Subgenres en populaire boekenseries van fantasy

Het fantasygenre kent zijn oorsprong tot wel honderdvijftig jaar terug en heeft sinds die tijd grote stappen gemaakt in populariteit bij het publiek. Het onderwerp magie prikkelt ons fantasievermogen en met de komst van bekende boekenreeksen als In de ban van de ring geschreven door J.R.R. Tolkien en Harry Potter van schrijfster J.K. Rowling heeft het fantasygenre een steeds groter publiek gekregen. Het aanbod en de verscheidenheid in fantasy is dan ook erg groot waardoor er vele subgenres zijn ontstaan. Urban fantasy en paranormal romance zijn hier twee voorbeelden van. Deze genres zijn veel geliefd onder lezers en bevatten een aantal zeer populaire boekenseries.

De geschiedenis van fantasy

Fantasy vindt zijn oorsprong in de mythologie en volksvertelling van wel honderdvijftig jaar terug. De fantasyroman Phantastes (1858) door de Schots auteur George MacDonald en het boek The well at the world’s end (1892) van de Engelse dichter William Morris worden ook wel als de grondleggers van de moderne fantasyliteratuur beschouwd.

Fantasy werd rond het begin van de twintigste eeuw interessanter voor meer mensen met de komst van verhalen over fictieve oude beschavingen. Voorbeelden hiervan zijn King Soloman’s mines, in 1885 door H. Rider Haggard geschreven, maar ook de King Kong film die in 1933 werd uitgebracht. Daarnaast werd ook de jeugd geboeid met boeken als Alice‘s adventures in Wonderland van Lewis Carrol in 1856 en De tovenaar van Oz door L. Frank Baum geschreven in 1900.

Met de opkomende populariteit van het fantasygenre kregen ook veel andere genres zoals horror en fictie die hiermee nauw verbonden zijn een opleving. Werken als Dracula (1897) van Bram Stoker (horror) en The war of the worlds (1898) van H.G. Wells (sciencefiction) zijn hier goede voorbeelden van. Vanaf 1940 werd fantasy behalve in boeken ook in steeds meer andere mediavormen aangeboden zoals films en tijdschriften.

Halverwege de twintigste eeuw regeerde het high fantasy subgenre door de enorm populaire boekenserie van J.R.R. Tolkiens In de ban van de ring welke in 1954-1955 werd uitgebracht. Ook De kronieken van Narnia van 1950 tot 1956 van auteur C.S. Lewis had grote invloed op het genre.

In de jaren negentig beleefde fantasy opnieuw een explosieve populariteit door de uitgebrachte Harry Potter-boekenserie geschreven door J.K. Rowling. Ook andere media en kunst- en cultuurvormen brachten het fantasygenre aan het publiek. Hierbij kan worden gedacht aan tv-series als Buffy the vampire slayer, Charmed en het bordspel Dungeons & dragons. Met de verfilming van Tolkiens boekenserie In de ban van de ring door Peter Jackson begin eenentwintigste eeuw, werd sindsdien fantasy als een volwaardig genre in alle mediavormen beschouwd.

De kenmerken van fantasy

Het fantasygenre betreft verhalen over een wereld met daarin de aanwezigheid van magie en/of paranormale elementen. Denk hierbij aan magische wezens als vampiers, weerwolven, elfen, draken en heksen maar ook personen met telepathische krachten als helderziendheid en telekinese. Bepalend door het specifieke subgenre kunnen de verhalen zich in het heden maar ook verleden of toekomst afspelen. Fantasy heeft veel overlappende raakvlakken met de genres science fiction en horror maar onderscheidt zich hiervan door de focus niet op technische vooruitgang of lugubere aspecten in het verhaal te leggen. Doordat fantasy door de jaren heen steeds uitgebreider is geworden zijn er vele subgenres ontstaan om overzicht te creëren.

De subgenres van fantasy

Bij elk verhaal kan een bepaald aspect nadrukkelijk aanwezig zijn waardoor deze aan de hand daarvan onderverdeeld kan worden in een bepaald subgenre. Er zijn echter veel boeken waarbij meerdere elementen een belangrijke rol in het verhaal spelen en daarom tot meerdere subgenres kunnen worden toebedeeld. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de Twilight-serie. Het hoofdonderwerp in het verhaal betreft de romantiek als mede het ras vampiers. Deze serie kan dus zowel tot het subgenre supernatural als paranormal romance worden toegewezen.

