De persoon achter Filip van België

Het is al een eeuwigheid bekend dat de volgende koning van België Filips heet, maar nog steeds zit hij in de wachtkamer van de macht. Net als prins Willem-Alexander in Nederland en prins Charles in Groot-Brittannië. De oudere generatie lijkt te twijfelen aan de capaciteiten van haar respectieve opvolgers. Het weekblad Humo stelde zich de vraag welke persoon er achter de kroonprins van België schuilt. Een overzicht.

Bewust van zichzelf en zijn capaciteiten

Prins Filip ziet zich als een man met een missie, een man met sterke persoonlijke overtuigingen, een toekomstige koning die een stempel zal zetten op België. Daarvoor spiegelt hij zich aan zijn oom, voormalig koning Boudewijn, in wiens schaduw hij opgroeide. Naar verluidt was Boudewijn de patriarch van de familie die de touwtjes in handen hield en naar wiens woord men leefde. Hij leidde met strakke hand de opvoeding van de kinderen en Filip lag in de bovenste schuif. Van hem nam de kroonprins zijn plichtsbesef, zijn morele waarden en zijn ernst over.

Intellectueel beperkt

Om als koning respect en autoriteit af te dwingen heb je een flinke dosis hersenen én emotionele intelligentie nodig. Het is bekend dat Filip sterk omringd wordt en op al zijn missies en interviews flink wordt voorbereid uit angst dat er wat zou fout lopen. En fout loopt het al eens. Door premier Verhofstadt werd hij bijvoorbeeld eind 2004 ter verantwoording geroepen vanwege politieke uitspraken over het Vlaams Belang tijdens een handelsmissie in Sjangai.
Zijn interviews zijn een schoolvoorbeeld van voorgekauwde, eerder simplistisch aandoende antwoorden en je voelt de onwennigheid doorheen de ingestudeerde zinnen. Wanneer hij een wat persoonlijke vraag krijgt, antwoord hij vaak met een wedervraag, een trucje dat zijn adviseurs hem hebben ingefluisterd.

Stuntelig

Wie Filip ziet stappen moet meteen denken aan koning Boudewijn die ook stijfjes in de pas ging. Zijn gedrag is als zijn voorkomen: ingehouden en traag. Het contrasteert als dag en nacht met prinses Mathilde, een vlotte, goedlachse, vriendelijke en open vrouw. Dat verkrampte uit zich ook in zijn taalgebruik. Net als bij zijn oom is zijn artificiële Nederlands vaak voorwerp van Vlaamse spot.

Intellectueel is hij geen hoogvlieger. Niettegenstaande bij naar verluidt veel leest en dossiers instudeert blijft zijn entourage hem sturen opdat woorden en daden in verhouding zouden staan tot zijn functie. De angst voor een misstap zit er duidelijk in en misschien is het daardoor dat hij nog steeds op het koningschap wacht.
Herinner u de woorden van hofmaarschalk Herman Liebaers: ‘Hij kan het niet, hè. Hij loopt als een hondje mee, handjes schudden’. Eind maart bleek trouwens uit een enquête dat ook de Belgische bevolking Filip niet rijp vindt voor de hoogste functie.

Un faux doux

Zo noemde koningin Fabiola haar Boudewijn. Een valse zachte. Naar buiten uit de bescheidenheid en de welgemanierdheid zelve, maar in besloten kring vielen er wel eens harde woorden. Noël Vaessen die als vleugeladjudant met prins Laurent samenwerkte en prins Filip een tijdje adviseerde beweert dat hij enorm kwaad kan zijn op zijn personeel en kletterende ruzies met zijn vader heeft. Toen Albert in 1993 na de dood van Boudewijn besloot zelf de troon te bestijgen zou Filip zelfs fysiek agressief zijn geweest.

Uiteraard kan hij dat kolerieke kantje niet naar buitenuit etaleren, maar een zekere prikkelbaarheid is hem aan te zien. Wanneer je op zijn hart trapt, mag je het vergeten. De media vooral werken hem op de heupen als ze hem voor schut zetten. Zo dreigde hij ermee twee journalisten (van de krant De Morgen en de commerciële zender VTM) persona non grata te laten verklaren omdat ze negatief hadden bericht over zijn economische missie naar Zuid-Afrika. ‘U moet ontzag en respect voor mij hebben’, zei hij, ‘want ik ben de volgende koning.’

Het is trouwens een naar kantje bij de Coburgs dat kritiek en spot met het koninklijk huis slecht verteerd wordt. Ook met Walter Baelens persiflage ‘Wij van België’ op VTM kon men in het paleis van Laken niet lachen.De oorzaak van dit alles zou voor een stuk in zijn opvoeding te zoeken zijn: Filip en de andere kinderen van Albert groeiden in eenzaamheid op. Ze werden begeleid door kindermeisjes omdat hun ouders er vaak niet waren. De huwelijksproblemen tussen Albert en Paola droegen ook niet meteen bij tot een harmonieus gezinsleven.

Gierig

Prins Filip is geen armoezaaier. Met een dotatie van 10,3 miljoen euro per jaar beschikt hij over een ruime financiële armslag. In tegenstelling tot zijn broer Laurent neigt hij naar een zekere gierigheid. Omdat er al voldoende kritiek is op de riante toelage aan de koninklijke familie probeert hij dit niet te veel tentoon te spreiden, hoewel hij het toch niet kon nalaten zich een privé-helikopter aan te schaffen.
Typisch was dat het hem moeilijk viel de historisch waardevolle meubelen die hij in 1995 van de Vlaamse Gemeenschap in bruikleen had gekregen te moeten teruggeven voor de heropening van het Paleis op de Antwerpse Meir eind maart 2010.

Een familieman

Het huwelijk met Mathilde mag als geslaagd bestempeld worden. Hoewel het niet makkelijk was om de man uit te huwelijken omdat hij binnen adellijke (Europese) kringen als een saaie, humorloze man werd gezien, vond men hem toch een geschikte bruid met wie hij het zeer goed kan vinden. Op zijn typisch houterige manier bewierookt hij openlijk zijn diamant van een vrouw met wie hij goed teamwerk levert. De vier kinderen zijn een levend bewijs van de liefde voor zijn vrouw.
Af en toe mag de pers in de tuinen van het koninklijk paleis plaatjes maken van een met zijn kinderen (voorzichtig) spelende of wandelende vader of van een gezinsuitstap naar het dierenpark Paradisio. Het kadert in de nieuwe strategie van het paleis om wat sympathie voor de kroonprins op te wekken.

Toekomst

Omdat koning Albert zijn functie op een uitmuntende manier vervult en door de bevolking op handen wordt gedragen, zit het er nog niet meteen aan te komen dat Filip de scepter overneemt. Het feit dat hij zich minder kan schikken dan zijn vader naar de louter protocollaire functie, die het koningschap uiteindelijk geworden is, maakt het er niet makkelijker op.