Sisi, keizerin van Oostenrijk

Elisabeth, de keizerin van Oostenrijk, die door haar familie Sisi genoemd werd, had alle middelen om gelukkig te worden. Ze was mooi, rijk, had een edhtgenoot, die haar liefhad. Ze was goed opgeleid, reisde veel en had meer vrijheden dan alle andere vrouwen uit haar tijd. Bovendien had ze een magische uitwerking op mannen. Toch was het leven van de keizerin geen sprookje.

De jonge Sisi

Sisi werd op 24 december 1837 in München geboren. Dat de kerstavond in dit jaar ook nog op een zondag viel werd als teken van geluk gezien. Sisi's vader Max was hertog ín Beieren en niet ván Beieren. Haar moeder hertogin Ludovica daarentegen was de dochter van de Beierse koning en bovendien de tante van de Oostenrijkse keizer. Sisi werd door haar vader gevormd, die een sterke persoonlijkheid was. Hertog Max was een liberaal politicus, onconventioneel en hij leefde zijn eigen leven. Hij bracht zijn tijd graag door met reizen, feestvieren en paardrijden en hij hield van het circus. In de tuin van het paleis van München had hij een circustent ingericht en gaf daar zelf paardrij-demonstraties. Sisi's liefde voor de natuur en sport heeft ze van haar vader meegekregen.

Elisabeth en haar zeven zusters hadden geen klassieke relatie, zoals hoorde bij nakomelingen in de hoge adel. Normaal gesproken hadden meisjes als Sisi vreemde talen moeten leren spreken, net als dansen en borduren. Maar de kinderen hadden alle vrijheid en brachten hun tijd door met wandelen, zwemmen en paardrijden. Dit vrije en ongedwongen leven stuitte vaak op onbegrip in de familie en in de adellijke kringen. Maar hoe dan ook: zo onconventioneel als Sisi's familie was wat betreft de opvoeding, als het om de toekomst van de kinderen ging, wilde men niets aan het toeval overlaten.

Sisi en Franz Josef

De moeder van de Oostenrijkse keizer Franz Joseph nodigde haar zuster Ludovica samen met haar twee oudste dochters Helene en Sis uit in Bad Ischl in Salzkammergut. Daar zouden de jonge Beierse prinsessen na vele jaren hun neef Franz Joseph weer ontmoeten. Zijn moeder had besloten dat Franz Joseph zou trouwen in een katholiek-Duitse omgeving en wat was er dan dichter bij de eigen familie. Het is een fabel dat Sisi's oudere zuster eigenlijk aan de jonge keizer gekoppeld werd. Hertogin Sophie liet haar zoon nl. zelf de keus. En Franz Joseph had zijn beslissing binnen enkele uren na de ontmoeting genomen. Hij was meteen verliefd op de jonge, lieftallige Sisi en zou haar voor de rest van leven liefhebben.

Franz Joseph was in die tijd de meest begeerde vrijgezel. Hij was een machtige en rijke monarch, die over een rijk van 56 miljoen mensen regeerde. Bovendien zag de keizer er goed uit en was hij ook nog charmant. Sisi was vertwijfeld. Aan de ene kant was Franz Joseph een goede partij, maar aan de andere kant was Sisi ook bang voor het leven, dat haar te wachten zou staan. Ze zei: Ach, als hij toch maar geen Schneider was....Toch bleef ze na de ontmoeting nog enkele maanden in Ischl, om van haar oude leven afscheid te nemen.

