Pim Fortuyn – een beknopte biografie

Pim Fortuyn wordt geboren in een katholiek gezin in 1948. Hij is een typische babyboomer, wat niet wegneemt dat hij veel kritiek heeft op het doen en laten van zijn generatiegenoten. Na zijn universitaire studie sociologie in Amsterdam wordt hij lector sociologie aan de universiteit van Groningen. Later vestigt hij zich als zelfstandig ondernemer in Rotterdam (advieswerk o.a). Het bekendst is hij geworden als politicus. Eerst 'buiten de partijen'. Later wordt hij lijsttrekker van de partij Leefbaar Nederland en nog weer later richt hij een nieuwe partij op: Lijst Pim Fortuyn (LPF).

Inhoud

• De jaren 50 en 60
• Lector sociologie in Groningen
• Wetenschapper in Groningen
• Van Groningen via Den Haag naar Rotterdam
• Hoogleraar en andere functies
• Politicus buiten de partijen
• Leefbaar en LPF
• Moord op Fortuyn

Wilhelmus Simon Petrus (Pim) Fortuyn wordt geboren op 19 februari 1948 in Driehuis als derde in een rooms-katholiek gezin met uiteindelijk zes kinderen. Vader is handelsreiziger in enveloppen en papier. Hij is actief in het katholieke leven: lid van het kerkkoor, de katholieke actie, de KVP, het ziekenhuisbestuur enz. Moeder is juist gekant tegen het katholicisme. Lager onderwijs volgt Pim bij de nonnen. Hij heeft een hekel aan de school en aan het katholieke kerkleven.

Katholicisme

Pim vindt Driehuis een saai dorp. Hij heeft er een hekel aan er te wonen. Nog afgezien van kerk en school heeft Pim vanaf zijn vroegste jeugd het gevoel dat hij nergens bij hoort, dat hij anders is. Wel is hij een geduchte vechtersbaas, vooral met woorden. Ten opzichte van het katholicisme heeft hij gemengde gevoelens behouden. Aan de ene kant is daar de fantasie en de romantiek waar hij van houdt, aan de andere kant is het een regelrechte kwelling. De katholieke opvoeding heeft ook een verwijdering tussen Pim en zijn vader teweeggebracht. Vader kan zijn anders-zijn niet accepteren.

De jaren 50 en 60

Het huis van de familie Fortuyn is deftig ingericht met forse meubels en veel tapijten en schilderijen. Verder geldt ook voor Pim volop het jaren 50-leven van schaarste en soberheid, wel volledig een katholiek leven. Pim en de andere de kinderen mogen vaak mee met vader als die op handelsreis is. Van vader leert Pim boeiend vertellen en spreken. Natuurlijk stemt vader altijd KVP, moeder altijd – naar later bleek – VVD. Zondags wordt er geluisterd naar mr. G.B.J. Hilterman. Pim volgt dat met veel interesse.

Naar de HBS

Na de lagere school gaat Pim naar de katholieke HBS van de paters augustijnen in Haarlem; natuurlijk een school voor jongens. Daar is hij al spoedig een assertieve leerling die zich roert en wiens schoolprestaties vooruitgaan; hij is actief in het verenigingsleven in de parochie en diverse clubs zoals de padvinderij en de debatingclub en hij zit in de redactie van de schoolkrant. Ooit ontvangt hij een eerste prijs voor zijn redenaarstalent. Tijdens gezinsvakanties, eerst in eigen land later ook naar Duitsland en Frankrijk, is er veel belangstelling voor de natuur, historische gebouwen en musea worden veel bezocht.

consumptiemaatschappij

De wereld verandert in de jaren 60 van de 20e eeuw en Pim verandert mee. De economie is booming, vanaf 1963 stijgen de lonen en brede lagen van de bevolking kunnen zich de begeerde consumptiegoederen aanschaffen. Er komt krapte op de arbeidsmarkt en de buitenlandse arbeiders doen hun intrede in Nederland, eerst Italianen en Spanjaarden, later Turken en Marokkanen. De tv wordt gemeen goed, de jeugdcultuur wordt mede bepaald door bands als de Beatles en de Stones en zangers als Boudewijn de Groot. Er is ook verzet tegen de consumptiemaatschappij en vooral tegen het gezag.

