Keizer Hirohito en de Tweede Wereldoorlog

Hirohito was keizer van Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn rol daarin is altijd onduidelijk geweest. Soms wordt Hirohito afgeschilderd als iemand die nauwelijks ergens van af wist, maar er zijn tal van bewijzen dat Hirohito wel degelijk wist wat er gaande was en hij wist er van dat de internationale wetgeving met betrekking tot krijgsgevangenen opzij werd geschoven. Als Hirohito niet van alle ins en outs wist in zijn keizerrijk, dan was hij toch in elk geval bewust dat er dingen niet in de haak waren. Toch werd hij nooit veroordeeld als oorlogsmisdadiger.

Keizer van Japan

Hirohito, de kleinzoon van keizer Meiji, werd geboren in Japan op 29 april 1901, zijn vader keizer Taisho, werd keizer in 1912. In 1915 kreeg Hirohito les van Kimmochi Saionju, de voormalige eerste minister van Japan. In 1921 reisde Hirohito naar Europa, waarmee hij de eerste Japanse prins was die naar het Westen reisde. Toen zijn vader stierf in 1926 werd Hirohito de 124ste keizer in directe lijn op 25 december van dat jaar. .

Nationalisme

In de periode dat Hirohito keizer was, was er in Japan een politieke strijd gaande tussen een conservatief-rechtse vleugel en meer liberaal-linkse groepen. Sinds 1900 hadden het Keizerlijke Japanse Leger en de Keizerlijke Japanse Marine vetorecht bij kabinetsformaties. In 1925 hadden de conservatieven ervoor gezorgd dat de politieke vrijheid in het land sterk was beknot. Het nationalisme vierde hoogtij in Japan en de vroegere feodale loyaliteit had plaatsgemaakt voor loyaliteit aan de staat. De staat werd hierbij gepersonificeerd door de keizer. Daarbij was er groeiende afkeer van het Westen, zeker nadat divere Westerse landen Japan hadden bekritiseerd vanwege haar militaire expansie en pogingen om het keizerrijk uit te breiden. Dit leidde tot xenofobie bij divere Japanse nationalisten, die de ABCD-machten (American, British, Chinese, Dutch) zagen als bedreigingen voor het keizerrijk.

Coups

Japan had eind jaren twintig, begin jaren dertig te lijden onder de crisis, waar de hele wereld onder leed. De controle die de Japanse regering had gehad verslapte langzaam en militairen kregen steeds meer macht. In 1931 leidde dit tot een inval in Mantsoerije (Manchukuo, voor de Japanners), waar ze een marionetten-regering opzetten. Japan isoleerde zich steeds meer, wat het nationalisme nog verder voedde. In 1932 brachte militairen de gematigde minister-president Inukai Tsuyoshi om het leven. Dit betekende het einde van een burgerregering. Japan werd vanaf dat moment tot 1936 door admiraals geregeerd. De Japanse wet maakte het voor de keizer onmogelijk om zich zonder toestemming van zijn ministers en militaire staf te bewegen. In februari 1936 echter vond er een coup plaats binnen het Japanse leger, tegen de politieke leiders van dat moment en hierop beval Hirohito om de opstand neer te slaan. Het resultaat was dat de leiders van de opstandelingen werden geëxecuteerd.

Pearl Harbor

Hirohito was geen grote voorstander van de oorlog tegen China en van de invasie in Mantsjoerije in 1937, maar sprak zich er ook niet tegen uit. Later gaf hij zijn volledige goedkeuring aan de aanval op Pearl Harbor, waardoor Japan definitief deel uit ging maken van de Tweede Wereldoorlog. De oorlog in China was een zeer geweldidadige en Hirohito ondertekende persoonlijk het voorstel van het Japanse leger om de internationale wetgeving met betrekking tot krijgsgevangenen opzij te schuiven wat de Chinese gevangenen betrof. Ook autoriseerde hij het gebruik van chemische wapens, ondanks de resolutie van de League of Nations (voorganger van de Verenigde Naties). In december 1937 hadden de Japanners Sjanghai ingenomen en marcheerden verder naar Nanking, daar vond de 'Verkrachting van Nanking' plaats, waarbij 300.000 Chinese burgers bruut werden afgemaakt door de Japanse troepen. In 1941 moest er een nieuwe minister-president komen en het leger en de marine wilde graag Prins Higashikuni, een oom van keizer Hirohito, op die positie. Hirohito was echter fel tegen dit plan gekant, omdat wanneer een oorlog zou beginnen met een lid van de keizerlijke familie als politieke leider, die keizerlijke familie vervolgens verantwoordelijk zou worden gehouden. Daarom werd generaal Tojo als minister-president naar voor geschoven, die al snel het gevel gaf om Pearl Harbor aan te vallen. De Tweede Wereldoorlog verliep anders dan de militaire adviseurs hadden Hirohito hadden beloofd. Men had een snelle overwinning verwacht maar al snel waren Gealliëerde bommenwerpers actief boven Japan en werd Hirohito kritisch. Zijn minister-president, generaal Hideki Tojo diende dan ook zijn ontslag in op 18 juli 1944. Toen de Japanners Okinawa verloren verzocht Hirohito zijn ministers om te trachten het conflict te beëindigen, maar de regering bleef hopen op een Japanse overwinning.

Zelfmoord

Het was keizer Hirohito die zijn volk er toe aanzetten om zelfmoord te plegen als ze in handen vielen van de vijand. Het idee hierachter was dat hij niet wilde dat de Japanners zouden ontdekken dat die 'vijand' genereuzer was en menselijker dan ze dachten. Meer dan tienduizend Japanners pleegden zelfmoord in de laatste dagen van de oorlog, het zou hen een gepriviligeerde plek opleveren in het hiernamaals.

Hiroshima en Nagasaki

Het waren de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki die ervoor zorgden dat Hirohito een vergadering bijeen riep op 9 augustus 1945. Hier sprak Hirohito uit dat hij het lijden van zijn volk niet langer kon aanzien. Op 15 augustus kondigde Hirohito de volledige overgave van Japan aan. Hij deed dit via de radio en dit was de eerste keer dat het Japanse volk zijn stem hoorde. Naruhiko Higashikun werd benoemd tot hoofd van de regering die de overgave moest regelen.

Hirohito en zijn Rol in de Oorlog

Na de overgave waren er diverse Gealliëerde leiders die wilden dat Hirohito als oorlogsmisdadiger zou worden berecht, maar generaal Douglas MacArthur, het hoofd van de bezettingsmacht in Japan, weigerde dit met als reden dat Japan makkelijker te besturen zou zijn wanneer de keizer op zijn plek bleef. De vraag is vooral hoeveel invloed Hirohito had op het leger Uit de Sugiyama memo en de dagboeken van Kido en Konoe blijkt dat Hirohito uitstekend op de hoogte was van alle gebeurtenissen en regelmatig dingen liet aanpassen. De rol van de keizer werd teruggebracht tot een ceremoniële..