Geschiedenis samenvatting: Romeinse Rijk (Sprekend Verleden)

Samenvatting hoofdstuk "Het Romeinse Rijk"
Paragraaf 1
Van dorp tot imperiumSociale lagen:
- patriciërs (groep rijke, machtige families die de belangrijke ambten in Rome had)
- plebejers (alle andere vrije Romeinen)
Belangrijke punten:
- Rome verovert het vaste land van Italië
- Voorbeeld Pyrrhusoverwinning: een overwinning met dusdanig grote verliezen dat deze de eigen ondergang tot gevolg heeft
- Rome verovert het Middellandse-Zee gebied
- Imperium = rijk dat bestaat uit de oorspronkelijke staat en een verzameling van onderworpen staten
Carthaagse oorlogen
- Carthagers = Puniërs
- Eerste Punische Oorlog: 264-241 voor Christus, Rome verkrijgt Sicilië
- Tweede Punische Oorlog: 218-201 voor Christus, de succesvolle Hannibal (Carthaag) kan niet voorkomen dat Carthago de oorlog verliest en zijn bezittingen buiten Afrika moet afstaan en zijn vloot moet vernietigen
Paragraaf 2
Gevolgen van de veroveringenHet Romeinse politieke systeem:
- Republiek (regering zonder koning / keizer)
- Consul (legeraanvoerder)
- Senaat (senatoren groeiden uit tot machtige politieke figuren)
- Volkstribuun (behartigt belangen van plebejers)
- Volksvergadering
- Uitgesloten: vrouwen en slaven
Belangrijke punten:
- Invoering van provincies
- Sterkere invloed van de Griekse kunst: o.a. op het gebied van religie (Zeus als voorbeeld voor oppergod Jupiter) en kunst
- Er ontstaat een nieuwe benedenlaag van proletariërs (arme plebejers en vroegere boeren die enkel hun kinderen bezitten)
- Patriciërs en rijke plebejers smelten samen tot de nieuw laag van 'nobiles'
- Beroepssoldaten nemen de plaats in van dienstplichtige burgers
- Het aantal rijke mensen groeit
- Slaven nemen in aantal toe (o.a. door de veroveringen)
Paragraaf 3
Julius CaesarBelangrijke punten:
- Legeraanvoerder in Gallië
- Wenst consul te worden in Rome, maar de senaat wantrouwt zijn machtslust
- Steekt de rivier de Rubicon over = er ontstaat een burgeroorlog
- Reist naar Egypte, verhouding met Cleopatra
- Caesar als bestuurder goed voor armen, oud-soldaten, Romeinse burgerrecht en vastlegging kalender
- Caesar uiteindelijk vermoord vanwege machtshonger
Paragraaf 4
Onder leiding van Augustus komt het keizerrijk tot standBelangrijke punten:
- Octavianus: achterneef van Caesar, door deze geadopteerd als zoon
- Octavianus komt als winnaar uit de burgeroorlog (tussen hem en Antonius) tevoorschijn
- Hierna driemanschap Octavianus, Antonius en Lepidus in hun strijd tegen de senaat
- Het driemanschap overwint, hierna verslaat Octavianus zijn rivalen alsnog
- Octavianus wordt als 'Augustus' ('de verhevene) de eerste Romeinse keizer
- Titel 'princeps' = 'eerste burger' (een titel die bescheidenheid toonde, om Caesars voorbeeld niet te volgen)
- Van het woord 'Caesar' zijn termen als 'keizer', 'Kaiser' en 'tsaar' afgeleid
Augustus organiseert het rijk goed:
- schenking van grond / geld voor oud-soldaten
- benoeming van leden uit trouwe families op belangrijke posities
- bouw van een sterke vloot
Paragraaf 5
De Pax Romana (31 voor Christus tot 192 na Christus)- Pax Romana = de Romeinse vrede
- Landbouw, handel en nijverheid bloeien, steden groeien
- Nijverheid = alle bedrijfjes van handwerklieden, die grondstoffen bewerken
- Forum = plein waar handel gedreven wordt, bijeenkomsten plaatsvinden en belangrijke gebouwen staan
- Romanisering = het doen overnemen van de Romeinse cultuur
- Romeins burgerrecht: burgers vielen onder de Romeinse rechtspraak en maakten kans op een plaats in het bestuur
Paragraaf 6
Godsdienst, recht, onderwijs, literatuur, bouwwerken en beeldende kunstenGodsdienst:
- Verering van goden (bv. Zeus - Jupiter)
- Deelname aan officiële plechtigheden
Het recht:
- Alle rechten en plichten voor burgers werden door de Romeinen in wetten vastgelegd
- Deze wetten waren voor iedereen gelijk
- Men was onschuldig tot het tegendeel bewezen was
- Burgers kregen de kans zich te verdedigen
- Bij twijfel volgde vrijspraak
- Rechters moesten onafhankelijk zijn
Het onderwijs:
- Alleen voor jongens van rijke ouders
De literatuur:
- Dichter Vergilius schreef het bekende werk de 'Aeneas'
- Geschiedschrijvers als Livius, Tacitus, Plutarchus, Suetonius
Bouwwerken, beeldende kunsten:
- Romeinen bouwden bogen, koepels, aquaducten, (amfi)theaters en badhuizen
- Romeinse beelden probeerden vaak de werkelijkheid weer te geven
Paragraaf 7
De ondergang van het West-Romeinse RijkSplitsing in een West- en Oost-Romeins rijk:
- In de vierde eeuw na Christus besloot keizer Constantijn de hoofdstad van het (hele) Romeinse Rijk naar het oosten te verplaatsen.
- Reden: het oosten was welvarend en beter verdedigbaar
- Hoofdstad: Constantinopel (heette eerder Byzantium, nu Istanbul)
- In 395 na Christus (na de dood van keizer Theodosius) werd het Romeinse Rijk in tweeën gedeeld
- Het Oost-Romeinse (Byzantijnse) Rijk zou bestaan tot 1453
Problemen voor het West-Romeinse Rijk:
- Invallen van volkeren (Germanen), moesten soms worden omgekocht
- Romeinse legers en vloot worden steeds zwakker, ingehuurde soldaten gaven maar weinig om het behoud van het Rijk
- De Romeinen kunnen de steeds hogere belasting niet meer betalen (soldij en oorlogen kostten allebei veel geld)
- Er komt minder handel en nijverheid door toenemende onveiligheid (zeerovers, overvallers, minder handelaren en aanvoer van grondstoffen)
- Geen vertrouwen meer in het West-Romeinse rijk, alleen zorg over eigen omgeving
- Het West-Romeinse Rijk viel in het jaar 476, het Oost-Romeinse Rijk bleef nog tot 1453 bestaan