De bruiloft

Sisi werd in haar nieuwe thuisland Oostenrijk begeleid door haar hele familie. Het bezoek van de bruid aan de familie voer door Wachau en in Nussdorf, de Weense haven, wachtte de keizer ze al op. Franz Josepf kon niet wachten, zijn jonge bruid in de armen te sluiten. Voor de bruiloft woonde Elisabeth samen met haar familie in Schönbrunn. De kasteelgebouwen waren zo groot en prachtig, dit had Sisi nog nooit eerder in haar leven gezien. De 16-jarige was overweldigd. Een dag voor de bruiloft trok de bruid feestelijk naar Wenen. In een glazen koets zat het meisje naast haar moeder. Ze was bang en begon te huilen, maar op 24 april 1854 trouwde ze in de Augustinerkerk. Iedereen die belangrijk was, was erbij. Na de godsdienst begon het officiële feestprogramma. Het gloednieuwe bruidspaar ontving eerst alle hoogwaardigheidsbekleders van het rijk. Officieren, afgezanten en afgevaardigden maakten hun opwachting bij het keizerlijke paar. Elisabeth was nu de belangrijkste vrouw van het keizerrijk.

Leven in het keizerlijk paleis

Na de uitgebreide feestelijkheden, die een week duurden, begon voor Sisi een leven als jonge keizerin in het Weense keizerlijk paleis, het verblijf van de Oostenrijke keizerlijke familie. Slechts twee weken na hun trouwen schreef Sisi in een gedicht: Ik ben wakker geworden in een kerker en mijn handen zijn geketend. En mijn verlangen wordt steeds sterker, vrijheid! Sisi's leven in Wenen was drastisch veranderd. In haar vroegere leven had ze geen verplichtingen en nu was ze onderworpen aan een streng programma. Aan het Habsburger hof gold nog het Spaanse ceremonieel. Vanaf dat ze wakker werd tot ’s avonds aande maaltijden, was alles vastgelegd. Ook hoe ze zich kleedde, met wie ze praatte, haar bezoeken, die ze af moest leggen, alles was tot in de puntjes geregeld.

Sisi had een slechte relatie met haar schoonmoeder, maar hertogin Sophie hield boven alles van haar zoon. Ze was verheugd dat hij gelukkig was met Sisi. In de eerste jaren, die Sisi in Hofburg doorbracht, had ze niet veel te doen. Buiten wandelen, ritjes met de koets, regelmatige ontmoetingen met familieleden en theater- of operabezoeken, waren haar enige bezigheden. Pas later maakte ze haar eigen dagprogramma, dat ook veel uit sport, spreekuren, literatuur, gedichten lezen, schrijven en urenlange schoonheidsbehandelingen bestond.

De kinderen

Nog geen jaar na de bruiloft werd de eerste dochter Sophie geboren. Daarna volgden Gisela de kroonprins Rudolf. De dood van de oudste dochter was voor Sisi een keerpunt. Franz Joseph en Sisi waren met de beide oudere kinderen onderweg. De reis was zwaar en de meisjes kregen last van diarree. Terwijl Gisela beter werd, stierf Sophie. Voor Elisabeth was de dood van haar oudste dochter zo'n grote schok, dat ze de verdere opvoeding van de kinderen aan haar schoonmoeder overliet.
Enkele jaren na hun trouwen leed Sisi aan ziektes en depressies en ze ging voor twee jaar op reis. In deze tijd waren Sisi en haar kinderen van elkaar vervreemd. De kleine Rudolf kon zich nauwelijks zijn moeder nog herinneren, toen hij haar weer zag en Elisabeth bekommerde zich ook weinig om haar kinderen. Alleen haar jongste dochter Valerie genoot haar liefde en zorg. Toen Sisi van haar tweejarige reis terugkeerde, was ze veel zelfbewuster. Ze stond er op haar eigen leven te leiden, voortaan hield ze het paleis in Wenen op afstand.

