De Frans-Duitse Oorlog (1870 - 1871)

De Frans Duitse oorlog eiste veel slachtoffers en had grote gevolgen voor Frankrijk en Duitsland. Toch duurde de oorlog maar twee jaar. Hoe kan het dan toch zulke gevolgen hebben?

De Frans-Duitse oorlog

De Frans-Duitse Oorlog is een oorlog geweest die maar van korte duur was. De oorlog begon in 1870 en eindigde al weer in 1871. Toch is het een interessante en zeker noemenswaardige oorlog. Op dit punt in de geschiedenis was het grondgebied van Pruisen onder leiding van Wilhelm I aanzienlijk gegroeid. Napoleon III had de macht over Frankrijk en net zoals de eerste Napoleon wilde hij een soort verenigd Europa, onder leiding van Frankrijk. Door de Krim oorlog was Frankrijk inmiddels uitgegroeid tot de machtigste mogendheid van het Europese vasteland. Om zijn doel te bereiken wilde hij natiestaten oprichten die ten koste gingen van andere mogendheden zoals Oostenrijk - Hongarije. In de jaren '60 begon het volk zijn autoritaire bestuur zat te worden en zijn populariteit slonk. Door nieuwe successen te behalen wilde hij weer populairder worden. In 1861 stuurde hij daarom een leger naar Mexico om daar een kolonie van te maken. De VS dwong hem terug te keren en ook deze onderneming was geen succes. Napoleon had tegenslagen, maar Pruisen had successen. Pruisen wist Denemarken en Oostenrijk te verslaan en kreeg ook Zuid-Duitse staten aan zijn zijde. Napoleon vreesde dat Pruisen sterker zou worden dan Frankrijk.

De koning van Pruisen, Wilhelm I, streefde naar versterking van het leger van Pruisen. Dat wilde hij bereiken door middel van een legerhervorming. De volksvergadering blokkeerde dat en daarom benoemde hij Otto von Bismarck tot kanselier. Hij voerde dit door. Bismarck zijn ideaal was een Duitse eenheid onder leiding van Pruisen. Tijdens het Wener congres in 1815 was de Duitse bond opgericht, een verbond van staten. In 1866 werd de Noord-Duitse bond gevormd onder leiding van Pruisen. Door deze Pruisische machtsgroei werden Wilhelm I en Bismarck erg populair in Pruisen.

Napoleon III vond deze Pruisische uitbreidingen bedreigend voor het machtsevenwicht, daarom wilde hij compensatie van andere gebieden. Bismarck wees zijn voorstellen af en dreigde met oorlog.

Aanleiding

Een neef van de Pruisische keizer kreeg in 1870 het aanbod om de troonopvolger van de Spaanse koning te worden. Frankrijk ervoer dit als een bedreiging en stuurde een gezant naar Pruisen. De gezant kreeg te horen dat Leopold (de neef) het had afgewezen en de gezant eiste vervolgens een verklaring van Wilhelm I dat hij nooit zo'n verdrag zou goedkeuren. Dit wees hij echter af. Bismarck maakte de afwijzing bot en publiceerde dit vervolgens. De verontwaardiging in Frankrijk was groot en verklaarde vervolgens de oorlog aan Pruisen. Drie Duitse zuiderse staten kozen de kant van Pruisen, waardoor de eenheid van Duitsland centraal kwam te staan.

Het verloop van de oorlog

De oorlog bestond eigenlijk uit twee verschillende oorlogen. In het begin verliep de oorlog voor Pruisen zeer succesvol. Het Franse leger capituleerde en Napoleon III werd gevangengenomen. De nederlaag van de Fransen was te verklaren door twee oorzaken. Ten eerste was de organisatie slecht, ze waren niet mobiel en hadden een verdedigende tactiek. Ten tweede had Pruisen zich juist lange tijd kunnen voorbereiden op de oorlog, zij waren goed georganiseerd.

De Franse burgers waren woedend na deze nederlaag, Napoleon III werd van de troon gezet en er kwam een voorlopige regering tot stand, de regering van nationale verdediging. Ze besloten de oorlog voort te zetten. Duitse troepen omsingelden Parijs, waar de Franse burgers massaal samenwerkten om Parijs te beschermen. Frankrijk bleef aanvallen met steeds nieuwgevormde legers, die vanwege slechte uitrusting steeds door Duitsland werden verslagen. De Franse burgers vielen de Duitsers aan, terwijl zij niet onder contract stonden. Het was niet erg effectief, maar ze wisten de Duitsers wel te hinderen.

