Maria ten hemelopneming van Rubens

Johannes del Rio, deken van het kapittel gaf de opdracht aan Pieter Paul Rubens in 1619 om een schilderij te ontwerpen voor het altaar. Pas in 1625-1626 was de Maria ten hemelopneming klaar. De levendige en heldere kleuren en de krachtige dynamiek zorgen voor een zeer mooie compositie.

Eerste analyse

We kunnen duidelijk herkenbare ontwerpen zien dus spreken we van figuratieve kunst. Het is geschilderd met olieverf waarmee Rubens gebruik heeft gemaakt van fijne zachte penselen om het zo getailleerd mogelijk te maken. Het geheel is aangebracht op canvas. Rubens heeft geschilderd in dunne lagen waardoor het oppervlak vlak en egaal wordt, dit is de zien in o.a. de kledij. Ook kunnen we in de kledij de duidelijke overgang van kleuren zien, de nadruk ligt dus op de kleuren en dan spreken we van picturaal. Als geometrische basisvorm valt de driehoek die door Maria wordt gevormd onmiddellijk op. Een omgekeerde driehoek kan je zien in de engelen (engelen komen ook voor in ‘De val van de opstandige engelen’ van Frans Floris (1554)) en de wolk waar de engelen in zitten. Rubens heeft de mensen onderaan dicht bij elkaar geplakt waardoor het oplichtende middendeel nog meer zou opvallen, doordat ze zo dicht bij elkaar staan is er ook weinig sprake van perspectief onderaan het schilderij .

Kleuren

De donkere kleuren aan de onderkant beelden het aardse, realistische uit, waardoor de belangrijkste persoon, Maria, op de voorgrond komt. De verticale lijnen onderaan geven een hoogtestreving, de diagonale lijnen die de engelen vormen roepen daarentegen eerder een onrustig gevoel op. Het licht van de zon is misschien wel een natuurlijke lichtbron maar schijnt wel eerder op een onrealistische wijze. Het wit van Maria’s kleed trekt meteen al de aandacht, bij de mensen zijn het vooral primaire kleuren (rood en blauw) die overheersen, met deze witte kleur contrasteert hij met het warme rood. Toch is er in het witte kleed enige schijn van blauw die de symboliek van trouw wil uitdrukken. Omdat hij dus meerdere kleuren gebruikt is dit een polychroom schilderij.

Barok

Net zoals de kruisafname (geschilderd in 1611 door Rubens in opdracht van de Kolveniersgilde) is het schilderij geschilderd in de Barok stijl. Er is veel actie en dynamiek te zien zoals bij de mensen en de engelen. Het schilderij heeft ingewikkelde composities: het gaat diagonaal, verticaal, piramidaal. De mensen worden met sterke gevoelens en hevige gebaren afgebeeld. Ook het contrast met de kleuren wekt een dramatisch effect op.

Gevoelswaarde

Maria wordt centraal en imposant afgebeeld wat er voor zorgt dat we bewondering krijgen voor de grootsheid van Maria. Ook het contrast met de warme kleuren onderaan het schilderij en koude kleuren bovenaan, net zoals het symbolisch contrast tussen het aardse en het hemelse, is een goede manier om de aandacht te scheppen. Dit schilderij en eigenlijk de meeste schilderijen van Rubens (bijvoorbeeld ook de Kruisoprichting, gemaakt in 1611 en oorspronkelijk vervaardigd voor de Sint-Walburgiskerk) zijn zo gedetailleerd dat je je niet kan vervelen en dat je er wel uren naar kan kijken. Het lijkt of je steeds iets nieuws ontdekt, iets wat je nog niet eerder hebt gezien. De bewondering voor Maria van de mensen lijkt het schilderij wel tot leven te wekken, dit bewijst hoe goed de emoties van de mensen zijn nagebootst.