WO II - 14. Amerika maakt zich klaar voor de strijd

De Tweede Wereldoorlog. Nu Amerika op twee fronten oorlog voert, tegen Japan en tegen Duitsland, hebben ze meer en meer materiaal nodig. Hoe kunnen ze de vijand op de knieën krijgen?

Amerika maakt zich klaar voor de strijd

23 december 1941. Washington DC. Onder de codenaam Arcadië ontmoeten Roosevelt en Churchill elkaar voor de eerste keer sinds de inmenging van de VS. Men wil het bondgenootschap bezegelen en bespreken welke koers er nu ingezet moet worden. Geflankeerd door hun chefs van staven bevestigen beide leiders de gekozen strategie van 'Duitsland eerst'. De geallieerden willen de nazi’s verslaan alvorens zich op Japan te richten. Maar de VS wijst ook op de noodzaak van versterking in de Zuidzee. Als Japan ongehinderd kan blijven oprukken kunnen de zeeroutes naar Australië worden afgesneden. Er moeten troepen en materieel worden ingezet om het Zuidzeefront te versterken. Tegelijk moet de troepenmacht in Europa en Afrika worden uitgebouwd. Op aandringen van chef-staf Marshall, die hecht aan een sterk opperbevel wordt er een Brits-Amerikaanse coördinatiegroep opgericht. Vanuit Washington zal deze groep de geallieerde oorlogsinspanning sturen. Tot besluit van de conferentie brengt Churchill de oproep van Stalin over om in Europa een tweede front te lanceren in 1942 om het Rode Leger te ontlasten. Ook wil hij dat de steunzendingen aan Rusland worden opgevoerd.

De oorlogseconomie

Bij het uitzetten van de lijn voor de toekomst beseft Roosevelt dat als de geallieerden willen winnen de VS snel zullen moeten overschakelen op een oorlogseconomie. Die gedachte beheerst zijn hele denken als hij op 6 januari zijn State of the Union uitspreekt. Daarin roept Roosevelt het zakenleven op tot de strijd en hij schetst een zeer gewaagd economisch expansieprogramma. Hij vindt dat men de productiecapaciteit tot het uiterste zal moeten benutten en pleit voor sterke intensivering van de fabricage van oorlogstuig: 60.000 vliegtuigen in 1942 en meer dan tweemaal dat aantal in 1943. 25.000 tanks in 1942, en 75.000 in 1943. Vrachtschepen met een tonnage van 6 miljoen dat jaar. En tien miljoen ton het jaar daarop. De VS zullen in 1942 naar verwachting 56 miljard dollar uitgeven. Meer dan de helft van het geschatte BNP. Dat betekent ontmanteling van alle niet-essentiële publieke diensten. Men zal de buikriem moeten aanhalen en zich luxe ontzeggen. De consumptie van strategische goederen moet omlaag. Het winnen van de oorlog zal een nationale inspanning vergen. Roosevelt roept een oorlogsproductieraad in het leven en stelt topman Donald Nelson van Sears en Roebuck aan het hoofd. Nelson gaat voortvarend aan de slag. Na een week meldt hij de auto-industrie dat ze hun fabrieken moeten ombouwen voor militaire doeleinden.

De bevolking moet bezuinigen

De productie van personenauto's wordt opgeschort tot na de oorlog. Hij zet een 'Tin to Win'-campagne op voor hergebruik van 10 miljoen ton schroot per jaar. De modesector krijgt vaste roklengtes opgelegd om stof te besparen. Losse flodders voor de filmindustrie worden schaars. De Amerikanen beginnen nu te beseffen wat leven in tijden van oorlog betekent. Wie de oorlog nog als ver van z’n bed beschouwt zal spoedig door de Duitsers uit de droom worden geholpen. Duitse U-boten begeven zich in de noordoostelijke kustwateren van de VS. Duitsland verklaart de VS op 11 december de oorlog. Vlak voor de kerst zijn er voldoende U-boten om forse schade aan te richten. Zich na talloze rustige jaren veilig wanend waren koopvaardijschepen langs de kust met boordlichten aan. Zij vormen een makkelijk doelwit voor de Duitse onderzeeërs. De kapiteins hebben hun les snel geleerd. Maar schepen varend tussen de U boten en de kust tekenen zich zwart af tegen de horizon. Ook zij worden naar de kelder gestuurd. Ondanks luchtsteun en een verduisteringsgebod blijven de U-boten de zee onveilig maken en brengen schepen soms vlak voor de kust tot zinken. Voor Amerika is dit een grote schok. De oorlog was iets waar je over las in de krant of over hoorde op de radio. Andermans probleem. Maar nu kwam hij ineens schrikbarend dichtbij.

Lees verder

• WO II - 15. De Flying Tigers bijten van zich af
• WO II - 16. Verovering van Singapore - de slag in de Javazee