zoon van keizer Vespasianus, die opdracht had gegeven tot het Colosseum. De keizerlijke familie zag sport als een goede manier om populair te worden bij het volk. In het stadion was plaats voor 30.000 toeschouwers. De sportwedstrijden werden gehouden naar Grieks model: de deelnemers traden naakt in het strijdperk.

De Piazza Navona in de middeleeuwen

In de middeleeuwen bouwde men huizen op de vervallen tribunes van het Romeinse stadion. Het plein behield daardoor zijn op een atletiekstadion lijkende vorm. De Piazza Navona werd het hart van de stad. Hier was de markt, hier werden volksfeesten gehouden. Adellijke families lieten op het plein, dat vlakbij de universiteit gelegen was, hun fraaie paleizen bouwen.

De Piazza Navona en paus Innocentius X

Paleis als familiewoning

Toen paus Innocentius X, afkomstig uit de adellijke familie Phamphili, in het midden van de zeventiende eeuw tot paus werd gekozen woonde hij al op de Piazza Navona. De bestaande familiewoning werd aangepast aan zijn status. De familiewoning werd verbouwd tot een fraai paleis, het Palazzo Phamphili. In dit Palazzo huist nu een ambassade.

De kerk Sant' Agnese in Agone

Aan het plein stond ook een kerk, de Sant' Agnese in Agone. Agnes was, volgens de legende, een christelijk meisje, dat werd ontkleed toen ze weigerde in te gaan op de avances van een heiden. Dit alles geschiedde in een stadion (in Agone). Het haar van het 13-jarige meisje groeide zo snel dat haar naaktheid werd bedekt. Toch werd Agnes in 304, tijdens de vervolging van de christenen door keizer Diocletianus, om het leven gebracht.

Paus Innocentius X besloot om de oude aan het plein gelegen kerk te laten herbouwen. Deze door Bromini ontworpen kerk, een fraai voorbeeld van barokarchitectuur, is gebouwd in de vorm van een Grieks kruis, met even lange armen. Bromini liet de oude koepel slopen, en plaatste de nieuwe koepel meer naar achteren. Links en rechts van de koepel plaatste hij een klokkentoren. De gevels onder de klokkentorens werden naar voren verplaatst. De kerk, die ook dienst deed als familiekapel voor de paus en zijn familie, werd door Bromini met een verbindingsgalerij verbonden met het nabijgelegen Palazzo Phamphili

De fonteinen op de het plein

De fontein van de vier rivieren

Paus Innocentius X, die het plein wilde verfraaien met een fontein, gaf in 1648 Bernini de opdracht om een fontein te ontwerpen. Zijn midden op het plein gelegen fontein, de Fontana di Quotro Fiumi (fontein van de vier rivieren), toont de belangrijkste rivieren van de toen bekende werelddelen: de Donau in Europa, de Ganges in Azië, de Nijl in Afrika en de Rio del Plata in de Nieuwe Wereld (Amerika). Omdat de bron van de Nijl nog niet was ontdekt, is het gelaat van de 'Nijlfiguur' bedekt. De beelden zijn ook een verwijzing naar de vier stromen in het paradijs. De ruwe rotsen en levendige figuren, ingesloten door de perfecte cirkel van de fontein, maakt deze fontein tot een van de meesterwerken van Bernini. De fontein, die betaald werd door een gehate extra belasting op brood, was in 1651 gereed.

De fontein van de Moor

Aan de zuidzijde van de piazza staat de Fontana del Moro (fontein van de Moor), die in 1576 werd ontworpen door Giacoma della Porta. Te zien zijn beelden van tritons, draken en dolfijnen. Halverwege de zeventiende eeuw voegde Bernini de figuur van de Moor toe, die vecht met een dolfijn. Aan deze centrale figuur dankt de fontein zijn naam.

Neptunesfontein

De Fontana del Neptuno (Neptunesfontein) is gelegen aan de noordzijde van de piazza. Verbeeld wordt de god Neptunes die, geflankeerd door nimfen (Griekse halfgodinnen van de natuur), vecht met een reusachtige octopus. Ook deze fontein is (zonder beelden) een ontwerp van Giacoma della Porta. De beelden zijn gemaakt in de negentiende eeuw.

De drie fonteinen vormen de kroon op de Piazza Navona, het mooiste plein van Rome.

Lees verder

• Rome: De triomfboog van Titus
• Rome: het Colosseum, voorbeeld van antieke bouwkunst
• Rome: het Pantheon, voorbeeld van antieke bouwkunst
• Rome: het ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius
• Rome: de beroemde Trevifontein