Student

Van 1967-1971 studeert Pim sociologie. Hij begint aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij ook colleges scheikunde, rechten, economie en geschiedenis volgt. Hij vervolgt zijn studie aan de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam. Eerst is hij lid van het katholiek studentencorps Thomas van Aquino en later van de studentenvereniging van de VU. Hij is daar, waar de spijkerbroek regel is, een opvallend figuur in zijn driedelig grijs in de winter en licht pak zonder vest in de zomer. Hij is zo wél geschikt om bestuurlijke functies te vervullen en contacten met de autoriteiten te onderhouden. Daarbij blijkt hij vaak een wolf in schaapskleren.

In 1969 slaagt Pim voor zijn kandidaatsexamen. Hij vervult bestuurlijke functies, studeert veel, is in het studentenleven actief en slaapt weinig. Dit is ook de periode dat hij zijn homoseksualiteit accepteert en beging te praktiseren. In 1971 studeert hij af. Daarna vertrekt hij naar Groningen en keert Amsterdam definitief de rug toe.

Lector sociologie in Groningen

In maart 1972 begint Pim Fortuyn met zijn baan als wetenschappelijk medewerker aan de subfaculteit sociologie van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Hij gaat daar ook wonen. Hij begint zijn loopbaan in Groningen met colleges over marxisme en kritische sociologie. Het geven van colleges aan de grote aantallen studenten gaat hem moeilijk af. Daarbij draagt de verdeeldheid tussen progressieven en conservatieven die er heerst op de subfaculteit ook niet bepaald bij aan plezier in het werk. Uit de strijd die er gevoerd wordt komt Pim als een van de winnaars tevoorschijn: hij wordt tot secretaris van de subfaculteit verkozen. Zijn optreden wordt gekenmerkt door veel dadendrang vooral als bestuurder en docent, als wetenschappelijk medewerker komt hij (nog) niet uit de verf.

Politiek

Fortuyn wordt benaderd met het voorstel lid te worden van de Communistische Partij Nederland (CPN) die in die tijd veel macht bezit binnen de studentenbeweging. Maar daar voelt hij niet voor en hij sluit zich aan bij de Partij van de Arbeid (PvdA). Het kabinet Den Uyl is aangetreden - Joop den Uyl die immer bezig is aan het optillen van de onderkant van de samenleving (Fortuyn bewondert Den Uyl).

Psychoanalyse

Na geveld te zijn door een ernstige longontsteking is hij begin 1977 weer op de been, maar vervolgens krijgt hij klachten van depressieve aard waarvoor hij tot en met 1984 in therapie is. Daarbij worden trauma’s uit zijn jeugd herbeleefd die na de therapie geen rol meer spelen in zijn leven. Een van die trauma’s is zijn verhouding met zijn ouders, een ander het overlijden van een jongere broer door een verkeersongeval.

Wetenschapper in Groningen

In het studiejaar 1978-1979 beleeft Pim Fortuyn zijn sabbatical year. Hij besteedt dat jaar onder meer aan zijn promotieonderzoek en reizen. Hij heeft inmiddels al enige relaties (met mannen) achter de rug. In 1979-1980 treedt hij weer aan als secretaris van de faculteit en besteedt de nodige tijd aan bestuurlijk en wetenschappelijk werk en het wetenschappelijk debat. In 1980 promoveert hij op het proefschrift Sociaal-economische politiek in Nederland 1945-1949, met als promotor Ger Harmsen. Vanwege zijn slechte relatie met Harmsen wordt het een moeizaam promotieproces. Met co-promotor Cees de Galan heeft hij een goede relatie.

Na zijn promotie volgen er meerdere wetenschappelijke boeken en hij is jarenlang een van de redacteuren van de universiteitskrant. In de loop van 1987 wordt het hem echter duidelijk dat zijn toekomst niet aan de RUG ligt.

