Adonis in de Griekse mythologie
De geschiedenis van de prachtige Adonis begon eeuwen geleden ergens in Libanon. Deze jongeman had het geluk (of de pech) dat twee mooie maar ook koppige godinnen verliefd op hem werden. Persephone en Aphrodite vochten als leeuwen en zoals gewoonlijk moest Zeus de gemoederen bedaren. Adonis bleef een half jaar bij Aphrodite en vertrok daarna naar de onderwereld waar Persephone naast Hades de scepter zwaaide. Zo werd hij een jaarlijks herrijzende en stervende godheid. Hij werd vooral vereerd door vrouwen in de oude Griekse samenleving.
Inhoud
God van de seizoenen
Adonis was geen godheid van de Grieken alleen. Waarschijnlijk gaat zijn verering veel verder terug. Het gaat vooral om een godheid die de verdwijnt in de winter en weer wordt geboren in een nieuwe lente. Adonis, is afgeleid van het Fenicische woord voor heer, ‘Adon’. Het was ook de aanspreektitel van Tammuz een Babylonische godheid. Beide zijn maar een gedeelte van het jaar aanwezig. Hierdoor beïnvloeden ze de groei en het afsterven van de natuur en de gewassen op het land. De cultus rond Adoni/Tammuz was vooral groot in Fenicische Byblos. Van daaruit kwam de cultus terecht in Cyprus waar Adonis werd opgenomen in de Griekse mythen rond Aphrodite.
geboorte van de kleine Adonis /
Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)De geboorte van Adonis
Er zijn verschillende verhalen over de geboorte van een knap jongetje maar in grote lijnen draait het om Aphrodite. Myrrha was de beeldschone dochter van het koningspaar Theias en Cenchreis. Deze waren zo trots op de schoonheid van hun dochter dat ze overal rondvertelden dat ze zelfs mooier was dan Aphrodite. (In andere verhalen vertelde Myrrha dit alleen aan haar moeder maar dat maakt het verhaal niet veel anders) Aphrodite vervloekt het mooie meisje en laat haar verliefd worden op haar vader. Het meisje weet Theias te verleiden en raakt zwanger. Wanneer de arme Theias dit ontdekt wil hij zijn dochter doden maar Aphrodite verandert haar snel in een mirrestruik. Enkele maanden later barst de schors van de boom open en in een holte ligt de kleine Adonis, het mooiste kind van de wereld.
Aphrodite vs. Persephone
Aphrodite doet het kind in een doos en vraagt Persephone, de godin van de onderwereld, hulp bij de opvoeding. Eén blik op het kind en Persephone is verloren, ze wil het kind niet meer teruggeven aan Aphrodite. De jongen is soms bij Persephone en zo af en toe bij Aphrodite. Het lukt de godinnen om de jongen op te voeden in redelijke harmonie maar tenslotte gaat Aphrodite de confrontatie aan, de jongen gaat niet meer terug naar de onderwereld. Persephone is razend.
Adonis vermaakte zich prima op aarde. Het was een onbesuisde jongen geworden die dol was op de jacht. Maar die jacht werd hem fataal. Een everzwijn doodt hem en Persephone weet dat hij bij haar in de onderwereld komt. Er is ook een verhaal waarin Persephone aan Ares de minnaar van Aphrodite vertelt over de relatie tussen Adonis en Aphrodite. De oorlogszuchtige Ares veranderde zichzelf in een everzwijn een doodde de jongen. In nog een andere mythe stuurt Artemis (godin van de jacht) Hippolytus op de jongen af omdat hij teveel op haar terrein zit. Daarnaast had ze ook een grote hekel aan Aphrodite. Veel verhalen waarin het einde gelijk is, de mooie Adonis sterft en zou terecht moeten komen in de onderwereld bij Persephone. Aphrodite doet haar beklag bij Zeus. Zeus bepaalt dat Adonis de helft van het jaar bij Persephone hoort en de andere helft bij Aphrodite. In andere vertellingen moet hij vier maanden bij Aphrodite en vier maanden bij Persephone blijven, de rest van het jaar mag hij zelf kiezen. (Volgens de meeste verhalen koos hij voor meer tijd bij Aphrodite.
Bron: 2554813, Pixabay De cultus rond Adonis
Adonis was meer dan een mooie jongen. Hij was een jaarlijks herrijzende en stervende godheid. Zijn cultus was belangrijk maar over het algemeen een vrouwelijke aangelegenheid. Zijn komst in Cyprus werd aangekondigd door de bloei van de rode anemoon. De mythe vertelt dat de anemoon groeide uit de vermenging van het bloed van Adonis en de tranen van Aphrodite.
Het festijn ter ere van Adonis wordt wel Adonia genoemd en werd gevierd wanneer Adonis weer uit de donkere onderwereld tevoorschijn kwam. De vrouwen maakten een zgn. ‘Adonistuin’. Een beeld van Adonis werd in een grote pot gezet met daarin eenjarige zaden, wanneer de zaden opkwamen was dat het teken dat Adonis weer aanwezig was. Diepe treurnis wanneer de bloemen aan het begin van de herfst afstierven. Tempels van Aphrodite hadden meestal ook afbeeldingen en beelden van Adonis. Een tempel ter ere van alleen Adonis is nooit gevonden.
Lees verder