Schilderkunst: "Rue Saint-Denis, fête du 30 juin 1878" Monet

"Rue Saint-Denis, fête du 30 juin 1878" is een schilderij gemaakt door de bekende schilder Claude Monet in 878. Dit schilderij heeft een afmeting van 74 centimeter bij 102 centimeter en is geschilderd met olieverf op doek. Het schilderij behoort tot het pointillisme; een stroming binnen de kunst.

De voorstelling en de betekenis

Dit schilderij geeft een groot feest weer in een van de straten van Parijs, de rue Saint-Denis, in 1878. Dit feest wordt duidelijk zo uitbundig gevierd om de status van Frankrijk te laten zien. Overal hangen de Franse vlaggen uit en de straat ziet zwart van de mensen. Dit schilderij is gemaakt in het kader van de eerste nationale feestdag in 1878. Dit feest speelt zich af in een tijd dat Napoleon Bonaparte net is verslagen en de conservatieven hebben de macht weer in handen. Dit wordt weer gezien als vrijheid en men viert dit uitbundig in de vorm van een nationale feestdag.

Opvallend is de compositie in dit schilderij; het bevat een driehoekspositie. De straat vormt deze driehoek en de straat lijkt omhoog te lopen. Dit zou symbool kunnen staan voor een nieuwe start. Een nieuwe weg naar boven; men klimt uit het dal. Vooral het woord triomf is het kernwoord om het gevoel in dit schilderij weer te geven.

De wijze van maken

Het werk bevat niet veel detail. Het is geschilderd volgens de stijl van het pointillisme; er is gewerkt met stipjes in plaats van lijnen. De kleuren in het schilderij zijn veelal combinaties van ongemengde kleuren die door de ogen zodanig worden gefilterd dat ze in elkaar overvloeien, hierdoor mengen en voor ons een egale kleur lijken. Dit principe is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek van de kleurenleer. Vooral de vlaggen bevatten de primaire kleuren blauw en rood. De overige kleuren zijn gemengd en dit is waarschijnlijk gedaan aan de hand van de theorie die hierboven beschreven; een aantal ongemengde kleuren zijn in stipvorm dicht tegen elkaar gezet en de ogen mengen dit als een kleur. Hier vloeien bijvoorbeeld kleuren als geel en lichtblauw voort.

Zoals wij al aangaven, is in dit schilderij een driehoekscompositie te zien; de straat eindigt in een punt aan de horizon die zich ongeveer in het midden van de bovenste helft van het doek bevindt. De schildering laat zien dat de voorstelling van bovenaf door de schilder is bekeken.

De bedoeling van de maker

Monet wilde met dit schilderij de uitbundige feestvreugde van de nationale feestdag laten zien. Dit was voor hem waarschijnlijk erg belangrijk, omdat Frankrijk zijn vaderland is en hij heeft deze eerste nationale feestdag waarschijnlijk erg belangrijk gevonden.

Verder is dit schilderij erg duidelijk geschilderd in de pointillistische stijl en het is waarschijnlijk ook een schilderij uit de vroege periode van het pointillisme. het zou daarom kunnen zijn dat het schilderij zich in een uitprobeerfase bevindt waarin Monet is gaan zoeken hoe hij door middel van de stippentechniek een schilderij maken aan de hand van een gebeurtenis.

Voor wie het is gemaakt

Vermoed wordt dat Monet dit heeft geschilderd voor enerzijds het volk; hij heeft een schilderij gemaakt naar aanleiding van de eerste nationale feestdag. Hierdoor is er een tastbare herinnering aan dit belangrijke punt in de Franse geschiedenis. Anderzijds is het wellicht een experiment geweest in het kader van de wetenschappelijke onderzoeken naar de kleurenleer.

Relevantie, functie en zin met betrekking tot de tijd waarin het werk is ontstaan

Het schilderij stamt uit de periode dat het postimpressionisme de heersende stroming was. Het postimpressionisme splitste zich weer op in meerdere substromingen en ook het pointillisme wordt hiertoe gerekend. De voorstelling past goed binnen de tijd. De nationale feestdag die is afgebeeld, was op dat moment een actuele gebeurtenis die door het volk op handen gedragen werd.

Redenen waarom dit werk tot het pointillisme wordt gerekend

Dat dit werk pointillistisch is, kun je eenvoudig herkennen aan het schilderen door middel van stipjes. Er zijn enkel stipjes en vlekjes te herkennen in deze stijl en er worden niet langer lijnen gebruikt. Monet heeft verschillende ongemengde kleuren op het doek gestipt en hier dicht tegenaan andere kleuren gebruikt. Dit is gebaseerd op de kleurenleer waar men in die tijd veel wetenschappelijk onderzoek naar deed. Men was erg gefascineerd door de werking van het oog en verwerkte dit in de kunst door middel van het pointillisme.

Wat echter opvallend is aan dit schilderij, is het jaartal. Dit schilderij is in het begintijdperk van het postimpressionisme gemaakt. Na raadpleging van enkele bronnen bleek dat Seurat een van de eerste pointillisten was en dat hij pas in 1882 enkele pogingen deed. Hieruit kan geconcludeerd worden dat Monet nog in een experimentele fase zat toen hij dit werk schilderde. Een kenmerk van het pointillisme is dan ook dat er geen zwart wordt gebruikt. Wanneer je naar dit schilderij van Monet kijkt, zie je echter wel veel donkere kleuren en vooral ook zwart. Dit kan als zodanig verklaard worden dat dit komt doordat het schilderij in een voorbereidende of in ieder geval erg vroege fase van het pointillisme is geschilderd.

De relatie met andere kunststromingen

Claude Monet is van oorsprong een impressionistisch schilder. Dit is goed te herkennen aan de voorstelling die hij schilderde. Het feest in een Parijse straat is met een snelle toets geschilderd met weinig detail en bovenal een objectieve weergave; er is niet geïnterpreteerd door de schilder.

Verder is er een duidelijk licht-donkercontrast. Ook dit is een kenmerk die wordt toegekend aan het impressionisme. Het is duidelijk dat Monet goed heeft gekeken naar de lichtval. Verder zie je ook de impressionistische afsnijding weer terug. Ook dit verraadt de invloed die Monets vorige stijl had op zijn nieuwe pointillistische werk.

De waardering

Dit schilderij is relatief onbekend en zowel in boeken als op internet zijn de zoekresultaten nihil. In de tijd van het maken van dit schilderij was het pointillistisch schilderen vooral gebaseerd op wetenschappelijke onderzoeken naar de kleurenleer. Hierdoor is het meer een wetenschappelijk verschijnsel dan daadwerkelijk kunst. Vermoed wordt dat dit kunstbesef pas later kwam toen het pointillisme zich verder ontwikkelde en de kleurenleer in zijn geheel was ontdekt en men precies wist hoe dit in zijn werk ging. Het pointillisme is vanaf dat moment waarschijnlijk pas echt een kunstvorm geworden.