Het christelijke kerstfeest en de symbolen

Kerst, de mooiste tijd van het jaar. Het huis versieren met kerstlichtjes en een kerstboom. Familie en vrienden uitnodigen om lekker samen te eten en te drinken op de twee kerstdagen. Lekkere kerstmuziek op de achtergrond en genieten maar. Voor christenen heeft het kerstfeest ook nog een andere betekenis. Tijdens de kerstnacht is hun Jezus Christus geboren en ieder jaar wordt dat met de kerst herdacht en gevierd in de kerken en bij de mensen thuis. Het gaat dus niet alleen om eten, drinken en samen zijn, maar ook om de geboorte van Jezus.

Inhoudsopgave

• Het Bijbelse verhaal
• De datum
• Christelijke versiering met kerst
• Overige versiering met kerst
• Kerstmuziek

Het Bijbelse verhaal

Het verhaal begint bij de oude priester Zacharias. Hij en zijn vrouw wilden niks liever dan een kind, maar die kwam maar niet. Op een dag mocht Zacharias in de tempel bidden. Tijdens het gebed stond opeens de engel Gabriël naast hem. De engel vertelde Zacharias dat zijn gebeden werden verhoord. Zijn vrouw Elisabet zou een kind gaan krijgen en dit kind zou de wereld voorbereiden op de zoon van God. Zacharias geloofde dit niet en om te tonen dat dit geen droom was gaf God een teken aan Zacharias. Hij zou niet meer kunnen praten tot zijn zoon geboren was. De zoon die werd geboren was Johannes de Doper. Rond de tijd dat Johannes de Doper werd geboren kreeg de nicht van Elisabet, Maria, ook een bezoek van de engel Gabriël. Haar werd verteld dat zij de zoon van God zou baren. Maria was de verloofde van Jozef. Ook Jozef kreeg bericht van God. Hij moest met Maria gaan trouwen en samen voor de baby gaan zorgen.

De Romeinse keizer Augustus wilde een volkstelling houden onder zijn bevolking. Iedereen moest daardoor naar de stad waar hij vandaan kwam. Zo ook Jozef en Maria. Jozef was een afstammeling van koning David en moest daarom naar Bethlehem. Samen met zijn zwangere verloofde vertrok hij daarom op een ezel naar Bethlehem. In Bethlehem aangekomen zocht Jozef een bed voor Maria. Maar overal was alles vol en er was geen plek meer in de herberg. Een vrouw vertelde Jozef dat een stukje buiten de stad stallen waren voor de schapen. Omdat de schapen en hun herders toch in de weilanden zaten konden Jozef en Maria daar wel overnachten. In die nacht werd Jezus geboren. Aangezien er geen bedje was, legden Josef en Maria hun kindje in een kribbe (voederbak).

De herders die in het veld verbleven zagen een fel wit licht. Dit was de engel Gabriël. De engel kwam de herders vertellen dat er in de stal in een kribbe de zoon van God was geboren. Daarna was de hemel vol met engelen die samen zongen: Ere zij God. De engelen verdwenen en de herders wisten wat ze moesten doen. Ze gingen naar de stal waar Jezus net was geboren.

In het oosten waren drie wijzen/koningen. Aan de hemel zagen zij één hele felle ster die anders was dan de rest. Deze wijzen wisten dat er een koning geboren zou worden en dat deze uit het land van de Joden moest komen. Toen zij deze ster zagen wisten ze dat de koning was geboren en gingen op reis. De wijzen kwamen aan bij het paleis van koning Herodes en vroegen naar de geboorte van de kleine prins. Maar Herodes wist van niks. Dus trokken de wijzen verder. In een boek van één van die wijzen stond dat de koning geboren zou worden in de stad van koning David en dus trokken ze naar Bethlehem. Daar troffen ze in een stal de baby Jezus aan met zijn moeder Maria en vader Josef. De wijzen hadden geschenken mee voor de jonge koning. Mirre, goud en wierook.

De datum

In Nederland wordt kerst eigenlijk verdeeld over drie dagen. Op 24 december heb je de kerstavond. Op 25 december eerste kerstdag en op 26 december tweede kerstdag. Maar waarom deze data en waarom drie dagen? Hier zijn verschillende verklaringen voor en niemand weet exact waarom er voor deze data is gekozen.

24 december

Kerstavond. Dat is wat 24 december voor de christenen betekent. In de nacht van 24 op 25 december wordt gevierd dat Jezus is geboren. Zowel protestanten als katholieken hebben die nacht hun diensten. Het gaat dan om de kerstnachtdienst en de kerstnachtmis. Waarom nou juist die avond en niet gewoon eerste kerstdag overdag? Deze gewoonte komt ook weer bij de Joden vandaan. Volgens de Joodse traditie begint de sjabbat (heilige dag van de Joden op zaterdag) op vrijdagavond wanneer de zon onder gaat. Hun dagen beginnen niet om twaalf uur midden in de nacht maar wanneer de zon onder gaat. Met kerst is deze traditie overgenomen en wordt kerstavond gezien als de belangrijkste kerkelijke tijd voor de kerstviering.

25 december

Voor de christenen is Pasen eigenlijk het belangrijkste feest maar met kerst wordt Jezus geboren. Aangezien er niet precies bekend is wanneer Jezus is geboren moesten ze zelf een datum zien te vinden. Eerste kerstdag is de belangrijkste dag voor het kerstfeest. Er wordt vanuit gegaan dat deze datum is gekozen doordat vele religies op deze datum een feestdag hebben. Op deze datum wordt door aanhangers van de mithrasdienst het feest van de zonnegod gevierd. Maar anderen beweren dat de Joodse feestkalender is gebruikt om de christelijke feesten een plek te geven. De eerste christenen zouden de Joodse kalender aan hebben gehouden. Het Joodse Chanoeka feest wordt op 25 december gevierd.

