Griekse mythologie: De nakomelingen van Kronos & Rheia

De Titaan Kronos en de Titanide Rheia waren niet alleen broer en zus, maar – volgens de Griekse mythologie – ook man en vrouw. Gezamenlijk kregen zij zes kinderen, waarvan Kronos er vijf wist op te eten. Alleen hun jongste zoon, Zeus, wist door een slimme list van zijn moeder aan zijn gruwelijk lot te ontkomen en nam op latere leeftijd wraak op zijn vader. Met de overwinning van Zeus kwam er een geheel nieuwe generatie goden aan de macht die woonachtig was op de Griekse berg, Olympus, en daarom ook wel de Olympiërs werd genoemd.

Inhoud

• Titaan Kronos
• Titanide Rheia
• Hestia
• Demeter
• Hera
• Hades
• Poseidon
• Zeus

Titaan Kronos

De Titaan Kronos – ook wel Cronus (gelatiniseerd) – was de jongste zoon van het godenpaar Gaia en Ouranos en speelde een belangrijke rol in de Griekse mythologie. Hij wist op jonge leeftijd zijn eigen vader Ouranos van de troon te stoten door deze te castreren met een sikkel, maar werd jaren later zelf van de troon gestoten door zijn eigen zoon Zeus.

Na het huwelijk van Kronos en Rheia voorspelde hun moeder, Gaia, dat Kronos op een dag door één van zijn eigen kinderen van de troon zou worden gestoten. Omdat Kronos dit kostte wat kost wilde voorkomen at hij zijn kinderen – Hestia, Demeter, Hera, Hades en Poseidon – na hun geboorte op. Toen Rheia voor de zesde keer zwanger raakte besloot ze een list te verzinnen om haar jongste kind te sparen en beviel, in het geheim, van haar zoon Zeus. Vervolgens liet Rheia haar zoon achter bij een aantal bergnimfen en gaf haar man bij thuiskomst een in doeken gewikkelde steen, die hij zonder te kijken opat. Toen Zeus oud genoeg was om zijn vader met zijn bestaan te confronteren dwong hij hem als eerste om zijn broers en zussen uit te braken en bond daarna de strijd met hem aan. De strijd tussen Zeus en Kronos was kort maar heftig en Zeus kwam als overwinnaar uit de bus. Nadat hij zijn vader had verbannen naar de Tartaros (onderwereld) mocht Zeus de titel van oppergod dragen en woonde, samen met diverse andere goden, op de Griekse berg de Olympus.

Titanide Rheia

Net als haar broer Kronos speelde ook de Titanide Rheia – ook wel Rhea (gelatiniseerd) – een grote rol in de Griekse mythologie en ze werd dan ook om verschillende redenen vereerd. Zo verpersoonlijkte Rheia onder de naam Rhea Cronia het tijdsverloop maar was een dodengodin onder de naam Rhea Coronis. Omdat de kinderen van Rheia en Kronos (de Olympiërs genoemd) allen een belangrijke rol speelden in de Griekse mythologie werd Rheia ook wel de 'moeder der goden' genoemd.

Hestia

De godin Hestia vertegenwoordigde in de Griekse mythologie het vuur in het algemeen en het huiselijke haardvuur in het bijzonder. Aangezien het brengen van offers op het eigen haardvuur gebruikelijk was onder de Oude Grieken werd Hestia door vrijwel iedereen dagelijks vereerd en was mede om deze reden van groot belang in de Griekse mythologie. Net als het vuur was Hestia volgens de Oude Grieken zuiverend en rein en trad om deze reden niet in het huwelijk en bleef maagd tot aan haar dood. Opvallend genoeg was Hestia officieel de eerstgeborene van Kronos en Rheia, maar omdat ze door haar vader als laatste werd uitgebraakt werd ze in de Griekse mythologie, na haar 'wedergeboorte', gezien als het jongste kind.

Demeter

De godin Demeter was het tweede kind van Kronos en Rheia en was volgens de Oude Grieken niet alleen de godin van de landbouw en de gewassen, maar ook van het graan. Als godin van de landbouw vertegenwoordigde ze de landbouw in de breedste zin van het woord; zo had ze de gereedschappen uitgevonden die de mens nodig had om het land te bewerken en ze had de mensen geleerd hoe ze het land moesten bewerken door middel van ploegen, zaaien en oogsten. Mede om deze daden werd Demeter ook wel de godin van de beschaving genoemd want ze had de mens, door middel van de akkerbouw, beschaving bijgebracht en de boeren hierdoor boven de jagers en herders verheven. Voor zover bekend trad Demeter nooit in het huwelijk, maar schonk zowel Zeus als haar broer Poseidon, respectievelijk de kinderen Persephone en Despoina en Arion.

