Poseidon, Griekse god van de zee

Poseidon is de grote god van de zee. Broer van de oppergod Zeus en zoon van Cronos en Rhea. In de Griekse mythologie is Poseidon ook de god van de aardbevingen, één van zijn bijnamen was de ‘Aardschudder’. Het paard wordt aan hem toegeschreven en de drietand is zijn belangrijkste symbool. Poseidon hoorde bij de Olympische goden maar was zelden op de berg te vinden. Poseidon werd door heel Griekenland vereerd, de Romeinen noemden hem Neptunus.

Inhoud

• De geboorte van een god
• Poseidon, god van de zee, aardbevingen en paarden
• Poseidon en Amphitrite
• Kinderen van Poseidon en Amphitrite
• Andere kinderen van Poseidon
• Verering en Isthmische spelen
• Symbolen bij Poseidon

De geboorte van een god

Poseidon was de zoon van Rhea en Cronos. Hij was hierdoor de broer van onder andere Zeus, Hades en Demeter. Cronos en Rhea waren broer en zus en titanen, kinderen van Uranus en Gaia. Cronos at zijn eigen kinderen op omdat hij een voorspelling had gehoord waarin één van zijn kinderen hem zou afzetten. Het jongste kind, Zeus, wist aan dit lot te ontsnappen door een list van zijn moeder. Eenmaal volwassen bevrijdt hij zijn broers en zusters en samen gaan ze de strijd aan met de titanen. Na de glorieuze overwinning verdelen Zeus, Hades en Poseidon de wereld. Zeus kreeg de hemel en het grootste gezag op de aarde, Hades kreeg de onderwereld en Poseidon werd heerser over het water.

In een ander verhaal wordt Poseidon niet verslonden maar verborgen tussen een kudde lammetjes. De dappere Rhea verteld aan haar man dat ze is bevallen van een veulen en geeft hem het beest om te verslinden. Cronos had wel door dat hij voor de gek werd gehouden want hij ging zoeken naar de kleine god. Arne, de verzorgster van Poseidon, wist hem kwijt te raken. Poseidon werd verder opgevoed door de Telchines, zeemonsters die voornamelijk woonden op het eiland Rhodos.

Poseidon, god van de zee, aardbevingen en paarden

Na de grote strijd tegen de titanen kreeg Poseidon de zee en het water. Poseidon was een nukkige, sacherijnige god die je beter te vriend kon houden. Zeus respecteerde hij, maar zag er ook geen probleem in om te testen of zijn broertje nog wel sterk genoeg was. Hij was zelden te vinden op de Olympus maar had wel een band met de aarde.

Met zijn drietand liet hij de aarde schudden, daarom werd hij ook wel de ‘aardschudder’ genoemd. Maar hij kon er ook rotsen mee splijten om zo ruimte te geven aan rivieren. Dat water was belangrijk in het oude Griekenland, om de grond vruchtbaar te maken. Poseidon wordt ook gezien als de ‘ontdekker’ van het paard. Misschien is hij in de eerste instantie vereerd als een paardengedaante. Hij was de beschermer van de paardenraces en de kudde.

Poseidon was één van de belangrijkste goden voor de zeelui en voordat een schip de zee opging bracht men offers in de tempel. Ook wanneer er een oorlog op zee moest werden uitgevochten werd Poseidon eerst vereerd. Meer nog dan Zeus ‘overleefde’ Poseidon het eind van de mythologie. De namen van Poseidon en Neptunus bleven bekender dan die van hun broer.

Poseidon en Amphitrite

Poseidon trouwde met Amphitrite, een dochter van een oudere zeegod Nereus. Maar Poseidon had diverse ´avontuurtjes´ en verwekte een enorme hoeveelheid nakomelingen. Amphitrite zag het gevaar misschien wel aankomen want ze was absoluut niet van plan om met de nogal knorrige god te trouwen. Ze verstopt zich achter het Atlasgebergte waar een, door Poseidon gestuurde dolfijn, haar weet te vinden. De dolfijn praat haar om en zorgt voor een huwelijk. Als dank voor zijn bemoeienis geeft Poseidon hem een plek aan de hemel. De arme Amphitrite werd de zeegodin naast Poseidon al wordt ze niet in alle oude verhalen als een godin gezien. Ze werd wel door de Griekse kunstenaars regelmatig afgebeeld naast de machtige zeegod. Ze is bijna net zo mooi als Aphrodite, ze wordt vaak voortgetrokken door dolfijnen en bezit net als Poseidon een drietand.

Haar naam wordt gevormd door de Griekse woorden amphis en tris. De vertaling zou dan ongeveer zijn, ´het allesomvattende derde`. De zee of het water worden hier ´het derde´ genoemd, waarom blijft gissen.