Van Groningen via Den Haag naar Rotterdam

Na een aantal teleurstellende ervaringen met de PvdA zegt Fortuyn zijn lidmaatschap van de partij op. De RUG leent hem in 1986 uit aan de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid waarvan oud-minister W. Albeda voorzitter is. Zo belandt Fortuyn in Den Haag. Vervolgens vertrekt hij in 1987 naar Rotterdam. Hij wordt lid-rapporteur van een commissie die zich bezighoudt met de sociale en economische vernieuwing van de stad. Ook neemt hij ontslag bij de RUG ingaande februari 1988.

Zelfstandig ondernemer

In Rotterdam betrekt Pim Fortuyn een flat in het centrum en gaat aan de slag als ondernemer. Zijn BV voert opdrachten uit op het terrrein van advisering en rapportage. Hij heeft een opdracht voor het schrijven van een rapport voor de gezamenlijke universiteiten over een nieuw arbeidsvoorwaardenbeleid voor het wetenschappelijk personeel. Bovendien is er een opdracht voor het schrijven van een rapport voor de gemeente Maastricht. Ook wordt hij ingeschakeld ten bate van de OV-studentenkaart, hij wordt directeur van de betreffende instantie. In januari 1991 reizen de studenten voor het eerst op hun ov-jaarkaart.

Hoogleraar en andere functies

In 1990 wordt Pim Fortuyn benoemd aan de Erasmusuniversiteit tot bijzonder hoogleraar arbeidsvoorwaardenbeleid bij de overheid (een part-time baan). In 1995 treedt hij af. In datzelfde jaar treedt hij toe als lid-rapporteur van de Commissie-Drechtsteden. Daarnaast bekleedt hij commissariaten van enkele bedrijven.

Per 1 januari 1992 is hij vrij man, niet meer gebonden aan contracten. Hij vult zijn tijd nu met het schrijven van een boek met dezelfde titel als het historische pamflet van Johan Derk van der Cappellen tot den Pol: 'Aan het volk van Nederland'. Ook gaat hij lezingen houden en hij schrijft columns voor onder meer Elsevier.

Politicus buiten de partijen

Via zijn schrijverschap, spreekbeurten mediaoptredens en het schrijven van columns krijgt de functie van ‘politicus buiten de partijen’ gestalte bij Pim. Hij acht zich een man met een missie. Niet de Kamer is zijn forum maar brede lagen van de bevolking. Zo bouwt hij zich een unieke positie op in het publieke domein – zoals hij is er geen tweede.

De periode 1994-2002 is de tijd van de paarse kabinetten onder leiding van Wim Kok. Fortuyn acht ze een mislukking en publiceert het boek 'De puinhopen van acht jaar Paars' (2002).

Tegen de toenemende Islamisering van de Nederlandse cultuur

Onder Paars, zo meent Fortuyn, is er een gesloten regentencultuur van het ‘Torentjesoverleg’, meer nog dan onder Lubbers. Het is Paars kwalijk te nemen dat ze zich niet keert ‘tegen de Islamisering van onze cultuur’ (zo luidt de titel van boek een boek van Fortuyn uit 2001). Het onderwijs vervult daarin een doorslaggevende rol. Het onderwijs zou gestoeld moeten zijn op de fundamenten van de Nederlandse cultuur, en dat gebeurt niet in Nederland, aldus de schrijver.

Leefbaar en LPF

In november 2001 werd Pim gekozen tot lijsttrekker van de nieuwe politieke partij Leefbaar Nederland. Na een conflict met het bestuur van Leefbaar Nederland over Pims negatieve uitlating in de media over art. 1 van de Grondwet stapte Pim op bij die partij. Hij begon zijn eigen politieke partij: Lijst Pim Fortuyn (LPF) die meteen hoog scoorde in de opiniepeilingen De LPF behaalde inderdaad veel zetels bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam: werd daar de grootste fractie.

Moord op Fortuyn

Een aantal dagen voor de Tweede Kamerverkiezingen, op 6 mei 2002, werd Pim Fortuyn vermoord op het parkeerterrein van het Mediapark in Hilversum. Bij de Tweede Kamerverkiezingen op 15 mei 2002 behaalde de LPF 26 zetels. In 2006 behaalde de partij geen enkele zetel meer

De moord werd gepleegd door de radicale milieuactivist Volkert van der Graaf. De moordenaar kreeg 18 jaar gevangenisstraf; in 2014 kwam hij voorwaardelijk vrij.