Persephone

Persephone was de dochter van de godin Demeter en de god Zeus. Ze werd door haar oom Hades (de god van de onderwereld) ontvoerd en naar het dodenrijk gebracht, omdat hij verliefd op haar was. Moeder Demeter was na het verlies van haar dochter ontroostbaar en bracht hierdoor een vreselijke winter op gang die de volledige oogst verwoestte en een hongersnood tot gevolg had. In de hoop Demeter op te vrolijken besloot Zeus zijn broer Hades aan te spreken op zijn gedrag en deze stemde ermee in om Persephone terug te laten keren naar haar moeder, mits ze eenmaal een maaltijd met hem at. Persephone wist niet dat als men eenmaal iets had gegeten in het dodenrijk, men niet meer terug kon keren naar het land der levenden en at zes granaatappelpitjes. Dit had tot gevolg dat Persephone voor ieder pitje één maand moest terug keren naar het dodenrijk. Wanneer Persephone bij haar moeder was, was Demeter gelukkig en bracht ze de mensen de lente en de zomer. Wanneer Persephone terugkeerde naar het dodenrijk verviel Demeter in verdriet en bracht de mensen de herfst en de winter.

Despoina en Arion

Despoina en Arion werden geboren nadat Demeter door haar eigen broer Poseidon werd aangerand. Poseidon was al enige tijd verliefd op zijn zus, maar aangezien Demeter geen gevoelens voor hem had besloot ze in een merrie te veranderen en te vluchten. Poseidon doorzag deze truc van Demeter echter en veranderde in een sterke hengst. Hij wist de merrie Demeter te overmeesteren waarna Demeter het leven schonk aan Despoina en Arion. Over Despoina is vrijwel geen informatie bekend, dit omdat ze zich alleen kenbaar maakte aan mensen die volledig in haar mysterie en cultus waren ingewijd. Over Arion, het onsterfelijke paard dat zo snel was als de bliksem, is wel het één en ander bekend. Zo had hij het lijf van een paard, de vleugels van een vogel en het verstand van een god en was tevens in staat om te spreken wat hem onderscheidde van andere gevleugelde paarden in de Griekse mythologie.

Hera

De godin Hera - letterlijk vertaald 'meesteres van alles' - was in eerste instantie godin van het huwelijk, maar werd later ook de godin van de vruchtbaarheid. Door haar huwelijk met oppergod Zeus was ze tevens de heerseres over hemel en aarde en was net als haar man in staat diverse natuurverschijnselen op de aarde te laten neerdalen. Zeus en Hera waren niet alleen een godenpaar dat enorm veel liefde voor elkaar voelden, maar ook een paar dat veel en vaak strijd had met elkaar en niets menselijks was hen dan ook vreemd. Hera schonk haar man vijf kinderen; Hephaistos, Ares, Hebe, Eileithyia en Enyo

Hades

Hades was de god van de onderwereld, ook wel Schimmenrijk genoemd, en de bewaker van de doden. Ook verpersoonlijkte Hades de rijkdom en de kostbare (edel)metalen. Nadat zijn broer Zeus hun vader, Kronos, had overwonnen besloten de broers – Zeus, Hades en Poseidon – om de wereld in drieën te verdelen. Poseidon kreeg hierbij de zeeën en oceanen, Hades de onderwereld en Zeus de hemel en de aarde. Hades was verliefd op zijn nichtje Persephone, ontvoerde haar en wist haar door middel van een list de helft van het jaar bij zich te houden in het dodenrijk. Hades was een harde en wrede heersers die hulp kreeg, van diverse mythische figuren, bij het bewaken van de doden. Een voorbeeld hiervan was Kerberos, de driekoppige hond die de ingang van de onderwereld bewaakte.

