Schilder Piet Mondriaan in jaartallen

Piet Mondriaan was een Nederlandse schilder en een van de grote pioniers van de abstracte schilderkunst. Hij woonde en werkte in verschillende steden in Nederland en wereldwijd in Parijs, Londen en New York. Zijn bewogen kunstenaarsleven begon in Amersfoort en eindigde in New York. Kenmerkend in zijn geometrisch-abstracte werk zijn de horizontale en verticale zwarte lijnen en het gebruik van primaire kleuren. Hij werd daarmee wereldberoemd en dient als inspiratiebron voor veel architecten en ontwerpers van toegepaste kunst.

Leven in jaartallen

Zijn leven in jaartallen bestaat uit talrijke activiteiten, interessante gebeurtenissen, vriendschappen met andere kunstenaars en verhuizingen over de hele wereld.

1872 geboorte in Amersfoort

Pieter Cornelis Mondriaan is geboren op 7 maart 1872 aan de Kortegracht 11 te Amersfoort als zoon van Pieter Cornelis Mondriaan en Johanna Christina de Kok. Zijn vader was hoofd van een Christelijke lagere school die gehuisvest was in het geboortehuis.

1880 Winterswijk

In 1880 wordt de vader van Mondriaan hoofdonderwijzer van de school voor Christelijk Nationaal Onderwijs in Winterswijk en verhuist het gezin naar die plaats. Vanaf die tijd brengt de vader van Mondriaan zijn passie voor tekenen over op zijn zoon.

1886 L.O. Handtekenen

Op veertienjarige leeftijd begint Mondriaan aan de L.O. opleiding Handtekenen. Daarnaast krijgt hij schilderlessen van zijn vader en oom Frits Mondriaan die regelmatig vanuit Den Haag naar Winterswijk komt om te schilderen.

1889 M.O. Handtekenen en Perspectief

In dat jaar slaagt Mondriaan voor de akte L.O. Handtekenen en gaat meteen door voor de M.O. akte Handtekenen en Perspectief. Daarnaast geeft hij op de school van zijn vader tekenles.

1890 eerste expositie

In 1890 exposeert Mondriaan voor het eerst tijdens de tentoonstelling Kunstwerken van Levende Meesters die om de drie jaar in Den Haag wordt georganiseerd. Er is een werk van hem te zien van het interieur van een Gelderlandse schuur en een stilleven met appels.

1892 Amsterdam Rijksacademie

Mondriaan slaagt voor de akte M.O. Handtekenen en Perspectief. Hij verhuist naar Amsterdam en wordt toegelaten tot de Rijksacademie. Hij krijgt een koninklijk stipendium en hoeft daarom twee jaar lang geen studiegeld te betalen.

1894 klassieke uitgangspunten

Hij betaalt nu zelf voor een vrij klassieke opleiding aan de Rijksacademie met de nadruk op schilderen naar model, perspectief en proportie, waarbij blijkt dat hij veel moeite heeft met de klassieke uitgangspunten van de lessen.

1896 eigen atelier

Inmiddels woont Mondriaan in de Eerste Oosterparkstraat 180 op zichzelf. Hij heeft daar ook een atelierruimte. Aan de Rijksacademie schrijft hij zich in om zijn ets kwaliteiten te verbeteren.

1898 Prix de Rome

In 1898 wordt een inschrijving van Mondriaan voor de Nederlandse Prix de Rome geweigerd vanwege zijn slechte weergave van de menselijke anatomie. In datzelfde jaar verhuist hij naar de Albert Cuypstraat 158.

1899 plafondschildering

Mondriaan vervaardigt een plafondschildering voor de Keizersgracht 608 te Amsterdam met een allegorie van de vier seizoenen.

1900 verkoop aquarel

De Vereeniging tot Bevordering van de Beelden Kunsten koopt een aquarel en zal de volgende zes jaren regelmatig werk van hem aanschaffen.

1901 Prix de Rome

Tijdens een tweede poging om toegelaten te worden tot de Prix de Rome komt Mondriaan niet verder dan de eerste ronde vanwege andermaal een onjuiste anatomie. Hij ontvangt wel af en toe opdrachten voor het schilderen van portretten waardoor hij in zijn levensonderhoud kan voorzien. Daarnaast schildert hij onderwerpen uit de stad en omgeving van Amsterdam.

1902 landschappen

Naast enkele portretten schildert Mondriaan voornamelijk nog landschappen.

1908 Domburg

In 1908 brengt hij twee weken in Domburg door waar veel kunstenaars elkaar ontmoeten. Hij concentreert zich daar op vier motieven met name de duinen, de kerk, de vuurtoren van Westkapelle en de zee.

1909 Amsterdamse Stedelijk Museum

In 1909 zijn er werken van Mondriaan te zien in het Amsterdamse Stedelijk Museum. In dat jaar overlijdt zijn moeder en brengt hij de zomer door in Domburg.

1910 bestuurslid

Mondriaan wordt als medeoprichter bestuurslid van de Moderne Kunst Kring in Amsterdam met het doel regelmatig werken te laten exposeren. Tevens wordt hij in dat jaar lid van de Parijse Société des Artistes Indépendants.

1911 geen bruiloft voor Piet Mondriaan

Hij verlooft zich met Greta Heybroek maar trekt die verloving net voor de bruiloft weer in. In de herfst van dit jaar zijn in het Stedelijk Museum werken van hem te zien tijdens de Internationale tentoonstelling van Moderne Kunst waar ook werken te bewonderen zijn van Braque, Cézanne en Picasso.

