Pasen in Duitsland: Ostern vieren gedurende vijf dagen

Het paasfeest verloopt in Duitsland ongeveer hetzelfde als bij ons. Alleen hebben ze een dagje meer vrij. Niet alleen op Paasmaandag is alles dicht in Duitsland, ook op Goede Vrijdag sta je voor gesloten deuren. Tijd dus om er op uit te trekken en te genieten van de mooi versierde struiken en bomen in de tuintjes! Een briefje schrijven aan de paashaas? In Duitsland kan het! Mits je het juiste adres hebt natuurlijk!
Of je nu gelovig bent of niet, Pasen is een feest voor jong en oud. Voor de gelovigen is het het einde van de vastenperiode en de herdenking van de verrijzenis van Jezus, voor niet gelovigen is het het einde van de winter, het begin van de lente en een goede gelegenheid om vrienden, kennissen en familie uit te nodigen voor een heerlijke paasbrunch. In Duitsland verschilt het paasfeest niet veel van ons paasfeest. Maar er zijn toch een paar kleine verschillen en leuke gebruiken.

Pasen

In Duitsland heet Pasen Ostern. Dit zou komen van de Germaanse vruchtbaarheidsgodin Ostara, ook wel Eastra of Eostre genoemd. Over deze Ostara doen verschillende mythen de ronde. Zo zou zij zich op aarde vertoond hebben in de gedaante van een haas telkens de lente begon. Een ander verhaal vertelt dat de godin een gewonde vogel van de dood redde door hem te veranderen in een haas die één dag per jaar eieren kon leggen. In een andere versie werd Eastra boos op een kip die haar eieren verstopte. Ze veranderde de kip in een haas die eieren moest zoeken. Volgens wetenschappers heeft Eastra echter nooit bestaan. Ze wordt slechts eenmaal vermeld in 725 door de Engelse monnik Bede. Daarna zou het Jacob Grimm zijn die Ostara linkte aan de paasrituelen. Wat er ook van zij, Ostara leeft alleszins verder in het Duitse "Ostern" en in het Engelse "Easter".

Palmzondag

Een week voor Paaszondag is het Palmzondag. In de kerken worden missen gegeven en worden palmtakken gezegend. Deze gezegende palmtakken worden in de huizen gehangen en behoeden het huis het komende jaar tegen blikseminslagen.

De vijf Duitse paasdagen

In het Duits heten de paasdagen Gründonnerstag, Karfreitag, Karsamstag of Osteramstag, Ostersonntag en Ostermontag.

Gründonnerstag
Gründonnerstag staat voor Stille Donderdag. Op deze dag nam Jezus zijn laatste avondmaal met zijn twaalf apostelen. Na zijn gebed op de Olijfberg wordt hij door de Romeinen gevangengenomen. In katholieke landen luiden vanaf deze dag de klokken niet meer. Aan kinderen wordt verteld dat ze naar Rome zijn vertrokken om de eitjes te gaan halen.

Karfreitag
Karfreitag is Goede Vrijdag. Op deze dag veroordeelde Pontius Pilatus Jezus tot de dood. Diezelfde dag wordt hij nog aan het kruis genageld.

Karsamstag of Ostersamstag
Op zaterdag wordt Jezus in een grot gelegd. De uitgang ervan is versperd met een enorme rotsblok. In vele dorpen gaan de kinderen op Karsamstag de straat op met een houten instrument, een soort ratel. Met deze ratel gaan ze Osterklappern. Weken op voorhand oefenen ze om het juiste ritme te leren. Het geluid moet de stilte van de kerkklokken compenseren.

Ostersonntag
Ostersonntag is paaszondag. Maria Magdalena ontdekt dat het graf leeg is. Even later verschijnt Jezus voor haar.
De klokken worden terug geluid om twaalf uur 's middags. Terwijl de kinderen met hun neuzen in de lucht staan om de klokken te zien overvliegen, doen de ouders hun werk. Na het luiden van de klokken mogen de kinderen eieren beginnen zoeken.

Ostermontag
Ostermontag is Paasmaandag.

Hoe versieren de Duitsers met Pasen?

De paasdecoratie in Duitsland is quasi dezelfde als bij ons. Enige groot verschil is dat de Duitsers hun tuin en voordeur ook graag versieren. Aan bomen en struiken worden massaal kleurige eitjes gehangen. Meestal zijn deze van plastiek. Maar er worden natuurlijk ook al eens zelf eitjes uitgeblazen en daarna versierd. Deze versierde paasbomen zijn een erfenis van de Germanen, die "heilige bomen" vereerden. Ook binnen worden paastakken in vazen gedecoreerd met eitjes, veertjes, klokken, vogelhuisjes, etc. De voordeur wordt in Duitsland ook niet vergeten. Een paaskrans aan de deurklink of een paashaas en kruiwagen op de drempel mogen op deze dagen niet ontbreken. In de voortuin worden heuse paastafereeltjes opgezet met lammetjes, hazen, houten of metalen tulpen en mandjes met eitjes.