Poseidon

Poseidon verpersoonlijkte en was de heerser van de zeeën en de oceanen en alles wat daarin leefde. Als zeegod had hij de mogelijkheid zichzelf in verschillende gedaantes te veranderen, bij voorkeur in een paard, en werd mede hierom ook wel gezien als de god van de paarden. Omdat Poseidon ook verantwoordelijk werd gehouden voor het veroorzaken van aardbevingen, kreeg hij ook wel de bijnaam 'de aard-schudder'. Poseidon woonde in tegenstelling tot zijn broers en zussen niet op de Olympus, maar in een gouden paleis op de bodem van de oceaan. Poseidons machtigste wapen was zijn drietand want hiermee kon hij stormen doen losbarsten, rotsen splijten, eilanden laten ontstaan en aardbevingen opwekken. Poseidon trad in het huwelijk met de Nereïde Amphitrite, waarmee hij één zoon en drie dochters kreeg – Triton, Rhode, Kymopolea en Benthesikyme – en was bij Medusa de vader van Pegasus. Bij zijn zus Demeter verwekte hij de kinderen Despoina en Arion.

Triton

Triton was het eerste kind van de god Poseidon en de Nereïde Amphitrite. Hij had het hoofd en bovenlichaam van een mens, maar in plaats van benen de staart van een vis. Triton mag niet worden verward met de Tritons, de helpers van Poseidon. Ondanks dat de Tritons als broers van Triton werden beschouwd, stonden ze in lager aanzien. Voor zover bekend had Triton geen relatie en verwekte geen nakomelingen.

Rhode

De godin Rhode was vernoemd naar een roos die op het eiland Rhodos groeide en werd door sommige Griekse schrijvers ook wel de dochter van de Titaan Oceanus en zijn vrouw Tethys genoemd. Volgens de Griekse mythologie schiep de god Helios (de zon) speciaal voor Rhode het eiland Rhodos zodat ze daar ongestoord haar acht kinderen – Ochimus, Cercaphus, Macareus, Actis, Tenages, Triopas en Candalus, kortweg de Heliadae genoemd en dochter Elektra – kon baren.

Kymopolea

Kymopolea was een zeenimf die de golven vertegenwoordigde. Ze trad in het huwelijk met de Hekatoncheir (reus met honderd handen en vijftig hoofden) Briareos en kreeg samen met hem een dochter, Oiolyka; godin van de vloedgolven.

Benthesikyme

Benthesikyme was een zeenimf van wie haar naam 'golf uit de diepte' betekende. Ze trad in het huwelijk met de (mythische) koning van Etopië, Enalos, en schonk hem twee dochters waarvan de namen onbekend zijn.

Pegasus

Pegasus was een gevleugeld paard dat werd 'geboren' toen het bloed van het zeemonster Medusa zich vermengde met Poseidon (de oceaan). Bellerophon (figuur uit de Griekse mythologie) besloot Pegasus te vangen en te temmen zodat hij de Olympus kon overvliegen, dit om de goden uit te dagen, maar Zeus doorzag zijn plan. Hij stuurde een steekvlieg die Pegasus onder zijn staart prikte, waarna Pegasus steigerde. Bellerophon viel vanuit de hemel rechtstreeks in de onderwereld en stierf een gruwelijke dood. Pegasus werd door Zeus uitgenodigd om op de Olympus te komen wonen en werd de drager van Zeus' bliksemschichten.

Zeus

Zeus werd in het geheim geboren bij de berg Ida en daarna, door zijn moeder, overgedragen aan de bergnimfen die daar woonden. Hij werd door de nimfen opgevoed, werd sterk door de melk van de geit Amaltheia en bleef in leven doordat de bijen hem honing kwamen brengen. Toen Zeus oud genoeg was om de strijd met zijn vader aan te gaan, wist hij hem van de troon te stoten en de nieuwe oppergod (of koning van hemel en aarde) te worden. Zeus trad in het huwelijk met zijn zus Hera, maar het tweetal besloot hun huwelijk lange tijd geheim te houden voor hun ouders. Pas toen Zeus zijn vader van de troon wist te stoten en hij Hera een plek als koningin van hemel en aarde kon geven, maakte zij hun huwelijk bekend. Zeus en Hera kregen vijf kinderen: Hephaistos, Ares, Hebe, Eileithyia en Enyo.

Zeus' nakomelingen

Ondanks het feit dat Zeus was getrouwd met Hera kon hij de liefde van andere vrouwen, en mannen, niet weerstaan. Dit tot groot verdriet van zijn vrouw. Volgens Zeus' mythen had hij minstens negen keer een relatie met een godin, veertien keer een amoureuze escapade met een sterfelijke vrouw en één keer een relatie met een man. Bij al zijn buitenechtelijke liefdes verwekte Zeus een flink aantal kinderen waaronder Apollo en Artemis, Hermes, Athena en Dionysos.