Abstracte kunst met beroemde kunstenaars

Abstracte kunst is een kunstrichting waarin objecten zodanig worden weergegeven dat ze niet de reële werkelijkheid voorstellen. De abstracte kunst is ontstaan in het begin van de twintigste eeuw en is nog steeds een kenmerk van veel hedendaagse kunst. Maar terwijl in de westerse kunstgeschiedenis over de abstracte kunst pas verhandelingen werden geschreven vanaf het begin van de twintigste eeuw werd in Australië door de Aboriginals al duizenden jaren geleden abstracte kunst gemaakt.

Beroemde kunstenaars kennen de kunst van het weglaten

Het woord abstractie komt van het Latijnse abstráhere dat weglaten betekent. Bij abstracte kunst wordt essentiële informatie weggelaten om meer fundamentele structuren zichtbaar te maken. Het is dus “de kunst van het weglaten” in tegenstelling tot het exact weergeven van de dingen. Nederlandse kunstenaars die tot de abstracte kunststroom behoren zijn onder meer: Karel Appel, Corneille, Theo van Doesburg, Willem de Kooning, Bart van der Leck, Piet Mondriaan, Jan Nieuwenhuijs, Constant Nieuwenhuijs en Bram van Velde.

Tegenstelling tot realistische kunst

Abstracte kunst is in de kunstgeschiedenis voorafgegaan door het impressionisme. De impressionisten waren tegenstanders van de tradities van de kunstacademies met objectieve weergaven en voorstanders van een subjectieve interpretatie van de waarneming. Abstracte kunst is een logisch vervolg daar op als tegenstelling tot realistische kunst waarin de werkelijkheid precies wordt afgebeeld en daardoor herkenbaar is zoals een stilleven of een natuurgetrouw landschap.

Definitie van Michel Seuphor

In de kunstbeschrijving worden diverse definities geformuleerd met betrekking tot abstracte kunst die onderling nogal verschillend zijn. De Belgische kunsttheoreticus en kunstenaar Michel Seuphor (pseudoniem voor Fernand Berckelaers) geeft als definitie voor abstracte kunst: "Alle kunst die terecht slechts vanuit een gezichtspunt van de harmonie, de compositie, de ordening - dan wel de disharmonie, de decompositie, de willekeurige wanorde - moet worden beoordeeld, is abstract. Hierbij nemen kleur, vormstructuren en lijnen de plaats in van het figuratieve object, zowel in de schilderkunst als in de beeldhouwkunst".

Non-figuratieve of concrete kunst van Mondriaan

In plaats van over abstracte kunst te spreken wordt die richting ook wel non-figuratieve kunst genoemd. Het is een vorm van beeldende kunst waarin kleuren, vormen, lijnen en materiaal voor zich spreken. Een belangrijke Nederlandse vertegenwoordiger van de abstracte kunst is Piet Mondriaan die de oervorm wilde uitbeelden van de dingen die in de natuur verborgen zijn. Werken van Mondriaan zijn te zien in het Mondriaanhuis in Amersfoort. Zijn tijdgenoot Theo van Doesburg sprak over concrete kunst omdat hij zijn werk, evenals de Frans-Duitse kunstenaar Hans Arp (ook wel bekend als Jean Arp), veel concreter vond dan bijvoorbeeld een schilderij van een vaas bloemen of een interieur.

Zorgvuldig overwegen en componeren

Veel moderne kunstenaars passen nog steeds abstracte kunst toe. De traditionele afbeelding van de werkelijkheid is bij hen ver zoek. Zij beelden dingen af op een bepaalde manier om hun gevoelens tot uitdrukking te brengen. Die manier van afbeelden lijkt soms makkelijker dan realistische kunst, maar goede abstracte werken zijn zeker ook zorgvuldig overwogen en gecomponeerd. Veel kunstschilders hebben lange tijd eerst realistisch gewerkt voordat ze zijn overgestapt naar de abstracte kunstvorm.

Kubisme als abstracte kunst

Een kunstrichting die door sommigen tot de abstracte kunst gerekend wordt is het kubisme ook al gaat een kubistische kunstenaar dikwijls uit van een herkenbare onderwerp. Kunstenaars die tot het kubisme behoren zijn onder meer: Georges Braque, Robert Delaunay, Sonia Delaunay, Roger de la Fresnaye, Albert Gleizes, Juan Gris, Fernand Léger, André Lhote, Kazimir Malevitsj, Louis Marcoussis, Jean Metzinger en Pablo Picasso.

Lees verder

• Inspiratie van een kunstenaar