Geschiedenis samenvatting: Romeinse Rijk (Sprekend Verleden)

In dit artikel wordt het hoofdstuk over het Romeinse Rijk uit de geschiedenis-methode "Sprekend Verleden" overzichtelijk samengevat. In deze samenvatting vindt u alles over de Romeinse geschiedenis: van Julius Caesar tot keizer Augustus, van plebejers en proletariërs tot Cleopatra en het burgerrecht: vind het hier!

Samenvatting hoofdstuk "Het Romeinse Rijk"

Paragraaf 1

Van dorp tot imperium

Sociale lagen:

• patriciërs (groep rijke, machtige families die de belangrijke ambten in Rome had)
• plebejers (alle andere vrije Romeinen)

Belangrijke punten:

• Rome verovert het vaste land van Italië
• Voorbeeld Pyrrhusoverwinning: een overwinning met dusdanig grote verliezen dat deze de eigen ondergang tot gevolg heeft
• Rome verovert het Middellandse-Zee gebied
• Imperium = rijk dat bestaat uit de oorspronkelijke staat en een verzameling van onderworpen staten

Carthaagse oorlogen

• Carthagers = Puniërs
• Eerste Punische Oorlog: 264-241 voor Christus, Rome verkrijgt Sicilië
• Tweede Punische Oorlog: 218-201 voor Christus, de succesvolle Hannibal (Carthaag) kan niet voorkomen dat Carthago de oorlog verliest en zijn bezittingen buiten Afrika moet afstaan en zijn vloot moet vernietigen

Paragraaf 2

Gevolgen van de veroveringen

Het Romeinse politieke systeem:

• Republiek (regering zonder koning / keizer)
• Consul (legeraanvoerder)
• Senaat (senatoren groeiden uit tot machtige politieke figuren)
• Volkstribuun (behartigt belangen van plebejers)
• Volksvergadering
• Uitgesloten: vrouwen en slaven

Belangrijke punten:

• Invoering van provincies
• Sterkere invloed van de Griekse kunst: o.a. op het gebied van religie (Zeus als voorbeeld voor oppergod Jupiter) en kunst
• Er ontstaat een nieuwe benedenlaag van proletariërs (arme plebejers en vroegere boeren die enkel hun kinderen bezitten)
• Patriciërs en rijke plebejers smelten samen tot de nieuw laag van 'nobiles'
• Beroepssoldaten nemen de plaats in van dienstplichtige burgers
• Het aantal rijke mensen groeit
• Slaven nemen in aantal toe (o.a. door de veroveringen)

Paragraaf 3

Julius Caesar

Belangrijke punten:

• Legeraanvoerder in Gallië
• Wenst consul te worden in Rome, maar de senaat wantrouwt zijn machtslust
• Steekt de rivier de Rubicon over = er ontstaat een burgeroorlog
• Reist naar Egypte, verhouding met Cleopatra
• Caesar als bestuurder goed voor armen, oud-soldaten, Romeinse burgerrecht en vastlegging kalender
• Caesar uiteindelijk vermoord vanwege machtshonger

Paragraaf 4

Onder leiding van Augustus komt het keizerrijk tot stand

Belangrijke punten:

• Octavianus: achterneef van Caesar, door deze geadopteerd als zoon
• Octavianus komt als winnaar uit de burgeroorlog (tussen hem en Antonius) tevoorschijn
• Hierna driemanschap Octavianus, Antonius en Lepidus in hun strijd tegen de senaat
• Het driemanschap overwint, hierna verslaat Octavianus zijn rivalen alsnog
• Octavianus wordt als 'Augustus' ('de verhevene) de eerste Romeinse keizer
• Titel 'princeps' = 'eerste burger' (een titel die bescheidenheid toonde, om Caesars voorbeeld niet te volgen)
• Van het woord 'Caesar' zijn termen als 'keizer', 'Kaiser' en 'tsaar' afgeleid

Augustus organiseert het rijk goed:

• schenking van grond / geld voor oud-soldaten
• benoeming van leden uit trouwe families op belangrijke posities
• bouw van een sterke vloot

Paragraaf 5

De Pax Romana (31 voor Christus tot 192 na Christus)

• Pax Romana = de Romeinse vrede
• Landbouw, handel en nijverheid bloeien, steden groeien
• Nijverheid = alle bedrijfjes van handwerklieden, die grondstoffen bewerken
• Forum = plein waar handel gedreven wordt, bijeenkomsten plaatsvinden en belangrijke gebouwen staan
• Romanisering = het doen overnemen van de Romeinse cultuur
• Romeins burgerrecht: burgers vielen onder de Romeinse rechtspraak en maakten kans op een plaats in het bestuur

Paragraaf 6

Godsdienst, recht, onderwijs, literatuur, bouwwerken en beeldende kunsten

Godsdienst:

• Verering van goden (bv. Zeus - Jupiter)
• Deelname aan officiële plechtigheden

Het recht:

• Alle rechten en plichten voor burgers werden door de Romeinen in wetten vastgelegd
• Deze wetten waren voor iedereen gelijk
• Men was onschuldig tot het tegendeel bewezen was
• Burgers kregen de kans zich te verdedigen
• Bij twijfel volgde vrijspraak
• Rechters moesten onafhankelijk zijn

Het onderwijs:

• Alleen voor jongens van rijke ouders

De literatuur:

• Dichter Vergilius schreef het bekende werk de 'Aeneas'
• Geschiedschrijvers als Livius, Tacitus, Plutarchus, Suetonius

Bouwwerken, beeldende kunsten:

• Romeinen bouwden bogen, koepels, aquaducten, (amfi)theaters en badhuizen
• Romeinse beelden probeerden vaak de werkelijkheid weer te geven

Paragraaf 7

De ondergang van het West-Romeinse Rijk

Splitsing in een West- en Oost-Romeins rijk:

• In de vierde eeuw na Christus besloot keizer Constantijn de hoofdstad van het (hele) Romeinse Rijk naar het oosten te verplaatsen.
• Reden: het oosten was welvarend en beter verdedigbaar
• Hoofdstad: Constantinopel (heette eerder Byzantium, nu Istanbul)
• In 395 na Christus (na de dood van keizer Theodosius) werd het Romeinse Rijk in tweeën gedeeld
• Het Oost-Romeinse (Byzantijnse) Rijk zou bestaan tot 1453

Problemen voor het West-Romeinse Rijk:

• Invallen van volkeren (Germanen), moesten soms worden omgekocht
• Romeinse legers en vloot worden steeds zwakker, ingehuurde soldaten gaven maar weinig om het behoud van het Rijk
• De Romeinen kunnen de steeds hogere belasting niet meer betalen (soldij en oorlogen kostten allebei veel geld)
• Er komt minder handel en nijverheid door toenemende onveiligheid (zeerovers, overvallers, minder handelaren en aanvoer van grondstoffen)
• Geen vertrouwen meer in het West-Romeinse rijk, alleen zorg over eigen omgeving
• Het West-Romeinse Rijk viel in het jaar 476, het Oost-Romeinse Rijk bleef nog tot 1453 bestaan