• Dark fantasy Verhalen waarbij het horrorelement op de voorgrond ligt.
• Dragons: Draken zijn mythische wezens met grote kracht en spelen de hoofdrol in deze verhalen.
• High fantasy Werken waarbij een compleet fictieve wereld met bevolkingsgroepen, rechten en regels wordt geschapen door de auteur en alle aspecten hiervan in detail zijn doorgevoerd.
• Fairy tales: Fairy tales, oftewel sprookjes, richten zich op avonturen waarbij voornamelijk feeën, trollen, dwergen en reuzen aan bod komen. Waar andere subgenres een idee van mogelijke werkelijkheid bieden zijn fairy tales niet mogelijk.
• Fantasy of manners: In dit genre draait het verhaal om de sociale hiërarchie in voornamelijk oudere tijden.
• Fiction Verhalen met een wereld en wezens die in werkelijkheid nooit waar zouden kunnen zijn.
• Heroic fantasy: Hierin staat de held of heldin centraal in een fictieve wereld. Vaak begint de hoofdpersoon niet zodanig maar wordt deze door moeilijke situaties uitgedaagd en groeit zo stap voor stap tot een sterker individueel.
• Low fantasy: Paranormale gebeurtenissen die voorkomen in de echte samenleving. Hierbij is het element fantasy niet in de hele wereldopbouw gebruikt maar alleen voorkomend bij enkele gebeurtenissen daarin.
• Magic: Hierbij staan heksen, tovenaars en hun gebruik van spreuken en magie centraal in het verhaal.
• Mythology: Bekende verhalen van vroeger die over goden en het ontstaan van de samenleving gaan.
• Paranormal romance: Een subgenre afgeleid uit zowel paranormaal als romance. Het verhaal focust zich op romantische ontwikkelingen tussen twee hoofdpersonen in situaties die te maken hebben met paranormale wezens of krachten.
• Supernatural: Fictieverhalen die gaan over heksen, gedaantewisselaars, demonen, engelen en andere fantasiewezens en hun bovennatuurlijke krachten.
• Unicorns: Net als draken zijn ook eenhoorns legendarische wezens en hebben hun eigen categorie waarin zij de hoofdrol spelen. Eenhoorns worden geassocieerd met puurheid en elegantie.
• Urban fantasy: Het verhaal focust zich op de actie en plotlijn in de hedendaagse wereld met daarin de aanwezigheid van wezens als vampiers, weerwolven, feeën, heksen en gedaantewisselaars. De locatie betreft hier vaak een stad.

Paranormal romance en urban fantasy

Deze twee subgenres lijken sterk op elkaar qua inhoud en zijn o.a. beide een populair boekgenre bij lezers. Verhalen gezet in een realistische wereld met fantasiewezens waarbij in urban fantasy de plotlijn en bij paranormal romance de romantiek centraal staat. Van de vele boekenseries in deze genres hebben enthousiaste lezers hun voorkeur uitgebracht wat resulteerde in een favorietenlijst.

De populairste boekenseries in paranormal romance

(Gebaseerd op de lijst “Best Paranormal Romance Series” van de website www.goodreads.com op 16 maart 2016 waaronder 939 boeken door 11.340 lezers zijn beoordeeld)

Black dagger brotherhood geschreven door J.R. Ward
Een langlopende serie die zich afspeelt in Caldwell New York waar vampiers een geheime samenleving vormen onder de menselijke bevolking. Een oorlog met hun vijand de Lessers bedreigt echter hun bestaan en vampiers moeten vechten voor hun leven. Een hechte groep militaire krijgers onder leiding van hun koning hebben de eeuwenoude taak hun ras te beschermen en doen dit dan ook met passie en kundigheid. Een voor een ontmoeten de mannen hun droomvrouw en lees je mee over de romantiek en passie van de liefde die te midden het geweld van een oorlog ontstaat en groeit.

Twilight geschreven door Stephenie Meyer
De serie beslaat vier delen en volgt het liefdesverhaal van een jonge vrouw genaamd Bella Swan en de vampier Edward Cullen. Naast de moeilijkheden die deze geheime relatie tussen twee verschillende rassen met zich meebrengt dreigt er tevens gevaar met de komst van ongewenste vampiers in het kleine plaatsje Forks. Samen met de lokale weerwolven beschermen ze de onbewuste inwoners van het gevaar alsmede Bella zelf die door een ongelukkige confrontatie hun doelwit voor wraak is geworden. Een van de wolven heeft echter ook romantische interesse in het hart van Bella Swan en dit zorgt voor extra spanning tussen de twee samenwerkende groepen.

Night huntress geschreven door Jeaniene Frost
Een serie van zeven boeken vertelt het verhaal over de half-vampier Cat Crawfield. Door een moeilijke jeugd is deze jonge vrouw tot een wraak gedreven succesvolle vampierjager opgegroeid. Tegen de veel oudere en ervaren vampier Bones kan ze echter niet op. Bones heeft zelf zijn eigen problemen met andere vampiers en besluit in plaats van haar te doden met haar samen te werken. Cat heeft als ze wil overleven weinig keus dan zich te onderwerpen aan zijn training en opdrachten. Dit zorgt voor een intieme samenwerking en romantische passie volgt.

