Architectuur van de Amsterdamse Stopera

De Stopera, een opvallend gebouw middenin de Amsterdamse binnenstad. Juist daarom is het interessant om naar de architectuur van dit gebouw te kijken. Het had tenslotte nogal wat voeten in de aarde voordat het gebouw gebouwd kon worden. Dat ging zelfs zover dat er tijdens de bouw spullen in brand werden gestoken. Zo'n opvallend gebouw tussen de historische grachtenpanden van Amsterdam, kan dat wel? En hoe is dat tot stand gekomen?

Architectuur van de Stopera

De Stopera is ontworpen door Cees Dam en Wilhelm Holzbauer. Voor beide architecten geldt de Stopera als een hoogtepunt van hun carrière. Wilhelm Holzbauer was een Oostenrijkse architect die ook het ontwerp maakte van de gasometer D in Wenen. Dat was een voormalige gasopslagtank waarin woningen gebouwd gingen worden. De bouw van de Stopera begon in 1982 onder hevig protest van de buurtbewoners. Zij verbasterden de naam 'Stopera' tot 'Stop de Opera'. Het ging zelfs zover dat er bouwmaterialen en machines in brand gestoken werden. Vervolgens werd er een hek om het terrein heen gezet. De bouw werd voltooid in 1986.

Het gebouw is te vinden in de Amsterdamse binnenstad tussen het Waterlooplein, de Amstel en de Zwanenburgwal. Het witte bakstenen metselwerk valt het meest op als je naar het gebouw kijkt. Aan de Amstelzijde van het gebouw is het gebouw in de vorm van een halve cirkel. Daarachter liggen de zaal en de rondlopende foyers van veertien meter hoog. Door de glazen gevel heb je vanuit de foyers een prachtig panoramisch uitzicht over de typisch Amsterdamse aanzichten langs de Amstel. Aan deze zelfde zijde bevindt zich ook de hoofdingang. De entree van het gebouw valt niet zo op. Vooral vanaf de Amstelzijde vormen de façade en de bouwvolumes een geheel. Aan de andere zijde van het complex bepalen de bouwvolumes meer het uiterlijk. Er is geen sprake van een duidelijke skeletbouw. Het gebouw is voornamelijk gebouwd in de ‘less is more’ stijl. Er zijn weinig extra decoraties toegevoegd aan het gebouw zoals je vaak bij oudere gebouwen ziet. Die hebben vaak vele kleine tierelantijntjes aan gevel. De functie van het gebouw is door de ronde vorm wel enigszins van buitenaf af te leiden. De ronde vorm komt namelijk overeen met de ronde vorm van de zaal. Voor de kwaliteit van het geluid is zo’n ronde vorm niet ideaal maar met een geavanceerde techniek wordt dit gecompenseerd. Dit is het ‘elektro-akoestiek’ systeem.

Tegenwoordig wordt het gebouw ook wel 'het kunstgebit' genoemd. Deze bijnaam komt van de witte vakken die je ziet als je vanaf de Blauwbrug tegen het gebouw aankijkt. Elk wit vak zal dan een tand moeten zijn. De foto naast de inleiding is vanuit het goede standpunt genomen om de bijnaam te kunnen begrijpen.

De zaal van de Stopera

De zaal van de Stopera bestaat uit 27 rijen en heeft in totaal 1594 zitplaatsen. In de zaal is er voor speciale effecten een vijfkanaals ambiosysteem met luidsprekers in het zaalplafond en in de zaalwanden. Vooral van binnen roept het gebouw associaties op met allure en status.

Gebruik van de Stopera

Met de naam 'Stopera' wordt het hele gebouwencomplex bedoeld. Dit complex is echter op te delen in het stadhuis en het muziektheater. In het muziektheater worden opera's en balletvoorstellingen gegeven. Het gebouw is dan ook de thuishaven van het nationale ballet en de nationale opera. Beide zitten al sinds de opening van de Stopera in het gebouw. Het gebouw is tenslotte ook specifiek voor dit doel gebouwd.

Reactie vanuit de omgeving op het gebouw

Lang niet iedereen was blij met de komst van de Stopera. Tijdens de bouw werden er niet voor niks spullen in brand gestoken. Het gebouw staat in de binnenstad van Amsterdam en wordt omringd door grachtenpanden. Veel mensen vonden het gebouw niet passen tussen de historische grachtenpanden van Amsterdam en probeerde de bouw tegen te houden. Bovendien vonden veel mensen het niet goed dat een muziektheater en het stadhuis in één pand ondergebracht werden. Er is zelfs een heuse protestgroep geweest genaamd 'Stop Opera'.