Kinderspelen van Bruegel

Kinderspelen is een van de meer bekendere schilderijen van Bruegel en wordt hieronder uitvoerig besproken.

Kinderspelen algemeen

‘De Kinderspelen’, in 1560 geschilderd, hangt momenteel in Wenen in het ‘Kunsthistorisches museum’. Het is gemaakt met olieverf op een paneel en meet118x161 cm.

De samenstelling van dit schilderij, De Kinderspelen, een marktplein met heel wat kleine figuurtjes, komt overeen met de compositie die Bruegel ook in zijn vroegere werk hanteerde. Het is de uitdrukking van een encyclopedisch zicht op verschillende handelingen die met elkaar verbonden zijn via een verenigd thema. Je ziet meteen de klare lijnvoering van de gebouwen en het perspectief dat hij gebruikt(alles helt naar rechts). Men kan anderzijds ook niet ongevoelig blijven voor de kinderlijke vreugde die dit schilderij uitstraalt. Ze staat in schril contrast met de afschrikwekkende voorstelling van de triomf van de dood, die hij enkele jaren later schilderde. Het populaire thema uit gebedenboeken en kalenders verwijst naar allegorieën over infantia en innocentia uit de 16de eeuw. Kinderspelen vertoont een verband met Spreekwoorden dat hier ook besproken wordt:

Spelen

We zien op dit schilderij 230 kinderen die zich amuseren met 91 verschillende spelletjes. Veel van deze spelletjes worden zelfs vandaag nog gespeeld door kinderen. Er is veel diversiteit in de verschillende spelletjes:



En zo zijn er nog veel verschillende spelen die erg gedetailleerd worden afgebeeld op het schilderij.

Technieken

Hij gebruikt een ‘high eye level’ (vogelperspectief om de scene van bovenaf te bekijken) waardoor er geen overlapping mogelijk is. De kijker kan duidelijk elk kind in het schilderij identificeren. De kinderen zelf zijn wel niet geïndividualiseerd. Bruegel brengt ieder kind tot leven door het een bepaalde houding of expressie mee te geven. De kleding is, op de kleuren na, vrij uniform en laat nauwelijks toe de jongens van de meisjes te onderscheiden.

Horror Vacui

Zelfs tot achterin de straat zijn op min of meer gelijke onderlinge afstanden spelende kinderen te zien. Bruegel lijkt lege plekken kost wat kost te willen vermijden. Deze typische middeleeuwse angst voor leegte wordt ook wel horror vacui genoemd.

Interpretaties

Het werk kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Sommigen zien dit werk als een manier om de dwaasheid van de mens te hekelen. Zo zou in het midden een parodie op het huwelijk zijn uitgebeeld. Een klein meisje met bikkels, dat onderaan te zien is, zou het kansspel uitbeelden.. anderzijds lijkt er niets onschuldigers te zijn dan een kind dat me een pop speelt, achter een hoepel rent, haasje-over springt. Wat de precieze betekenis is van het huwelijkstafereel rechts in het midden blijft een vraag. Ofwel hekelt hij het huwelijkssacrament of ziet hij het als bron voor het nieuwe leven van een kind.

Op het eerste zicht lijkt het alsof dit schilderij een catalogus is van Kinderspelen. Maar hoe langer je ernaar kijkt, hoe meer je je afvraagt wat je eigenlijk ziet.

• Waarom heeft Breugel ervoor gekozen om zijn werk te etaleren op ‘volwassen locaties’ zoals het stadhuis?
• Waarom zijn er geen volwassen aanwezig op het schilderij?
• Is dit een realistische afbeelding van spelende kinderen of zou het iets anders betekenen?

Kinderen hebben het gedrag van volwassen altijd al geïmiteerd in hun spelletjes. De dag van vandaag begrijpen we hoe kinderen de ervaringen van het volwassen leven in hun spel weerspiegelen. Maar wat betekent dit voor een volwassene in 1560? In een tijdperk waar kinderen weinig rechten en weinig psychologische verstand hadden.

Is dit stadscentrum, krioelend van de rusteloze kinderen, een allegorische scene van chaos en sociale onrust?

Gebruikt Breugel ‘Kinderspelen’ als een metafoor om te suggereren dat er niet veel verschil is tussen de fantasie van kinderspelen en de onwetendheid en onverantwoordelijkheid van de volwassenen gemeenschap in zijn tijd?

Later voegden degene die het werk proberen te duiden hun persoonlijke indrukken toe. En zo worden de kinderspelen een spel voor volwassenen.

Kinderspelen in het dagelijkse leven

De spelletjes die gespeeld worden op het wereldberoemde schilderij 'De Kinderspelen' van Pieter Bruegel de Oude kan je zelf uitproberen tijdens de nieuwe Bruegelwandeling in Peer. Niet alleen tref je onderweg het schilderij aan, maar je vindt er ook fraaie speeltuigen om je op uit te leven.