De Griekse held Achilles en zijn relaties met wezens

De held Achilles is één van de belangrijkste figuren uit de Griekse mythologie dankzij zijn enorme vechttalent. Hij was hét fenomeen in de Trojaanse oorlog. Zijn succes en glorie op het slachtveld heeft hij echter vooral te danken aan zijn achterban, bestaande uit zijn moeder, leermeester, en betrouwbare paarden.

Achilles

Achilles was de zoon van Peleus, de koning van de Myrmidonen, en van de zeenimf Thetis. Dankzij de zorgzaamheid van zijn moeder, was Achilles onsterfelijk. Bijna onsterfelijk, want zijn voet was de enige zwakke plek van zijn lichaam. Vanaf zijn geboorte was duidelijk dat Achilles een groot strijder zou worden die een roemrijk, maar kort leven zou leiden. In de oorlog van Troje was Achilles de meest formidabele strijder op het slagveld. In een man tot man gevecht wist hij Hector, de prins van Troje en tevens de beste strijder van alle Trojanen, te doden. Achilles had dan ook een doorslaggevende betekenis voor de overwinning van de Grieken. Helaas voor hem kon hij niet het einde van de oorlog meemaken. Hij werd in zijn hiel geschoten door de Trojaanse prins Paris en stierf.

Chiron

Een wezen waar Achilles mee te maken had in zijn jeugd, was de Centaur Chiron. Deze Centaur was uitzonderlijk, want in tegenstelling tot de anderen van zijn soort stamde hij niet af van Ixion, maar van Cronos en Philera. De reden waarom hij de gedaante van een Centaur kreeg, was dat zijn vader Cronos de nimf Philera bemind had in de vorm van een paard. Dit had hij gedaan om geen argwaan te wekken bij zijn echtgenote Rhea. Door zijn afkomst was Chiron anders dan andere Centaurs. Zijn soortgenoten waren onbehouwen woestelingen, maar hij daarentegen was vriendelijk, wijs, intelligent en zeer beschaafd. Chiron wist vooral veel af van geneeskunde en werd zeer geprezen voor de kruidenbehandelingen voor oorlogsverwondingen die hij had uitgedacht. Apollo, de god van ondermeer de kunsten (voornamelijk muziek) en boogschieten, was goed met Chiron bevriend en vertrouwde hem zelfs de opvoeding van zijn zoon Asclepius toe. Daardoor werd de Centaur ook handig met pijl en boog. Chiron woonde in een grot op de berg Pelion in Thessalië, was getrouwd met Chariclo en had één dochter. Hij hielp zijn kleinzoon Peleus om de mooie zeegodin Thetis het hof te maken en uit deze verbintenis kwam zijn achterkleinzoon Achilles voort. Net als de zoon van Apollo kreeg ook Achilles les van de wijze Centaur. Van hem kreeg Achilles zware hardlooptrainingen, waar hij later in de strijd nog veel profijt van heeft gehad. Dankzij zijn snelheid stond Achilles later dan ook bekend als de ‘snelvoetige.’ Er werd zelfs gezegd dat hij zo snel was, dat hij harder kon rennen dan een wild hert. Achilles werd door Chiron gevoed met ingewanden van leeuwen en wilde zwijnen en kreeg ook beenmerg van beren te eten. Dit was volgens Chiron om de jongen moed te geven. Ondanks al zijn goedheid kwam Chiron zelf niet aan een goed einde.

Thetis

De moeder van Achilles, Thetis, was een zeenimf. Zij werd door Hera grootgebracht op de berg Olympus, de verblijf- en vergaderplaats van de twaalf Olympische goden. Later keerde zij terug naar haar woning in de diepte van de zee. Hera, de koningin van de goden en tevens de godin van de vruchtbaarheid en de beschermster van het huwelijk, kreeg een kind dat mismaakt was en ze was zo woedend dat ze de pasgeboren baby van de Olympus afgooide. Thetis en haar zus ontfermden zich over het kindje, Hephaistos genaamd, en verzorgden hem negen jaar lang. Hephaistos mocht dan wel mismaakt zijn, maar hij was een fantastische smid en kunstenaar. Doordat hij door Thetis was opgevoed, had hij een goede band met haar gekregen en hij hielp haar dan ook wanneer dat nodig was. Ook andere goden waren, net als Hephaistos, gesteld op de zeenimf. Thetis had Zeus, de opper- en hemelgod, geholpen toen hij in gevaar verkeerde en ze had zich over de god Dionysos ontfermd toen hij belaagd werd door een koning en noodgedwongen in zee moest springen. Zowel Zeus als Poseidon, de god van de zee en paarden, hadden een oogje op Thetis omdat ze zo beeldschoon was. Er was echter voorspeld dat de zoon die Thetis zou krijgen, zijn vader zou overtreffen. Beide goden zagen daarom af van een huwelijk met de zeenimf, en Zeus besloot dat ze niet met een god maar met een sterveling moest trouwen. Deze sterveling werd Peleus, de koning van Phthia. Thetis was het alleen niet eens met dit voorstel en wees het huwelijksaanzoek af. Peleus deed daarom een poging om haar te overweldigen, wat hem niet lukte omdat Thetis achtereenvolgens veranderde in een vogel, een boomstam en een tijgerin. Toen Peleus haar in haar slaap vastbond, gaf ze zich na enkele gedaanteveranderingen gewonnen. En zo werd Achilles, de grootste held van de Trojaanse oorlog, verwekt.

