Oedipus een tragische Griekse held

Oedipus is de tragische held in enkele Griekse mythen. Oedipus wordt genoemd door enkele oude Griekse schrijvers en zijn naam wordt later door Freud weer opgepakt in het Oedipuscomplex. Dit is het verhaal van de arme Oedipus, koning van Thebe die zijn moeder trouwde en zijn vader doodde. Het verhaal was populair in het oude Griekenland, de bekendste tragedie is die van de dichter Sophocles, Oedipus Rex.

Inhoud

• Koning Laios en zijn vrouw Iocaste
• Kindertijd
• Moord op zijn vader
• Oedipus trouwt zijn moeder

Koning Laios en zijn vrouw Iocaste

De Thebaanse koning Laios en zijn vrouw Iocaste kregen geen kinderen hoewel ze dat wel graag wilden. Ze vroegen het orakel in Delphi om raad en deze vertelde ze dat ze beter geen kinderen konden krijgen, een zoon zou zijn vader vermoorden. Het tweetal is vast van plan om kinderloos te blijven maar Iocaste raakt toch zwanger.

Het zoontje dat geboren werd bleef niet lang bij zijn moeder. Een herder kreeg opdracht om het kindje van enkele dagen oud naar de bergen te brengen, ver van zijn ouders. De man bond het kind met zijn voetjes stevig vast en vertrok. Hier kreeg Oedipus zijn naam van, Oedipus betekent ‘gezwollen voet’. Een ander herder vond het kind en bracht het naar het hof van de Korinthische koning Polybus.

Kindertijd

Oedipus krijgt een onbezorgde kinder- en jeugdtijd aan dit prachtige hof en wordt opgevoed als een zoon van het koningspaar. Tijdens een feest aan het hof vertelt een dronken gast dat hij niet de zoon is van Polybus. Oedipus gelooft het amper maar gaat toch stiekem naar het orakel in Delphi. Het orakel heeft dezelfde boodschap voor hem als jaren eerder voor zijn (biologische) vader, hij zal zijn vader doden en trouwen met zijn moeder en zelfs kinderen krijgen met haar. De arme Oedipus besluit om niet meer terug naar huis te gaan.

Moord op zijn vader

Op een dag wordt de zwervende Oedipus nogal bruut van de weg geduwd door een heraut die ruimte wil voor zijn heer. Het is koning Laios van Thebe die onderweg is naar het orakel in Delphi. Oedipus wil niet aan de kant gaan en raakt slaags met Laios en zijn gevolg, hij doodt het hele gezelschap. Daarmee is de profetie van het Orakel al deels uitgekomen.

Oedipus trekt verder na dit incident en bereikt Thebe waar de bevolking in paniek is omdat de koning na een bezoek aan Delphi niet is teruggekeerd. Hij was naar Delphi gegaan omdat Thebe werd geterroriseerd door de Sphinx . Hij wilde het Orakel om advies vragen. De Sphinx was een leeuw met een vrouwenhoofd, dit monster doodde iedere reiziger die haar raadsel niet op kon lossen. Oedipus weet het antwoord op het raadsel en de Sphinx stort zich in een afgrond.

Het raadsel van de Sphinx: Noem het dier dat 's ochtends op vier benen loopt, 's middags op twee en 's avonds op drie benen.

Oedipus mag met de weduwe van Laios trouwen, zijn (biologische) moeder Iocaste.

Oedipus trouwt zijn moeder

Oedipus en Iocaste heersen samen zeer succesvol over Thebe en krijgen twee zoons en twee dochters: Eteocles, Polynicus, Antigone en Ismene.Maar dan wordt Thebe bedreigd door een plaag die de mensen ziek maakt en het land onvruchtbaar. Het om hulp gevraagde Orakel is duidelijk, de moord op koning Laios moet gewroken worden, pas dan zal Thebe weer vruchtbaar zijn.

Oedipus is vastbesloten om de moordenaars te vinden maar zijn onderzoek loopt uit op een drama. De blinde ziener Tiresias vertelt Oedipus dat hij de dader is maar deze gelooft het niet. Zelfs Laios wordt uit de onderwereld gehaald om zijn versie te geven. Tenslotte kunnen Oedipus en Iocaste de gruwelijke waarheid niet meer ontkennen. Iocaste hangt zichzelf op en Oedipus steekt zijn ogen uit, hij wordt verbannen uit Thebe.

De macht in Thebe ging naar zijn twee zoons Eteocles en Polynicus. Deze zouden de macht moeten delen maar krijgen ruzie. Creon, een broer van Iocaste kiest partij voor de eerste terwijl Oedipus zich buiten het hele gevecht wil houden. De broers sterven in een tweegevecht en Creon neemt de macht in Thebe over. Ook met Creon loopt het slecht af, maar dat is een ander verhaal.
Freud had deze beroemde tragedie van Sophocles over Oedipus in gedachten toen hij een naam zocht voor een door hem gesignaleerd complex.

Lees verder

• Het orakel van Delphi