Geschiedenis samenvatting: Romeinse Rijk (Sprekend Verleden)

In dit artikel wordt het hoofdstuk over het Romeinse Rijk uit de geschiedenis-methode "Sprekend Verleden" overzichtelijk samengevat. In deze samenvatting vindt u alles over de Romeinse geschiedenis: van Julius Caesar tot keizer Augustus, van plebejers en proletariërs tot Cleopatra en het burgerrecht: vind het hier!

Samenvatting hoofdstuk "Het Romeinse Rijk"

Paragraaf 1

Van dorp tot imperium

Sociale lagen:

patriciërs (groep rijke, machtige families die de belangrijke ambten in Rome had)
plebejers (alle andere vrije Romeinen)

Belangrijke punten:

Rome verovert het vaste land van Italië
Voorbeeld Pyrrhusoverwinning: een overwinning met dusdanig grote verliezen dat deze de eigen ondergang tot gevolg heeft
Rome verovert het Middellandse-Zee gebied
Imperium = rijk dat bestaat uit de oorspronkelijke staat en een verzameling van onderworpen staten

Carthaagse oorlogen

Carthagers = Puniërs
Eerste Punische Oorlog: 264-241 voor Christus, Rome verkrijgt Sicilië
Tweede Punische Oorlog: 218-201 voor Christus, de succesvolle Hannibal (Carthaag) kan niet voorkomen dat Carthago de oorlog verliest en zijn bezittingen buiten Afrika moet afstaan en zijn vloot moet vernietigen

Paragraaf 2

Gevolgen van de veroveringen

Het Romeinse politieke systeem:

Republiek (regering zonder koning / keizer)
Consul (legeraanvoerder)
Senaat (senatoren groeiden uit tot machtige politieke figuren)
Volkstribuun (behartigt belangen van plebejers)
Volksvergadering
Uitgesloten: vrouwen en slaven

Belangrijke punten:

Invoering van provincies
Sterkere invloed van de Griekse kunst: o.a. op het gebied van religie (Zeus als voorbeeld voor oppergod Jupiter) en kunst
Er ontstaat een nieuwe benedenlaag van proletariërs (arme plebejers en vroegere boeren die enkel hun kinderen bezitten)
Patriciërs en rijke plebejers smelten samen tot de nieuw laag van 'nobiles'
Beroepssoldaten nemen de plaats in van dienstplichtige burgers
Het aantal rijke mensen groeit
Slaven nemen in aantal toe (o.a. door de veroveringen)

Paragraaf 3

Julius Caesar

Belangrijke punten:

Legeraanvoerder in Gallië
Wenst consul te worden in Rome, maar de senaat wantrouwt zijn machtslust
Steekt de rivier de Rubicon over = er ontstaat een burgeroorlog
Reist naar Egypte, verhouding met Cleopatra
Caesar als bestuurder goed voor armen, oud-soldaten, Romeinse burgerrecht en vastlegging kalender
Caesar uiteindelijk vermoord vanwege machtshonger

Paragraaf 4

Onder leiding van Augustus komt het keizerrijk tot stand

Belangrijke punten:

Octavianus: achterneef van Caesar, door deze geadopteerd als zoon
Octavianus komt als winnaar uit de burgeroorlog (tussen hem en Antonius) tevoorschijn
Hierna driemanschap Octavianus, Antonius en Lepidus in hun strijd tegen de senaat
Het driemanschap overwint, hierna verslaat Octavianus zijn rivalen alsnog
Octavianus wordt als 'Augustus' ('de verhevene) de eerste Romeinse keizer
Titel 'princeps' = 'eerste burger' (een titel die bescheidenheid toonde, om Caesars voorbeeld niet te volgen)
Van het woord 'Caesar' zijn termen als 'keizer', 'Kaiser' en 'tsaar' afgeleid

Augustus organiseert het rijk goed:

schenking van grond / geld voor oud-soldaten
benoeming van leden uit trouwe families op belangrijke posities
bouw van een sterke vloot

Paragraaf 5

De Pax Romana (31 voor Christus tot 192 na Christus)

Pax Romana = de Romeinse vrede
Landbouw, handel en nijverheid bloeien, steden groeien
Nijverheid = alle bedrijfjes van handwerklieden, die grondstoffen bewerken
Forum = plein waar handel gedreven wordt, bijeenkomsten plaatsvinden en belangrijke gebouwen staan
Romanisering = het doen overnemen van de Romeinse cultuur
Romeins burgerrecht: burgers vielen onder de Romeinse rechtspraak en maakten kans op een plaats in het bestuur

Paragraaf 6

Godsdienst, recht, onderwijs, literatuur, bouwwerken en beeldende kunsten

Godsdienst:

Verering van goden (bv. Zeus - Jupiter)
Deelname aan officiële plechtigheden

Het recht:

Alle rechten en plichten voor burgers werden door de Romeinen in wetten vastgelegd
Deze wetten waren voor iedereen gelijk
Men was onschuldig tot het tegendeel bewezen was
Burgers kregen de kans zich te verdedigen
Bij twijfel volgde vrijspraak
Rechters moesten onafhankelijk zijn

Het onderwijs:

Alleen voor jongens van rijke ouders

De literatuur:

Dichter Vergilius schreef het bekende werk de 'Aeneas'
Geschiedschrijvers als Livius, Tacitus, Plutarchus, Suetonius

Bouwwerken, beeldende kunsten:

Romeinen bouwden bogen, koepels, aquaducten, (amfi)theaters en badhuizen
Romeinse beelden probeerden vaak de werkelijkheid weer te geven

Paragraaf 7

De ondergang van het West-Romeinse Rijk

Splitsing in een West- en Oost-Romeins rijk:

In de vierde eeuw na Christus besloot keizer Constantijn de hoofdstad van het (hele) Romeinse Rijk naar het oosten te verplaatsen.
Reden: het oosten was welvarend en beter verdedigbaar
Hoofdstad: Constantinopel (heette eerder Byzantium, nu Istanbul)
In 395 na Christus (na de dood van keizer Theodosius) werd het Romeinse Rijk in tweeën gedeeld
Het Oost-Romeinse (Byzantijnse) Rijk zou bestaan tot 1453

Problemen voor het West-Romeinse Rijk:

Invallen van volkeren (Germanen), moesten soms worden omgekocht
Romeinse legers en vloot worden steeds zwakker, ingehuurde soldaten gaven maar weinig om het behoud van het Rijk
De Romeinen kunnen de steeds hogere belasting niet meer betalen (soldij en oorlogen kostten allebei veel geld)
Er komt minder handel en nijverheid door toenemende onveiligheid (zeerovers, overvallers, minder handelaren en aanvoer van grondstoffen)
Geen vertrouwen meer in het West-Romeinse rijk, alleen zorg over eigen omgeving
Het West-Romeinse Rijk viel in het jaar 476, het Oost-Romeinse Rijk bleef nog tot 1453 bestaan