Vanwege hongersnood gaf de Franse regering de strijd op en gedwongen door Bismarck hielden zij verkiezingen. De conservatieven wonnen die en tekenden in 1871 de vrede van Frankfurt. Dat betekende een overdracht van Elzas en een deel van Lotharingen. Ook moesten ze een schadevergoeding betalen.

Oorlogsvoering

De hervormingen van Bismarck voor het Pruisische leger waren gericht op het versterken van de aanvalskracht. Er kwam onder andere een drie jarige dienstplicht voor de gehele mannelijke bevolking. Het leger werd ingedeeld in regimenten en met behulp van de spoorwegen werden de legers mobiel gemaakt. Er werden ook nieuwe kanonnen ontwikkeld en er werden nieuwe strategische plannen ontwikkeld.

De Fransen hadden in tegenstelling tot Pruisen geen lange voorbereiding kunnen treffen. Ze hervormden het leger wel, maar pas in 1867, vijf jaar later dan Pruisen. In 1868 stelden ze de dienstplicht in, maar minder georganiseerd. Ook waren de legers niet mobiel. Napoleon III kreeg ook onvoldoende financiële middelen tot zijn beschikking. Ze hadden ook minder goede strategische plannen.

De economie

De economie groeide snel in zowel Pruisen als Frankrijk vanaf 1850. Dat Napoleon minder geld daarvan aan militaire zaken mocht uitgeven had vooral te maken met het feit dat hij minder macht had in Frankrijk dan Bismarck in Pruisen. De economie ging achteruit door de oorlogen. De spoorwegen en wegen werden vooral gebruikt door legers, dus de handel werd verhinderd. De Franse economie leed ook erg veel onder de bezetting van Parijs en andere delen van Frankrijk. De invloed op de economie viel echter mee door de korte duur van de oorlog.

De soldaten

Vanwege het gebruik van kanonnen waren er veel slachtoffers. Pruisen maakte de slachtoffers ondergeschikt aan het doel van snel klaar zijn. Veel Duitse soldaten stierven ook door een pokkenepidemie en Franse soldaten door slechte behandeling in krijgsgevangene kampen.

Het rode kruis

Het rode kruis zette tijdens deze oorlog veel hulpacties op. Ze verzorgden zowel Franse als Duitse gewonden. Het rode kruis was in 1864 opgericht door Henri Dunant en werd erkent als internationale organisatie. Henri Dunant wilde dat er maatregelen genomen zouden worden om de oorlogen minder onmenselijk te maken. In Geneve werd besloten dat gewonden en verplegend personeel als neutraal werden beschouwd. Dat werd het oorlogsrecht genoemd. Er waren geen sancties op het niet nakomen van dat recht.

De burgers

Zowel in Frankrijk als in Pruisen steunde het volk de oorlog in het begin. Zij moedigden hem zelfs aan. In Frankrijk was dat enthousiasme al snel minder. In bezette gebieden leed de bevolking onder de Duitse bezetting. Ook werd Parijs zwaar gebombardeerd terwijl er twee miljoen mensen in opgesloten zaten. Meer dan tweehonderdduizend burgers sloten zich aan bij het Franse volksleger. De regering was bang voor een opstand van dit leger. Na de oorlog gebeurde dit ook, de Nationale Garde kwam in opstand. Ze riepen Parijs uit tot een onafhankelijk gebied, waarin grote maatschappelijke vrijheid moest komen. De Franse legers maakten in 1871 een einde aan de Commune van van Parijs.

Gevolgen

In 1871 werd het Duitse keizerrijk uitgeroepen onder leiding van Wilhelm I die nu keizer in plaats van koning was. Dit keizerrijk was de machtigste staat op het vastelijk van Europa. De Duiste economie kreeg een enorme boost. Het nationalisme in Duitsland neemt ook enorm toe. De status van het leger maakte een enorme groei mee.

In Frankrijk was de commune een gevolg van de oorlog, geen positief gevolg was dat in ieder geval. De Franse economie leed schade maar wist zich snel te herstellen. In Frankrijk kwam een sterk verlangen naar revanche.

In de rest van Europa werd de legerorganisatie aangepast aan Duits model. Er kwam dienstplicht en de organisatie veranderde.