Hongarije

Als een soort troostreactie interesseerde Sisi zich voor alles was aan het hof verboden was. En dat was ook Hongarije. Bovendien had Sisi meerdere Hongaarse hofdames en tot Elisabeths dood was Ida Ferenczy haar nauwste vertrouwelinge. Sisi dweepte met het temperamentvolle Hongaarse volk. Het Habsburgse volk had al snel in de gaten, dat de keizerin een voorliefde voor Hongarije had en zette zich bewust voor de eigen politieke doelen in. Gyula Andrássy was een belangrijke Hongaarse edelman en hij wist dat Sisi invloed op de keizer had. Hij lanceerde zijn ideeën direct bij Sisi, in plaats van de officiële weg te bewandelen. Oostenrijk en Hongarije werden het met elkaar eens en Sisi werd, naast Franz Joseph, ook gekroond tot Hongaarse koningin.

Elisabeth had weliswaar nauw contact met graafAndrássy, maar er waren geen aanwijzingen dat er meer tussen hen was. Andrássy had Sisi nodig als bemiddelaar bij zijn politieke ideeën. Elisabeth zelf eens: Ja, dat was een vriendschap die net door liefde was vergiftigd.

De dood van Rudolf

Door de manier van leven van Sisi, die meer op reis was dan aan het hof, was van haar familie vervreemd. Kroonprins Rudolf leek het meest op zijn moeder. Helaas negeerde de keizerin zijn hunkering naar haar aandacht. En hoewel hij al lang met de Belgische prinses Stephanie getrouwd was, had hij altijd nog een zwak voor andere vrouwen. Met zijn nieuwe vriendin Mary Vetsera reed hij naar slot Mayerling, ten zuidwesten van Wenen. Daar schoot Rudolf eerst de barones neer en daarna legde hij de hand aan zichzelf. Geruchten deden de ronde, dat de 17-jarige Mary Vetsera de kroonprins en daarna zichzelf vergiftigd had. Pas de volgende dag kreeg de familie de ware doodsoorzaak te horen. Elisabeth en de keizer waren geschokt. De zelfmoord van Rudolf was een keerpunt in hun leven. Door zijn rang en afkomst werd Rudolf bijgezet in de keizerlijke grafkelder. Na de dood van haar zoon droeg keizerin Elisabeth als blijk van treurnis alleen nog zwarte kleding. Toch zag ze in deze tragedie niet haar zoon, maar zichzelf als slachtoffer. Na Rudolfs zelfmoord trok Sisi zich terug uit de publiciteit, ze leed aan een depressie.

Moordaanslag

In familiekringen zei Sisi steeds weer: Ik wou dat mijn ziel wegvloog naar de hemel door een hele kleine opening van mijn hart. Dat dit ook werkelijk tijdens een bezoek aan Geneve zou gaan gebeuren, had niemand verwacht. In de herfst van 1898 verbleef Siis een paar dagen in Geneve, ze overnachtte in hotel Beau Rivage. Op 10 september verliet ze het hotel om voor haar dochter Valerie nog wat te kopen in de stad. Voor die middag was een boottripje op de zee van Geneve gepland. Ze werd begeleid door haar hofdame Irma Starei en de korte afstand naar de aanlegsteiger legden ze te voet af, toen het onvoorstelbare gebeurde. Sisi werd ingehaald door een onbekende man en neergestoken. Steunend op haar hofdame kon Sisi het schip nog bereiken, daar verloor ze het bewustzijn. Ze werd meteen naar het hotel gebracht, waar de dood werd vastgesteld.

Het bericht van haar dood ging als een lopend vuurtje rond. Vlakbij het hotel werd moordenaar Luigi Lucheni gearresteerd. De Italiaanse gastarbeider (en tevens anarchist) schepte nog op over zijn daad, hij had de keizerin met een scherpe vijl neergestoken. Hij werd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. De keizerin werd in haar salonwagen naar Wenen overgebracht en ze werd in de grafkelder bijgezet. Toen Franz Joseph over zijn vrouw hoorde, zei hij dat niemand wist hoeveel hij van deze vrouw gehouden had. Het medeleven van het Oostenrijkse volk was slechts voor Franz Joseph, die na de zelfmoord van zijn zoon weer een tegenslag moest verwerken. Om Sisi treurden maar weinig mensen.