Thetis wist dat haar zoon een buitengewone held zou worden en nam bij zijn geboorte al maatregelen om de vroegtijdige dood die hij zou sterven te voorkomen. Als liefdevolle en zorgzame moeder, dompelde zij haar zoontje onder in het water van de rivier de Styx. De Styx was de rivier die door de Onderwereld liep. Thetis dacht dat haar zoontje hierdoor onsterfelijk zou worden. Helaas slaagde ze er niet helemaal in om hem onkwetsbaar te maken: het voetje wat ze vasthield terwijl ze Achilles onderdompelde, werd zijn enige zwakke plek. En niet alleen op deze manier probeerde ze haar zoon van oorlog en geweld te behoeden: ze stuurde hem naar het eiland Scyros, waar hij verkleed als meisje tussen de dochters van koning Lycomedes moest verblijven. Het plan slaagde niet, want hij werd ontmaskerd. Maar Thetis was niet van plan om het op te geven. Tijdens de oorlog steunde ze haar zoon door Zeus over te halen de Trojanen tijdelijk de overhand te geven, opdat koning Agamemnon zijn ruzie met Achilles zou bijleggen. Toen Patroclus, de beste vriend van Achilles, sneuvelde, was hij diepbedroefd. Als bezorgde moeder treurde Thetis met hem mee en schonk ze hem een gloednieuwe, prachtige wapenuitrusting die door Hephaistos was vervaardigd. Maar de zorgzaamheid van Thetis kon het noodlot van Achilles niet afwenden, want hij stierf alsnog. Het verdriet van Thetis was zo intens dat de Grieken in paniek naar hun schepen vluchtten. Samen met de andere zeenimfen treurde Thetis zeventien dagen lang om de dood van haar zoon. Na de crematie legde Thetis het gebeente van Achilles samen met dat van Patroclus in een gouden urn die door Hephaistos gemaakt was.

Xanthus en Balius

Xanthus en Balius waren twee onsterfelijke paarden die in staat waren om te spreken. Zij waren van Achilles. Xanthus en Balius waren zonen van de westenwind Zephyrus en de harpij Podarge. Zij had eens in een paardachtige gedaante staan grazen en daarom zagen haar nakomelingen er ook uit als paarden. Hera schonk Xanthus en Balius het vermogen tot spreken. Peleus kreeg de bijzondere paarden als huwelijkscadeau en hij schonk ze later aan zijn zoon Achilles, die ze voor zijn wagen spande tijdens de Trojaanse Oorlog. Opvallend is dat vooral de beste vriend van Achilles, Patroclus, een heel goede band had met de sprekende paarden. Toen Patroclus voor de laatste maal ten strijde trok, mocht hij van Achilles zijn wapenrusting, strijdwagen en de beide paarden lenen. Xanthus en Balius barstten in tranen uit toen Patroclus door de Trojaanse prins Hector gedood werd, reageerden niet meer op de aansporingen van Achilles’ wagenmenner Automedon en waren zelfs niet meer in staat om terug te keren naar het Griekse kamp. De god Zeus kreeg medelijden en had er spijt van dat hij had toegestaan dat de gevoelige dieren aan Peleus waren gegeven. Daarom zorgde hij ervoor dat de twee weer veilig terugkwamen bij het kamp. Achilles, geschokt door het nieuws over zijn gesneuvelde vriend, verweet Xanthus en Balius dat ze hem niet levend uit de strijd hadden teruggebracht. Xanthus antwoordde daarop dat ze Achilles zelf dit keer nog levend terug zouden brengen, maar dat hij later buiten hun schuld zou sterven:

‘’Xanthus boog het hoofd, zo diep dat de manen tot op de grond hingen, en antwoordde hem, door Hera met spraak begiftigd: ‘Deze keer zullen we je nog veilig terugbrengen. Maar de dag van je dood is nabij! En daaraan hebben wij geen schuld maar de hoogste god en het Noodlot. Aan onze traagheid lag het ook waarlijk niet dat de Trojanen de rusting van Patroklos’ schouders trokken. Apollo heeft hem gedood en aan Hector de eer gegeven. Wij zullen voortvliegen zo snel als de westenwind, maar voor de dood kunnen we jou niet behoeden.’’’

Dit waren de laatste woorden die het paard sprak, want hij en Balius werden het zwijgen opgelegd. Ondanks de waarschuwing trok Achilles toch weer ten strijde, wat voor hem de dood tot gevolg had: hij werd door de Trojaanse prins Paris in zijn hiel geschoten.