Nazca-lijnen - Werelderfgoed geogliefen in Peru

De Nazca-lijnen in Peru zijn tekeningen in de aarde, geogliefen, in de kuststreek van Peru. De lijnen van stenen en aarde in de woestijn zijn door de Nazca-indianen gemaakt, enkele honderden jaren voor tot enkele honderden jaren na het begin van onze jaartelling. De figuren op de pampa van Nazca staan op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Het wordt wel het grootste schetsboek van de wereld genoemd, met mensen, vogels, apen, walvissen en geometrische figuren.

Het grootste schetsboek van de wereld

• Geogliefen en Nazca-lijnen in Peru
• Nazca-indianen
• Lijnen en krassen
• Vanuit de lucht
• Andesgebergte
• Figuren als kolibri en walvis
• Kilometers en toeristen
• Werelderfgoed
• Nieuwe Nazca-lijnen
• Greenpeace
• Indiana Jones in Peru

Geogliefen en Nazca-lijnen in Peru

In de aarde van de hoogvlakte van Peru liggen wel 700 geogliefen. De Nazca-indianen zouden ze hebben gemaakt in de periode van 500 voor Christus tot 500 na het begin van de jaartelling. De tekeningen zijn in de aarde gemaakt, door de bovenste laag te verwijderen of opzij te schuiven waardoor een lichtere laag zichtbaar werd. Die lichtere, gele, laag werd hard onder invloed van wind en zon. De bovenste laag bestond ondermeer uit donkere vulkanische stenen. Door het verplaatsen van stenen werden de Nasca-figuren als het ware in de bodem geëtst.

Dieren, mensen en geometrische figuren

De tekeningen bestaan uit dierfiguren, mensfiguren en geometrische vormen en lijnen. De tekeningen zijn goed bewaard gebleven vanwege de klimatologische omstandigheden. De hoogvlakte waar de honderden tekeningen zijn te zien is een van de droogste plekken op aarde en het is er altijd warm. De gemiddelde jaartemperatuur is er 25 graden. Het waait er bijna nooit en er valt heel weinig regen. Deze omstandigheden hebben voorkomen dat de tekeningen erodeerden.

Nazca-indianen

De tekeningen zijn gemaakt door de Nazca-indianen. Men denkt dat de lijnen te maken hebben met water, dat het irrigatiekanalen zijn. De hoogvlakte is een droog gebied. Een van de geometrische driehoeken loopt naar de berg Cerro Blanco waar ondergronds water is te vinden. De Nazca zouden langs de lijnen hebben gedanst en al dansend om regen hebben gebeden. Dat de lijnen met water hebben te maken wordt ondermeer gevoed door de tekening van een gier. Volgens de legende zou het beginnen te regenen als de gier over de berg kwam en boven het land cirkelde.

Rituele kanalen

De ontdekking van kleine kuilen waar dieren en landbouwproducten in werden begraven bekrachtigen de theorie dat het rituele kanalen betreft. Water is een kostbaar goed in die streek, per eeuw valt er slecht enkele millimeters regen. Bijzonder is dat het droge gebied ondertunneld is. Waterkanalen zijn verbonden met putten Na onderzoek blijkt dat de putten in spiraalvormen naar de oeroude kanalen lopen.

Lijnen en krassen

De tekeningen bestaan alle uit één lijn die zichzelf nooit kruist. Het gebied waar de lijnen zijn ontdekt bestrijkt een oppervlakte van 450 km². Nog steeds worden er nieuwe geogliefen ontdekt. De lijnen zijn niet allemaal even lang. Er zijn relatief korte lijnen en sommige zijn honderden meters lang. Er zijn ook lijnen die vele kilometers lang zijn. De diepte varieert van centimeters als een kras in het land tot 30 centimeter. Niet één lijn is er dieper dan 30 centimeter. Wie op de vlakte staat ziet niet zoveel van de figuren, maar als de zon zakt wordt in het strijklicht zelfs de geringste diepte zichtbaar als helder reliëf.

Vanuit de lucht

De tekeningen zijn eigenlijk alleen vanuit de lucht goed te zien. Het was dan ook met de opkomst van de luchtvaart dat de lijnen in hun volle omvang konden worden bekeken. In 1941 werd er voor het eerst overheen gevlogen. Vanuit de lucht is de vorm waar te nemen waar je op de grond alleen maar naar kunt gissen. Dat de tekeningen alleen van bovenaf goed te herkennen zijn doet vermoeden dat de Nazca konden vliegen. Ook wordt er wel beweerd dat de indianen contact hadden met buitenaardse wezens.

