De herkomst van het woord O.K

Iedereen gebruikt dagelijks het woord O.K. Hoe komen we eigenlijk aan dit woord? De etymologie geeft geen sluitend antwoord op deze vraag. Etymologie is de wetenschap die de oorsprong van woorden onderzoekt. Er zijn meerdere verklaringen voor de herkomst van het woord O.K. Het meest waarschijnlijk is dat het woord uit New Orleans komt wat in de staat Louisiana ligt in de V.S.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

New Orleans

New Orleans is van 1718 tot 1763 een Franse stad geweest waarna het middels het Verdrag van Parijs in Spaanse handen viel. In 1801 kwam het weer onder Frans bewind. Napoleon verkocht de stad in 1803 aan de Verenigde Staten van Amerika. Dichtbij New Orleans zijn het Franstalige Haïti en de Dominicaanse republiek. In New Orleans kwamen schepen aan met Franstalige creoolse werkers, waaronder ook slaven. De handelswaar werd uitgeladen en op de kade gezet. Als alle handelswaar uit het schip was riepen de Fransen :¨Au quai!¨ Dat betekent: ¨Aan de kade!¨. Na dit te hebben gehoord gingen de werkers naar het volgende schip om dat uit te laden. De uitdrukking ´au quai´ werd dagelijks meerdere keren door de haven geschald. Vervolgens werd de klank overgenomen door de Engelstalige medewerkers die na alle geslaagde activiteiten ´O.K.!´ begonnen te roepen. De Engelstalige Amerikanen verbasterden ´au quai´ tot ´okay´ of ´O.K.´. Deze drie anders gespelde woorden worden op dezelfde wijze uitgesproken.

President Martin van Buren / Bron: Mathew Brady, Wikimedia Commons (Publiek domein)

President van Buren

Andere verklaringen voor de herkomst van het woord O.K. zijn er volop. Om te beginnen denken veel Amerikanen dat het woord is geïntroduceerd door Martin van Buren. Zoals de naam doet vermoeden is van Buren van Nederlandse komaf en waarschijnlijk familie van de Oranjes. Hij was een presidentskandidaat voor de Democraten in Amerika. Hij maakte geen reclame met zijn achternaam want dat zou te ingewikkeld zijn voor Amerikanen. In plaats daarvan gebruikte hij een afkorting van zijn geboortedorp. Dit dorp heette Old Kinderhook, vandaar de naam O.K. Martin van Buren heeft het woord O.K. gepopulariseerd maar hij was niet de eerste die het gebruikte. Overigens is van Buren President geworden van Amerika. Er zijn veel overblijfselen van de Nederlandse diaspora in de V.S.

Oll Korrect

De spelling is in de loop van de tijd veranderd. In de brief van 1790 staat het als O.K. gespeld. Later werd dit okay. Het woord O.K. zou sinds begin 19e eeuw een soort grappige afkorting zijn geweest van ´Oll Korrect´. Zoals we weten dient Korrect met een ´c´ gespeld te worden en Oll met een ´A´, dat was juist de grap. De etymologen weten in ieder geval dat dit niet de oorsprong is van het woord O.K. Er bestaat namelijk een geschreven brief uit 1790 waarin het woord O.K. voorkomt. De schrijver zegt hier: we zijn O.K. aangekomen. De plaats waar de schrijver aankwam was New Orleans. Dit eerste geschreven bewijs uit New Orleans, het havenargument en de wetenschap dat het grootste deel van de bewoners Frans spraken, maakt de au quai-verklaring de meest logische herkomst van het woord O.K.

Meerdere betekenissen

De betekenis van Oll Korrect ligt dichtbij de huidige betekenis ´goed´, ´akkoord´of ´alles in orde´. Er wordt door etymologen nog een suggestie gegeven als oorsprong van het woord O.K. In de oorlog telegrafeerde het leger elke dag hoeveel mensen er waren dood gegaan. 3K staat voor 3 killed. 0K (zero K) betekent geen overledenen. Dat is natuurlijk het beste dagresultaat. Het betekent dat alles in orde is. Kwa betekenissen komen de verklaringen in de buurt van de hedendaagse betekenis. Het kan zijn dat het woord voor meerdere afkortingen werd gebruikt. Dat heeft wellicht mede bijgedragen aan de populariteit van het woord.

Het O.K.-keurmerk

De afkorting O.K. kreeg in Amerika naamsbekendheid toen Ford een O.K.-keurmerk invoerden in 1910. Het waren de initialen van Oskar Karlson. Hij keurde een auto op 84 punten. Wanneer alle 84 punten goed gekeurd waren stempelde hij O.K. op het garantiebewijs. In Nederland hebben we een reclamecampagne van Duyvis gekend. Hierbij zien we dat een lopende bandmedewerker elk pindaatje controleert. Wanneer een pinda is goed gekeurd gaat hij het zakje in. De bijbehorende reclameslogan was: Een pinda van Duyvis is altijd oké.

De betekenis verandert verder

Het woord O.K. is langzaam van betekenis veranderd. Het betekent nog steeds goed. Tegenwoordig gebruiken mensen dit als stopwoord in een gesprek. Er wordt een klemtoon gelegd op de ´O´ en men houdt tijdens het uitspreken de letter langer aan. De betekenis is ongeveer: ´dat begrijp ik.´ Sommige mensen leggen juist de klemtoon op het tweede deel van het woord. Om het in het Nederlands te schrijven: okeeeeeee! Dat kan afhankelijk van het gesprek meerdere dingen betekenen. Het woord valt als het als tussenvoegsel wordt gebruikt onder de uitroepen. Dat zijn woorden die je zegt wanneer je reageert op iemand anders maar je wilt hem of haar wel zijn verhaal af laten maken. Jahoor! is een voorbeeld daarvan. O.K. wordt tegenwoordig in de betekenis van jahoor gebruikt. Het woord O.K. zoals het voor het eerst was gebruikt was een bepaling van gesteldheid. De eerste O.K.-schrijver schreef in 1790: ¨We zijn o.k. aangekomen¨. Dat betekent: we zijn goed aangekomen.

Bijvoeglijk naamwoord

Een andere ontwikkeling in het Nederlands is het gebruik van het woord O.K. als bijvoeglijk naamwoord. Dit wordt voornamelijk in de spreektaal gedaan. Voorbeelden zijn: ´Een okeeje foto´ of ´best wel een okeeje dude´. De taal is levend en verandert door. Dezelfde klanken krijgen in de loop van een paar eeuwen verschillende betekenissen.

KK betekent O.K., O.K.

In chats wordt het woord O.K. gebruikt om elkaar te laten weten dat men iets begrijp. Men typt het woord als ok, zonder puntjes. Een andere schrijfwijze in de chattaal is kk. Dat betekent okay, okay! Het is een uitdrukking die net iets sterker is dan alleen O.K. KK betekent zoiets als: ´Oké, wat goed!´ of ´ Jahoor, is goed, dat begrijp ik.´