Keizer Trajanus

Keizer Marcus Ulpius Trajanus regeerde van 98 tot 117 n Chr. Hij kan gedefinieerd worden als een goede keizer, hij was gematigd tegen Christenen en zorgde voor de grootste bloeiperiode sinds de regeerperiode van keizer Augustus. Hierdoor werd hij een van de bekendste en succesvolste keizer. In het Museum voor Oudheidkunde te Leiden staat een in zeer goede staat verkerend beeld van hem. Bit beeld bevat een aantal kenmerken die weer op hun beurt veel vertellen over de keizer zelf.

De geschiedenis van Trajanus

Voordat hij kiezer was, was Trajanus een legeraanvoerder voor het Romeinse rijk. Hij was zeer goed in zijn werk en werd zo geliefd onder de soldaten dat Nerva, de huidige keizer, hem adopteerde om later keizer te worden.

In zijn korte regeerperiode van 19 jaar heeft trajanus veel betekend voor het Romeise volk. Onder zijn gezag werd vooral gebieden in het Oosten en Noorden veroverd zoals de gebied boven de Donau en Susa, Mesopotamië, Babylon, Seleucia, Ctesifon, Armenië en het volk van Dacië.
Hij kreeg een aantal titel toegewezen zoals Dacicus Maximus, Optimus Princeps (de beste) en later werden keizers gekroond met de woorden: felicitor Augusto, melior Traiano (moge hij gelukkiger dan Augustus en beter dan Trajanus zijn).

Het beeld van Trajanus

Het marmeren beeld komt uit Utica (Tunesië). Werd gemaakt in de 2de eeuw n C. en is ongeveer 2,5 meter hoog. Het beeld toont hem als een machtige generaal en beschermer van het rijk. Je ziet dat hij in de contra-posto houding staat en helaas geen armen meer heeft. Hij draagt een rijkelijk versierde harnas en mantel en staat tegen een stam van een palmboom aan. Zijn haar is kort (stoer: stijl van de gladiatoren) en een staartje.
Het beeld bevat invloeden van de Grieks klassieke periode: de houding, de stand van benen en voeten. Maar toch heeft hij een Romeinse eigenschappen zoals realiteit, dikke benen en minder sierlijk voorkomen dan Apollo. Hij kijkt met een blik en houding alsof hij op een balkon zijn volk toespreekt. Dit soort beelden stonden in elke grote stad. Als propaganda voor Trajanus zelf maar ook de overwinning van het volk, een motivatie voor het ego van het volk zelf.

Iconografie

Op de borstplaat zijn de volgende afbeeldingen te zien.

Medusa’s hoofd

Werd door Godin Minerva (Pallas Athena, wijsheid, oorlog, medicijnen) gedragen op haar harnas. Zij hielp de held en halfgod Perseus het hoofd af te hakken en zij heeft toen het hoofd midden op haar harnas geplaatst. Medusa’s hoofd is ook te vinden op de schilden van soldaten. Als bescherming tegen de krachten van het kwaad, maar ook symbool van de overwinning. (De overwinning van Perseus en Minerva.)

Griffioenen

Mythische figuren met het hoofd en vleugels van een adelaar en het lichaam van een leeuw. Af en toe staart van een schorpioen. Symbool van kracht en macht. Origine: Midden-Oosten (Babyloniërs, Perzen) op schilderijen en beelden. Verwerkt in Griekse mythologie, gebruikt door Romeinen en Christenen.

Scepter

(of toch bliksemschicht) Staf ter symbool van gezag. Attribuut van Bellona, godin van oorlog en rechterhand van Mars, was erg geliefd onder de soldaten.

De flappen van het harnas tonen de stichting van Rome. In het midden zie je Mars. Hij is de god van oorlog. Attributen zijn helm en schild. Hij wordt vaak afgebeeld met de personificaties van vlucht (flight) en angst (fear) De tweede rede dat hij hier is afgebeeld is omdat hij de vader is van Romulus en Remus.

Romulus en Remus

Zij waren half-goden die na verbannen te zijn samen met hun moeder, haar kwijt raakte en zijn opgevangen door een groep wolven. Ze zijn gezoogd door een wolvin. Later zijn ze geadopteerd door een herder die ze hebben grootgebracht. Uiteindelijk hebben Romulus en remus een nederzetten op de Palatine heuvel waar ze ruzie kregen en Romulus Remus heeft vermoord en zo alleenheerser is geworden over de nederzetting die hij naar zichzelf vernoemde: Rome.

Jupiter

Oppergod. God van licht, lucht, staat en wet. Attributen: bliksemschicht en adelaars.
Reden: hij was het symbool van al-goed al-heerser. Dit refereert naar het goede van Trajanus. Daarnaast had hij ook de functie van distributeur van wetten en gezaghebber (net zoals Trajanus) maar ook beschermer van de Genootschap van Latijnse Steden. Vandaar misschien de plaatsing op de flappen.