Sinterklaas is geen Turk

Hoewel veel kinderen ervan overtuigd zijn dat de Sint uit Spanje komt, weten veel volwassen wel beter. Sinterklaas komt helemaal niet met de stoomboot uit Spanje. Hij is ook geen Spanjaard, hij woont niet in Spanje en heeft er ook nooit gewoond. De wieg van de goedheiligman stond namelijk in Patara. Deze havenstad bevindt zich in het huidige Turkije. Op basis van deze feiten wordt nog wel eens gesteld dat Sinterklaas een Turk is. Ook dit is echter niet juist. De Sint is geen Spanjaard, maar ook geen Turk.

Het verband tussen Sinterklaas en Spanje

In vele sinterklaasliedjes wordt verwezen naar Spanje. Ook hebben onze ouders ons altijd verteld dat de Sint uit Spanje komt. Als de Sint niet uit Spanje komt, wie heeft dat dan bedacht? Waar komt deze onwaarheid dan vandaan? Voor dit misverstand bestaan een aantal verklaringen:

Verband tussen begraafplaats en afkomst

Eeuwen na het overlijden van Sinterklaas (in 1087) werden zijn stoffelijke resten overgebracht naar Bari, een stad in het zuiden van Italië. Deze stad was ooit eeuwen lang in Spaanse handen. Als gevolg hiervan werd de regio waar de stad Bari in lag destijds min of meer beschouwd als een stukje van Spanje. Doordat Sinterklaas hier is begraven, heeft men wellicht ook gedacht dat hij in deze regio was geboren. Dit zou een oorzaak kunnen zijn van het gerucht dat Sinterklaas uit Spanje komt.

Lekkernijen haalt de Sint uit Spanje

Het sinterklaasfeest is altijd verbonden geweest met allerlei lekkernijen. Tegenwoordig gaat het hierbij vooral om pepernoten, chocola en marsepein. Vroeger waren het vooral sinaasappelen, mandarijntjes, vijgen en zoete amandelen. Al deze producten kwamen uit Spanje of werden via Spanje verkregen. In een pamflet uit 1810 werd al gesproken over het feit dat Sinterklaas naar Spanje reisde om daar 'appelen van Oranje' te halen. Uiteindelijk heeft men hier wellicht de conclusie aan verbonden dat Sinterklaas ook zelf afkomstig was uit Spanje.

Het prentenboek van Jan Schenkman

De meest waarschijnlijke verklaring voor de verwijzing naar Spanje komt waarschijnlijk voort uit het prentenboek ‘Sint Nikolaas en zijn Knecht’. Het betreffende boek is gemaakt door de onderwijzer Jan Schenkman en uitgegeven in 1850. Waar voorheen slechts gesuggereerd werd dat de Sint naar Spanje reisde om lekkernijen te halen, stelde Schenkman dat de Sint uit Spanje afkomstig was. Schenkman introduceerde ook de bekende regels: "Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan". Blijkbaar vond men dit destijds wel een mooi verhaal en is het een eigen leven gaan leiden. Ook andere onderdelen van het sinterklaasverhaal komen waarschijnlijk voort uit de fantasie van Jan Schenkman. Zo vermoedt men dat de ‘stoomboot’ en ‘zwarte piet’ ooit ook door Schenkman bedacht zijn.

Waarom is de Sint geen Turk?

Sinterklaas kwam omstreeks het jaar 270 ter wereld als Ninos Laos en werd geboren in de havenstad Patara. Deze stad ligt aan de Middellandse zee in het huidige Turkije. Dit maakt de Sint echter nog geen Turk. Op het moment dat Sinterklaas geboren werd bestond Turkije namelijk nog helemaal niet. De Turken zijn oorspronkelijk afkomstig uit Centraal-Azië. Pas honderden jaren na de geboorte van Sinterklaas vond de emigratie plaats van de Turken naar het huidige Turkije. Uiteindelijk werd de Turkse republiek gesticht op 29 oktober 1923. Kortom, op het moment dat de Sint geboren werd bestond Turkije nog lang niet. Hierdoor staat het vast dat Sinterklaas in ieder geval geen Turk was.

Was de Sint wellicht een Griek?

De Grieken waren een ondernemend volk en waren al vroeg bezig met kolonisatie van de gebieden om zich heen. Op deze manier kwamen veel gebieden rondom de Middellandse Zee onder Grieks bestuur. Ook de provincie waar Sinterklaas geboren is (Lycië) was ooit ‘onderdeel’ van Griekenland. De veronderstelling dat de voorouders van Sinterklaas Grieks waren, is dan ook redelijk aannemelijk. Volgens diverse bronnen waren de ouders van Sinterklaas welgestelde, zeer christelijke mensen van Griekse afkomst. Op basis van deze informatie is de kans groot dat Sinterklaas eigenlijk een Griek is.

Was de Sint geen Aziaat?

Het gebied waar de Sint geboren is, heette vroeger Klein-Azië. Op basis hiervan zou je wellicht ook kunnen zeggen dat de Sint een Aziaat is. Het is in ieder geval meer waar dan de bewering dat Sinterklaas een Spanjaard is. Op basis van de huidige informatie, kunnen we stellen dat Sinterklaas een Grieks sprekende Aziaat was die geboren is in het gebied dat nu Turkije heet. Tegenover onze kinderen kunnen we wellicht gewoon volhouden dat de Sint uit Spanje komt. Dat is in ieder geval wat makkelijker uit te leggen.