1912 Parijs

In 1912 verhuist Mondriaan naar Parijs en woont vanaf mei op Rue du Départ 26. Hij ziet er niet meer uit als een bohemien maar gaat gekleed in een zwart pak en kamt zijn haar strak achterover. In zijn werken (vaak bomen) is de invloed van Braque en Picasso terug te zien.

1913 daken en façades

Er vindt een omslag van onderwerpen plaats doordat Mondriaan in plaats van bomen stedelijke motieven kiest zoals daken en façades en de werkelijkheid steeds minder herkenbaar is.

1914 terug Nederland

Na terugkeer naar Nederland, om zijn vader en zijn vrienden in Domburg te ontmoeten, lukt het hem vanwege de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog niet meer om terug te keren naar Parijs.

1915 Laren

Hij vestigt zich in Laren en blijft zijn appartement in Parijs huren waarvoor hij veel opdrachtenwerk uitvoert om te kunnen bekostigen.

1916 horizontale en verticale lijnen

Onder indruk van mathematiek gebruikt Mondriaan in zijn werken voortaan de twee puurste vormen namelijk de horizontale en de verticale lijn.

1917 De Stijl

Samen met Theo van Doesburg start hij het tijdschrift De Stijl.

1919 Parijs

Mondriaan vertrekt na het beëindigen van de Eerste Wereldoorlog in 1919 weer naar Parijs waar hij diamantvormige werken maakt.

1920 Neo- Plasticisme

In 1920 maakt hij zijn eerste neoplastische schilderij met de kleuren rood, zwart, blauw en grijs. Hij beperkt zich voortaan door alleen vlakken te gebruiken met zwarte horizontale en verticale lijnen. Voor zijn werken gebruikt hij alleen de primaire kleuren en de niet-kleuren zwart, wit en grijs mede omdat hij zich ergert aan kunstenaars die werken met alle kleuren van de regenboog.

1922 geld verdienen

In zijn zoektocht naar neoplastische werken maakt Mondriaan ook werken waar hij niet achter staat om geld te verdienen.

1924 stopt met De Stijl

Door meningsverschillen met van Doesburg over wat Mondriaan Neo- Plasticisme noemt ontstaat ruzie en stopt hij met medewerking aan het blad De Stijl. De strijd met van Doesburg gaat een aantal jaren door.

1929 vriendschap is hersteld

Na vier jaar begraaft Mondriaan de strijdbijl weer en herstelt de vriendschap met van Doesburg.

1931 overlijden van Doesburg

Als op 7 Maart Theo van Doesburg in Davos sterft schrijft Mondriaan een stuk in De Stijl ter ere van Theo.

1932 dubbele lijnen

Op zestigjarige leeftijd experimenteert hij met dubbele lijnen onder invloed van het werk van de Britse schilderes Marlow Moss.

1934 financiële ondersteuning

Mondriaan krijgt van Caisse du Syndicat des Intellectuels en Chômage elke vijftien dagen 86 francs ter ondersteuning van kunstenaars in financiële nood. Als zijn schilderij Compositie met blauw en geel wordt verkocht ontvangt hij 1830 francs.

1935 slechte gezondheid

In dit jaar is zijn gezondheid zo slecht dat hij denkt te zullen sterven. Hij heeft last van reuma in zijn rug en voeten en komt nauwelijks nog aan schilderen toe.

1936 verkoop 1500 francs

Compositie C met rood, geel en blauw wordt verkocht voor 1500 francs.

1937 meester van Abstract Geometrische kunst

Naar aanleiding van Compositie in wit, zwart en rood wordt geschreven dat hij de meester is van de Abstract Geometrische kunst.

1938 Londen

Vanwege de oorlogsdreiging verhuist Mondriaan, op uitnodiging van Ben Nicholson, naar Londen aan de Parkhill Road nr. 60 waar hij er voor zorgt dat zijn appartement er binnen een week uitziet zoals in Parijs.

1939 blijft in Londen

De Tweede Wereldoorlog is er de oorzaak van dat Ben Nicholson naar de Verenigde Staten vertrekt maar Mondriaan wil niet mee ondanks dat hij daartoe aangespoord wordt.

1940 New York

Geschrokken van de overname van Parijs door de Duitsers wil Mondriaan toch naar de Verenigde Staten en komt op 3 oktober in New York aan en gaat wonen op 353 East 56th Street waar hij ook weer dezelfde woonsfeer creëert.

1941 tape vlakjes

In Mondriaans nieuwe werkmethode maakt hij gebruik van gekleurde tape vlakjes in verschillende maten in de tinten zwart, wit, grijs, rood, geel en blauw.

1942 testament

In New York neemt hij actief deel aan het sociale leven. Hij ontmoet er veel Avant-Garde kunstenaars die hij nog kent vanuit Parijs. In een testamant dat hij laat maken wijst hij Harry Holtzman als enige erfgenaam aan.

1943 gunstige verkoop

Door gunstige verkoop van zijn werken kan hij verhuizen naar een groter appartement aan de East 59th Street 15. Ook dat appartement krijgt weer de gebruikelijke inrichting met witte wanden waar hij kleurvlakken op aanbrengt. De ruimten worden voorzien van meubels van fruitkisten, spanlatten en ander afvalhout.

1944 overlijdt in NewYork

Vanuit een verkoudheid ontwikkelt zich een zware longontsteking. Nadat hij is overgebracht naar het Murray Hill Hospital sterft hij daar op 1 februari om 5.00 uur in de leeftijd van bijna 72 jaar en wordt op 3 februari onder grote belangstelling begraven op het Cypress Hill Cemetery.

Lees verder

• Mondriaanhuis deel van CultuurLint Amersfoort