Kinderen van Poseidon en Amphitrite

Triton was de zoon van Poseidon en Amphitrite. Meestal wordt hij afgebeeld als een zeemeerman, het bovenlichaam van een man en de staart van een vis. Triton heeft vaak een grote schelp bij zich waarop hij kan blazen om de zee te kalmeren. Zijn zusters zijn: Rhode, Kymopolea en Benthesikyme. Rhode werd de godin van het eiland Rhodos en vrouw van de zonnegod Helios. Kymopolea, echtgenote van de stormachtige Briareros en hierdoor werd ze de veroorzaakster van hoge golven en waarschijnlijke was ze net als haar echtgenoot reusachtig groot. Benthesikyme, godin van de golven en getrouwd met de eerste Ethiopische koning Enalos.

Andere kinderen van Poseidon

Poseidon had veel kinderen uit verschillende affaires. Al voor zijn huwelijk met Amphitrite werden Despoine en het paard Arion geboren uit zijn relatie met zijn zus Demeter. Gaia kreeg de aan de aarde gebonden Antaeus. Maar ook na zijn huwelijk hield Poseidon zich niet in. Chrysaor en Pegasus (het gevleugelde paard) waren de zonen van Poseidon en Medusa . Medusa werd verkracht door Poseidon op het altaar van Athena. Athena was razend en raakt de gemakkelijkste prooi, Medusa. Eerste verandert ze de haren van Medusa in slangen en daarna wordt ze vermoord. Op het moment van de moord worden Chrysaor en Pegasus geboren.

Atlas, volgens Plato de eerste koning van Atlantis, was een zoon van de zeegod en een sterveling. De reuzen Otus and Ephialtes hadden ook een sterveling als moeder, Iphimedeia. Poseidon ‘bezoekt’ haar in de vorm van water. Laistrigon, de stamvader van de Laistrigionen was een reus en zoon van Poseidon. Hij stond aan de wieg van een troep mensenetende en kannibalistische reuzen. Polyphemus, een cycloop hoorde ook bij zijn nakomelingen. Polyphemus werd later, nadat hij zich had vergrepen aan enkele mannen van de held Odysseus, door de held eigenhandig blind gemaakt. In enkele verhalen wordt niet Zeus maar Poseidon genoemd als vader van Aphrodite. Poseidon werd tenslotte de vader van enkele tientallen goden, halfgoden, nimfen, reuzen, paarden en stervelingen.

Verering en Isthmische spelen

De verering van Poseidon was vrij algemeen maar vooral langs de kust stonden veel tempels en beelden. Op het eiland Tenos werd ieder jaar een enorm feest gegeven waar veel bewoners van omliggende eilanden op af kwamen. Hij werd vereerd met enorme banketten en er werden offers naar de grote tempel gebracht. Ook dierenoffers werden gebracht maar meestal niet in de tempel. Stieren en paarden werden vanaf de rotsen in de zee geworpen. In Athena werd ‘Posidea’ gevierd aan het eind van het jaar, in uitbundig feest dat ook populair was in andere plaatsen.

De Isthmische spelen werden sinds 582 v. Chr. op de Isthmos gestreden. De spelen werden gehouden ter ere van Poseidon en bestonden uit drie onderdelen. In de eerste plaats waren er de paardenrennen. Poseidon was onder andere de god en beschermer van paarden. Natuurlijk waren er atletiekwedstrijden en tenslotte muziekwedstrijden, of muzische wedstrijden. In de Griekse wereld waren alle onderdelen even belangrijk. De prijs voor de winnaar was een krans van pijnboomtakken. Dat lijkt een beetje minimaal maar meestal kregen de winnaars bij thuiskomst ook een (geldelijke) beloning, de thuisstad was altijd enorm trots op de winnaars. De spelen werden om de twee jaar in het voorjaar gestreden en waren voor de deelnemers een voorbereiding op de Pythische of Olympische Spelen.

Symbolen bij Poseidon

• Drietand: Poseidon werd afgebeeld met een drietand, altijd gebruikt als een soort speer om vissen mee te vangen. Hij kreeg hem van de Cyclopen na de strijd tegen de titanen. (Zeus kreeg de bliksemschicht en Hades een helm)
• Dolfijn: De Grieken vonden de dolfijn heilig en een dolfijn had Poseidon geholpen bij zijn zoektocht naar Amphitrite.
• Paard: Waarschijnlijk is Poseidon van oorsprong een oude aardgod en verscheen hij in de gedaante van een paard.
• Stier: Het verhaal van de arme koning Minos van Kreta die dacht een god te slim af te zijn. Minos had de hulp van Poseidon nodig om aan de macht te blijven. Hij beloofde om alles wat Poseidon uit de zee naar hem toe zou sturen te offeren. Poseidon liet een prachtige witte stier uit de zee naar Kreta lopen. Minos vond de stier te mooi en offerde een mooie, maar andere, aan Poseidon in de tempel. De wraak van Poseidon was verschrikkelijk. Hij liet de stier over het eiland rennen en de vrouw van Minos liet hij verliefd worden op het enorme beest. De Minotaurus was een kind van de stier en de arme koningin.

Lees verder

• Zeus in de Griekse mythologie