Paden naar de goden

Er bestaat tevens een theorie dat de lijnen met religie van doen hebben en dat ze paden naar de goden verbeelden. Nazca sjamanen zouden spiritueel hebben kunnen vliegen onder invloed van hallucinogeen en er wordt beweerd dat de Nazca de beschikking hadden over hete luchtballonnen. Nog steeds is niet met zekerheid vastgesteld wat het doel en nut van de tekeningen is. Het moet in ieder geval een hele klus zijn geweest om de figuren te maken in het droge en warme gebied. Dat doet ernstig vermoeden dat de figuren in de hoogvlakte een belangrijk doel hebben gediend.

Andesgebergte

De tekeningen zijn gemaakt in een onherbergzaam gebied op een plateau in de woestijn, op een hoogte van 460 tot 670 meter boven de zeespiegel. De hoogvlakte ligt aan de rand van het Andesgebergte. De lijnen waren al voor 1941 ontdekt – de allereerste vermelding in de literatuur dateert van 1547 - en stonden sinds 1926 bekend als de Inca trails. Toentertijd dacht men dat het paden van Inca processies moeten zijn geweest. Toen de luchtvaart opkwam werden de tekeningen pas echt ontsloten. Men kon zien dat een van de lijnen vol in de zon stond tijdens de zonnewende, zodat er werd gedacht met een astronomische kalender van doen te hebben.

Figuren als kolibri en walvis

Veel figuren zijn al in kaart gebracht en beschreven en er worden nog steeds nieuwe figuren ontdekt.
Er zijn verschillende figuren te herkennen in de lijnen, zoals een aap, mens, spiraal, kolibrie, papegaai, walvis, spin, condor, boom, handen, labyrint, alcatraz, pelikaan.
De figuren zijn in vijf soorten in te delen:

1. meetkundige figuren zoals driehoeken, rechthoeken en spiralen;
2. lange dunne rechte lijnen, vaak vele kilometers lang. Enkele lijnen lopen rechtstreeks naar de kust;
3. lijnfiguren: ze vormen sterrenbeelden zoals spin (32 meter), aap (95 meter groot), kolibrie (198 meter), Feniks (388 meter);
4. lijnen die op kuststroken lijken;
5. lijnen die lettertekens lijken te zijn.

Kilometers en toeristen

De lijnen zijn samen meer dan 1.500 km lang maar. De grootste figuur is wel 134.000 vierkante meter en de langste lijn 14 kilometer lang. Tientallen duizenden toeristen treken jaarlijks langs de Nazca-lijnen. Er wordt gesproken over 80.000 per jaar en van die mensen zijn er velen die genieten van het culturele erfgoed en toch rommel achterlaten. Dat afval is een bedreiging voor de lijnen, droevig genoeg ook het afval van de lokale bevolking. Zij storten hun rommel om kosten te sparen. Daar komt bij dat er regelmatig auto’s dwars over de lijnen rijden om de tolweg te vermijden. Mijnbouwactiviteiten met al het bijbehorende zware materieel trekken tevens een zware wissel op de figuren.

Werelderfgoed

In 1994 zijn de lijnen van de Nazca op de Werelderfgoed erfgoedlijst van de UNESCO gezet. De figuren en lijnen strekken zich uit over een gebied van 80 kilometer tussen Nazca en Palpa, 400 kilometer ten zuiden van Lima en zijn in hun vorm en omvang uniek in de wereld.

Nieuwe Nazca-lijnen

In augustus 2014 worden nieuwe Nazcalijnen ontdekt. Zandstormen legden onontdekte patronen bloot. Er werd een geoglief gezien in de vorm van een slang van 60 meter lang, een tekening van een lama en een van een onbekende vogel. Deze nieuwe tekeningen horen bij een verzameling met onder meer een hond, kolibrie, gier en een aap. De slang, lama en vogel waren niet eerder opgemerkt.

Indiana Jones in Peru

In 2008 komt de vierde film in de serie over archeoloog Indiana Jones uit; de Nazca lijnen spelen er een belangrijke rol in. Professor Henry Walton Jones, Jr., bekend als Indiana Jones en gespeeld door Harrison Ford, vliegt naar Peru over de Nazca lijnen. De film heet Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull. Steven Spielberg is de regisseur.

Lees verder

• Pompeii en Herculaneum - Werelderfgoed dat afbrokkelt
• Grot van Altamira in Cantabrië - Spanje
• Great Wall Skating Callenge - schaatsen op de Gele Rivier
• UNESCO Werelderfgoed Waddenzee - het tweede lustrum in 2019
• Toetanchamon – negentig jaar na opening van het graf