De kinderen van Claus von Stauffenberg

Claus von Stauffenberg was één van de samenzweerders achter de mislukte aanslag op Adolf Hitler op 20 juli 1944. Een dag later werd hij geëxecuteerd. Von Stauffenberg liet een vrouw en vijf kinderen achter. Hoe is het deze kinderen (waarvan de jongste nog niet eens was geboren op het moment van zijn dood) in hun verdere leven vergaan? Hoe zien ze de rol van hun vader in de geschiedenis?

Claus von Stauffenberg

Claus Philipp Maria Schenk Graaf von Stauffenberg werd geboren op 15 november 1907 in het Beierse Jettingen. Zoals zijn naam al doet vermoeten is hij een telg uit een voornaam, adellijk geslacht. In 1926, hij is dan 19 jaar oud, neemt hij dienst in het leger. In 1930 ontmoet hij Nina Freiin von Lerchenfeld. Ze worden verliefd en op 26 september 1933 trouwen ze. Von Stauffenberg staat aanvankelijk vrij neutraal tegenover de opkomst en macht van Hitler en zijn consorten. Al snel krijgt hij echter een afkeer van het nazisme, met name het antisemitisme stuit hem tegen de borst. Door de Reichskristallnacht in 1938 en daden van de nazi’s waar hij getuige van is tijdens veldtochten in Frankrijk, Polen en Rusland neemt zijn afkeer alleen maar toe. Hij sluit zich aan bij een aantal officieren in het Duitse verzet die een einde willen maken aan Hitlers slachtofferslurpende regime. Desalniettemin maakt hij gestaag carrière binnen het leger. Op 7 april 1943 raakt hij in Tunesië ernstig gewond, hij verliest zijn linkeroog, zijn rechterhand en twee vingers van zijn linkerhand. De groep officieren waar Stauffenberg zich bij aangesloten heeft willen Hitler uit de weg ruimen maar één belangrijke voorwaarde voor het slagen van een dergelijk plan ontbreekt: dicht genoeg bij de Führer in de buurt kunnen komen om hem te doden. Wanneer op 1 juli 1944 de inmiddels tot kolonel opgeklommen von Stauffenberg benoemd wordt tot stafchef van Fromm wordt aan deze voorwaarde eindelijk voldaan. In deze functie heeft von Stauffenberg toegang tot militaire briefings waar ook Hitler bij aanwezig is. De samenzweerders beslissen een bomaanslag op Hitler te gaan plegen (operatie Walküre of in het Engels Valkyrie). Op 20 juli 1944 smokkelt von Stauffenberg de bom mee in het hoofdkwartier van de Führer in Oost-Pruisen, de Wolfsschanze en brengt hem tot ontploffing. Helaas mislukt de aanslag, hoewel er vier doden zijn raakt Hitler slechts licht gewond. Von Stauffenberg en zijn medesamenzweerders worden de volgende dag zonder proces doodgeschoten.

De kinderen van Claus von Stauffenberg

Claus en Nina kregen vijf kinderen: Berthold (1934), Heimeran (1936), Franz-Ludwig (1938), Valerie (1940) en Konstanze (1945). Nina was zwanger van Konstanze toen haar man de aanslag pleegde. Ze werd onmiddellijk na de aanslag gearresteerd. Via verschillende gevangenissen belandde ze in het concentratiekamp Ravensbrück waar ze tot eenzame opsluiting werd veroordeeld. Vlak voor haar bevalling werd ze overgebracht naar een kleine kliniek aan de Pools-Duitse grens. Daar beviel ze in januari 1945 van Konstanze. Haar andere vier kinderen mochten tot zo’n maand na de aanslag bij hun nanny in hun ouderlijke huis blijven wonen. Vervolgens werd ze in Bad Sachsa, een nationaal-socialistisch kindertehuis ondergebracht. Ze moesten een andere naam voeren (Meister) en het was de bedoeling dat ze heropgevoed zouden worden tot echte nazi’s. Eind mei, begin juni werd het gezin herenigd in Lautlingen op het landgoed van de moeder van Claus. Het gezin leefde daar tot 1953, daarna gingen in de geboortestad van hun moeder Bamberg wonen. In het naoorlogse Duitsland zag niet iedereen Claus von Stauffenberg als een held. Sommigen zagen hem als een verrader, de moordenaar van kameraden. Echt last hebben de kinderen daar niet van gehad, zij zijn altijd trots geweest op hun vader. Ze begrijpen dat hun vader vond dat hij iets moest doen tegen Hitler, dat hij dat als zijn morele plicht. Ze nemen hem niet kwalijk dat hij is overgegaan tot de daad die hem zijn leven kostte en zo’n bepalende rol in het verdere leven van zijn vrouw en kinderen zou spelen. Berthold is in de voetsporen van zijn vader getreden en heeft een succesvolle militaire carrière achter de rug. Hij is een gepensioneerd generaal, getrouwd en de vader van drie zoons. Heimeran is niet getrouwd, hij is zakenman. Franz –Ludwig is advocaat en politicus geworden. Hij heeft voor de CSU van 1976 tot 1987 in het Duitse parlement gezeten en van 1984 tot 1992 in het Europese parlement. Franz-Ludwig is getrouwd en heeft vier kinderen. Valerie trouwde in 1964 met Heino von L’Estocq maar overleed in 1966 aan leukemie. Konstanze werd kraamverzorgster, ze trouwde en kreeg vier kinderen. Ze woont nu in Zwitserland. In 2008 bracht ze onder haar getrouwde naam Konstanze von Schulthess een boek over haar moeder uit: Nina Schenk Gräfin von Stauffenberg. Ein Porträt.

De film Valkyrie van Tom Cruise

Toen Tom Cruise aankondigde een film te maken over de aanslag op Hitler op 20 juli 1944 stuitte hij op weerstand van familieleden van Claus von Stauffenberg. Berthold wilde dat Cruise met zijn handen van het verhaal van zijn vader afbleef. Met name het feit dat Cruise een prominent lid van de Scientology kerk is, een sekte die volgens Berthold een totalitair systeem voorstaat, maakte Cruise in Bertholds ogen ongeschikt de film te maken. Konstanze was echter positief verrast nadat ze Valkyrie zag. Ze vond dat de film recht deed aan de mensen die betrokken waren bij de aanslag. Misschien heeft haar positieve oordeel iets te maken met het feit dat haar zoon, Philipp von Schulthess, een kleine rol in de film speelt. Hij vertolkt Fabian von Schlabrendorfe.