Sookie Stackhouse geschreven door Charlaine Harris
Vampiers hebben hun bestaan onthuld aan de samenleving op het moment dat wetenschappers synthetisch bloed ontwikkelden om te drinken in plaats van echt mensenbloed. Zij hebben echter hun eigen politiek en machtsspellen en geregeld ontstaan er incidenten. Sookie Stackhouse is de hoofdpersoon in deze dertiendelige boekenserie en is een jonge serveerster in Bon Temps Louisiana met de gave om gedachten te kunnen lezen. Een vampier genaamd Bill is de enige bij wie ze dit niet kan en dit zorgt voor het begin van een langdurig intense relatie. Met haar telepathische gave is ze echter een gevaarlijk gewild wapen voor de macht lustende vampiers die niets liever dan de gedachten van hun concurrenten zouden willen horen.

Fever geschreven door Karen Marie Moning
MacKayla Lane heeft een heerlijk rustig leventje totdat plotseling haar zus wordt vermoord. Aan de hand van diens ingesproken voicemail vlak voor haar overlijden reist Mac naar Dublin in de hoop daar antwoorden te vinden over de moordenaar. Hier ontdekt ze echter het bestaan van de Feeën en haar eigen verborgen krachten. Samen met haar nieuwe geheimzinnige partner Jericho Barrons wiens bescherming en middelen ze nodig heeft om te overleven, komt ze steeds dieper in een wereld waar niemand te vertrouwen is en niets is wat het lijkt. De serie bestaat uit vijf delen.

De populairste boekenseries in urban fantasy

(Gebaseerd op de lijst “The Best Urban Fantasy” van de website www.goodreads.com op 16 maart 2016 waaronder 2814 boeken door 10.027 lezers zijn beoordeeld)

The mortal instruments geschreven door Cassandra Clare
In deze zesdelige serie draait het verhaal rond een groep tieners in New-York die ook wel schaduwjagers worden genoemd. Als half engelen gaan ze de strijd aan met de demonen die zich onder de mensheid bevinden. Ondanks dat ze onzichtbaar zijn voor mensen ziet Clary Fray de engelen wel en wordt daardoor meegenomen in hun geheime wereld. Hier ontdekt ze tevens het bestaan van vele andere magische wezens als elfen, vampiers, weerwolven en heksen. Samen met schaduwjager Jace ontdekt ze vele geheimen over haar eigen verleden en ontstaan er romantische gevoelens tussen de twee.

Mercy Thompson geschreven door Patricia Briggs
Mercy Thompson is een gedaantewisselaar met de vorm van een coyote en is als achtergelaten baby door een weerwolven roedel grootgebracht. In de wereld van vandaag waar weerwolven, vampiers en feeën nog maar net worden erkent in de samenleving maakt ze haar inkomen als een Volkswagen automonteur in Washington. Ze leeft een veilig en prima leventje maar door haar buurman de lokale alfa-weerwolf Adam en haar vaste garageklant vampier Stefan komt daar snel verandering in.

Vampire Academy geschreven door Richelle Mead
Op de St. Vladimir ’s Academy wordt Rose Hathaway opgeleid tot lijfwacht van haar vampier vriendin Lissa Dragomir. De twee vormen een hechte band door de speciale gave van Rose waarmee ze Lissa haar gedachten en gevoelens kan waarnemen. Lissa heeft echter een innerlijke strijd met haar eigen ongewone gave om mensen te kunnen beïnvloeden. Tijdens haar opleiding wordt Rose getraind door de ervaren lijfwacht Dimitri Belikov. Er ontstaan romantische gevoelens tussen de twee maar deze worden door de samenleving als ongepast beschouwd. De serie bestaat uit zes boeken en een aantal spin-offs.

Harry Potter geschreven door J.K. Rowling
Wie kent hem niet. Harry Potter is een zeer bekende boekenserie van totaal zeven stuks en is wereldwijd beroemd. In de wereld van vandaag waar een geheime magische samenleving bestaat ontdekt de elfjarige Harry Potter dat hij een tovenaar is. De avonturen van Harry en zijn beste vriendjes Ron en Hermelien spelen zich af in Zweinsteins Hogeschool voor hekserij en hocus pocus waar hij de waarheid van zijn verleden en vermoordde ouders ontdekt. Het gevaar dreigt echter nog steeds en Harry moet vechten voor zijn leven door de slechte tovenaar Voldemort die eropuit is om de macht te grijpen.

Kate Daniels geschreven door Ilona Andrews
In een wereld waar technologie en magie met elkaar botsen kan Kate Daniels worden opgeroepen om de rotzooi op te ruimen. Atlanta is een puinhoop door golven van magie die ervoor zorgen dat elektriciteit uitvalt met alle gevolgen van dien. Paranormale wezens met slechte bedoelingen maken maar al te graag misbruik van de chaos. Met haar zwaard en magie bedwingt Kate het kwade.

Lees verder

• Verschil tussen paranormal romance en urban fantasy
• Populaire fantasiewezens in literatuur