26 december

Tweede kerstdag bestaat niet in alle landen. Maar in steeds meer landen is 26 december nog wel een feestdag. Voor de Katholieken is dit het feest van Sint-Stefanus. In de landen van het Gemene Best (Groot Brittannië en de voormalige koloniën) wordt deze dag Boxing day genoemd. Traditioneel werden er op deze dag cadeaus in boxen gedaan voor arme mensen in de gemeenschap en werden er vossenjachten gehouden. In Nederland is dit tweede kerstdag geworden. Eigenlijk dus gewoon een extra feestdag.

Christelijke versiering met kerst

Adventster

De adventster is een verwijzing naar de ster die boven Bethlehem te zien was na de geboorte van Jezus. De drie wijzen hebben deze ster gevolgd tot ze bij Jezus waren. Vanaf de eerste adventzondag (vier weken voor kerst) mag de adventster in huis worden opgehangen.

Kerststal

De naam kerststal geeft het al aan. Dit is een verwijzing en voorbeeld van de stal waar baby Jezus is geboren. In het westen gaat het ook om een stal in het oosten wordt vaak gesproken over een grot waar Jezus is geboren en hebben ze dan ook in plaats van een kerststal een kerstgrot.

Engelen

In veel huizen staat bovenop de kerstboom een engel of hangen er in de boom de zo genoemde engelenharen. Deze engelen staan symbool voor de engel Gabriël die de boodschap gaf aan Maria dat ze in verwachting zou zijn van God en Jezus zou krijgen als zoon. Maar deze engel staat ook symbool voor de engelen die voor de herders in de wei zongen om de boodschap van de geboorte van Jezus door te geven.

Overige versiering met kerst

Kerstboom

De kerstboom is in eerste opzicht niet een christelijk gebruik. In het oud Germaans werd bij de midwinterviering een oude eik verbrand voor warmte. In de middeleeuwen wordt pas voor het eerst gesproken over een boom met lichtjes. In de Elzas werd aan het einde van de middeleeuwen in de winter een boom in huis geplaatst met kaarsjes en versierd met gekleurd papier, appels, koek en ander snoepgoed. Pas in de negentiende eeuw werd dit overgenomen door meerdere landen. In het begin werd de kerstboom door de kerken, maar vooral de katholieke kerk, tegengehouden. De boom heeft geen christelijke waarden en toch waren het christenen die de boom naar Nederland brachten. De geloofsgemeenschap Reveil heeft de boom onder de christenen populair gemaakt. In zondagsscholen die door Reveil werden opgericht kwam rond de kerst een spar met lichtjes te staan. Deze zondagsscholen waren handig om het geloof door te geven maar ook om armen te kunnen helpen. Doordat daar een boom stond hebben veel huishoudens het overgenomen. De boom staat nu dan ook een deel voor licht in de duisternis en het licht van de ster van Bethlehem.

Lichtjes

De dagen voor kerst zijn donker. Er wordt dan ook vaak gesproken over de donkere dagen voor kerst. De dagen worden korter en de nachten langer. De verlichting geeft dan sfeer in huis. Overal om je heen zie je de kaarsen aan gaan en worden straten in steden versierd met lampjes. Het ziet er niet alleen leuk uit maar geeft ook licht in de donkere dagen.

Kerstdorpjes

In heel veel winkels zijn tegenwoordig kerstdorpen te koop. Deze kerstdorpen zijn eigenlijk overgewaaid vanuit de Verenigde Staten. Daar wordt onder een kerstboom vaak een kerstdorp gemaakt van kleine huisjes met verlichting erin. In Nederland wordt hiervoor vaak een kast, een tafel of de schouw van een open haard voor gebruikt. Na de kerst worden deze dorpjes dan weer opgeruimd.

Wanneer je huis versieren met kerstdecoraties

Wanneer wordt het huis versierd met kerstdecoraties en wanneer haal je het er weer af? In Nederland en België worden vaak de huizen pas versierd na het sinterklaasfeest (Nederland 5 december, België 6 december) en in Amerika beginnen ze na thanksgiving (26 november in 2015) Dit is geen regel maar wordt wel als datum aangehouden. Het opruimen van de kerstspullen is uiterlijk met drie koningen. Drie koningen wordt gevierd op 6 januari. Dus de kerstdecoraties blijven dan ongeveer een maand staan. Natuurlijk zijn er genoeg mensen die later pas de versiering ophangen en ook eerder weer opruimen.

Kerstmuziek

Vanaf 6 december tot en met de kerstdagen hoor je overal kerstmuziek. Sommige radiozenders zenden dan zelfs non-stop kerstmuziek uit. Het gaat bij de muziek dan vaak om zowel christelijke nummers als "gewone" kerstnummers. De nummer één kerststation ieder jaar is toch wel Sky radio (zo beweren ze zelf). Ieder jaar hebben ze dan ook een top lijst met kerstnummers die voor de kerst wordt uitgezonden. Voor 2015 wordt deze top lijst uitgezonden op vrijdag 18 december. De luisteraars zelf mogen de lijst samenstellen. Voor 2014 was dit de top 10 van kerstnummers.

1. Mariah Cary: All i want for Christmas is you
2. Wham!: Last Christmas
3. John Lennon en Yoko Ono: Happy Xmas (war is over)
4. Chris Rea: Driving home for Christmas
5. Brian Adams: Christmas time
6. Paul McCartney: We all stand together
7. Band aid: Do they know it's Christmas time
8. Shakin Stevens: Merry Christmas everyone
9. Melanie Thornton: Wonerful dream
10. Andy Williams: It's the most wonderful time of the year

Lees verder

• De betekenis van het feest Sint-Maarten