Paasvuren, paasrad en Oster-Klappern

Het paasvuur
Op sommige plaatsen worden paasvuren aangestoken. Hiervoor legt men houten blokken op elkaar en die worden dan in brand gestoken. Dorpen wedijveren onder elkaar voor het hoogste en grootste paasvuur. Deze paasvuren kondigen het einde van de winter en het begin van de lente aan. Aangezien Pasen ook staat voor een nieuw begin, worden er op sommige plaatsen ook goede voornemens of slechte gewoonten op een briefje geschreven. Deze briefjes worden dan in de paasvuren geworpen. Zo wordt ook in het leven een nieuwe start genomen.

Het paasrad
Op andere plaatsen vult men op Ostermontag reuzenwielen (raden) met stro. 's Nachts steekt men dan deze wielen in brand en laat men ze van de heuvels rollen. Een rad dat beneden aankomt zonder om te vallen voorspelt een goede oogst. Deze traditie komt voort van de Keltische donder-en bronnengod Taranis, die wordt afgebeeld met een rad.

Oster-Klappern
In sommige regio's wordt het Oster-Klappern in ere gehouden. Kinderen en soms ook volwassenen trekken in groepjes door de straten met in de hand een houten werktuigje dat "klappert". Soms zijn het gewoon twee houten pollepels waarmee tegen elkaar wordt geklopt. In sommige streken hoort er ook een liedje bij. Het is een eeuwenoude traditie die een beetje in de vergeethoek was geraakt maar die in vele dorpen nieuw leven werd ingeblazen. Vroeger verzamelden de mensen met het Oster-Klappern eieren, nu krijgen de kinderen geld of snoepjes. Verenigingen zamelen op deze manier vaak geld in voor hun organisatie. Het lijkt wel een beetje op het Hanske Knap uit de Belgische polderdorpen Berendrecht en Zandvliet. Hoor je dus tijdens de paasperiode vrolijk geklapper in je straat, hou dan alvast de centjes en de snoepjes klaar!

Een briefje naar de paashaas

Net zoals wij naar Sinterklaas of de Kerstman een brief schrijven, kan men in Duitsland sinds 1983 ook een briefje naar de paashaas schrijven! Niet alleen Duitse kinderen mogen schrijven, ook brieven van andere kinderen zijn welkom. Het adres van de enige echte paashaas:
Hanni Hase
Am Waldrand 12
27404 Ostereistedt
Deutschland

Op dit adres komen jaarlijks niet minder dan zo'n 50.000 brieven en kaartjes uit de hele wereld aan!

Duitse paasbrunch

Net als wij maken de Duitsers een lekkere paasbrunch klaar voor Pasen. Grosso modo ziet de Duitse paasbrunch er hetzelfde uit als de onze, met een aantal specifieke Duitse produkten. Zo vind je heel wat zaken met quark in. Paashazen bijvoorbeeld. De smaak is een beetje als die van een smouten- of oliebol, maar dan fijner. Ook Pumpernickel en heel donker bruin brood spelen een grote rol op deze feestdag. Verder vind je heel wat gevlochten brood, in een krans of langwerpig, met of zonder hardgekookt ei. Nog een klassieker op de Duitse paasbrunch zijn de wortelcakes en de kaastaarten.

Wie brengt in Duitsland de eitjes?

In tegenstelling tot de katholieke gebieden waar de klokken de eieren brengen, is het in Duitsland traditioneel de paashaas die de eitjes brengt, maar afhankelijk van de streek zijn er toch nog wel wat verschillen. Zo brengt in Schleswig-Holstein de haan de eitjes, in Westfalen de vos, in Thüringen de ooievaar en in Oberbayern het paaslam.

Een weekendje Duitsland met Pasen

Plan je een weekendje Duitsland met Pasen, bedenk dan dat de Duitsers vier dagen verlof hebben! Ze beginnen op Karfreitag en gaan pas terug aan het werk op de dinsdag na Paasmaandag. Niet vergeten dus om genoeg eten mee te nemen, want de winkels zijn dicht! Natuurlijk kan je anders eens lekker gaan eten in een restaurant. Groot voordeel van die vier vrije dagen is dat het rustig is op de baan, want op feestdagen mogen vrachtwagens niet rijden in Duitsland! Lekker dichtbij kan je onder andere terecht aan de Moezel of in de Eifel!